Ο κωδικός 049 και η εμπρόθεσμη δήλωση εισοδήματος
Επιμέλεια
Επιστημονική ομάδα TAXHEAVEN
Αντιμέτωποι για μια ακόμη φορά με το πέναλτι της μη αναγνώρισης των δαπανών του κωδικού 049 θα βρεθούν οι φορολογούμενοι στην περίπτωση που υποβάλλουν εκπρόθεσμα την δήλωση φορολογίας εισοδήματος του φορολογικού έτους 2014.
Ας δούμε τι αναγράφεται στο βιβλιαράκι οδηγιών του taxis :
«[…] Επισημαίνεται ότι το ποσό των αποδείξεων που προσκομίζονται γίνεται αποδεκτό μόνον εφόσον έχει περιληφθεί στην εμπρόθεσμη δήλωση, λογίζεται συνολικά και για τους δύο συζύγους και σε περίπτωση που και οι δύο δηλώνουν εισόδημα που φορολογείται με την κλίμακα μισθωτών το συνολικό ποσό των δαπανών (κωδ. 049) επιμερίζεται μεταξύ τους ανάλογα με το ύψος του δηλούμενου και φορολογούμενου σύμφωνα με την κλίμακα των μισθωτών ατομικού εισοδήματός τους. Εάν ο ένας από τους δύο δεν έχει εισόδημα που φορολογείται με την κλίμακα των μισθωτών, όλο το ποσό των αποδείξεων χρησιμοποιείται από τον άλλο σύζυγο.
Στην περίπτωση που δεν προσκομίζεται το απαιτούμενο ποσό αποδείξεων αγορών η θετική διαφορά μεταξύ του απαιτούμενου ποσού αποδείξεων με ανώτατο όριο τις 10.500 € και του προσκομισθέντος ποσού αποδείξεων πολλαπλασιάζεται με συντελεστή 22% και το ποσό που προκύπτει προσαυξάνει το φόρο.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Εξαιρούνται της υποχρέωσης προσκόμισης αποδείξεων οι υπάλληλοι του Υπουργείου Εξωτερικών και των λοιπών δημόσιων πολιτικών υπηρεσιών, της Μόνιμης Αντιπροσωπείας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και οι στρατιωτικοί που υπηρετούν στην αλλοδαπή, όσοι διαμένουν σε οίκο ευγηρίας, σε ψυχιατρικά καταστήματα και οι φυλακισμένοι, στους οποίους διενεργείται η μείωση του φόρου που προβλέπεται από το άρ. 16 του ν. 4172/2013. Επισημαίνεται ότι, οι λοιποί κάτοικοι εξωτερικού που αποκτούν εισόδημα στην Ελλάδα δεν προσκομίζουν αποδείξεις δαπανών, δεδομένου ότι δεν δικαιούνται τη μείωση φόρου […]».
Οι ανωτέρω οδηγίες είναι βασισμένες στην παράγραφο 25 του άρθρου 72 του ΚΦΕ (ν.4172/2013), η οποία αναφέρει :
25. Κατά τον υπολογισμό του φόρου σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 15 και προκειμένου να διατηρηθεί ακέραιο το ποσό της μείωσης του φόρου, σύμφωνα με το άρθρο 16, ο φορολογούμενος απαιτείται να προσκομίσει αποδείξεις σε ποσοστό δέκα τοις εκατό (10%) του φορολογητέου εισοδήματός του. Το ποσό των αποδείξεων που προσκομίζονται δεν απαιτείται να υπερβαίνει το ποσό των δέκα χιλιάδων πεντακοσίων (10.500) ευρώ. Σε περίπτωση που δεν προσκομίζεται το απαιτούμενο ποσό αποδείξεων, ο φόρος προσαυξάνεται κατά τη θετική διαφορά μεταξύ του απαιτούμενου ποσού αποδείξεων, με ανώτατο όριο τις δέκα χιλιάδες πεντακόσια (10.500) ευρώ και του προσκομισθέντος ποσού αποδείξεων, η οποία πολλαπλασιάζεται με συντελεστή 22%. Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών καθορίζονται οι δαπάνες για τις οποίες απαιτείται η προσκόμιση αποδείξεων, ο τρόπος επιμερισμού των δαπανών μεταξύ των συζύγων, οι κατηγορίες των φορολογουμένων που εξαιρούνται από την υποχρέωση αυτή, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή των διατάξεων αυτών. Τα ανωτέρω εφαρμόζονται αποκλειστικά για το φορολογικό έτος 2014.
Για την εφαρμογή της ανωτέρω παραγράφου εκδόθηκε η απόφαση “ΠΟΛ.1070/7.3.2014 Καθορισμός δαπανών για τις οποίες απαιτείται η προσκόμιση αποδείξεων για το φορολογικό έτος 2014” στην οποία αναφέρεται μεταξύ άλλων : «[…] Το ποσό των αποδείξεων που προσκομίζονται γίνεται αποδεκτό μόνο εφόσον έχει περιληφθεί στην εμπρόθεσμη δήλωση, λογίζεται συνολικά και για τους δύο συζύγους και επιμερίζεται μεταξύ τους ανάλογα με το δηλούμενο και φορολογούμενο σύμφωνα με την κλίμακα ατομικό εισόδημα […]».
Η απόφαση αυτή εκδόθηκε τον Μάρτιο του 2014 όταν και με τον νόμο 2238/1994 ίσχυε το ίδιο καθεστώς. Όμως στη συνέχεια με τον νόμο 4281/2014 (ΦΕΚ Α’ 160/08-08-2014) το προγενέστερο καθεστώς (του ν.2238/1994) για το οικονομικό έτος 2014 (σ.σ. δηλαδή για τις δηλώσεις που υποβλήθηκαν πέρυσι), άλλαξε και δόθηκε η δυνατότητα να συμπεριλαμβάνονται οι αποδείξεις ακόμα σε εκπρόθεσμη δήλωση εισοδήματος. Δείτε στο σημείο αυτή την τότε νομοθετική παρέμβαση:
Παρ 6 άρθρου 4281/2014
Αιτιολογική
Με την προτεινόμενη διάταξη της παραγράφου 6 αποσαφηνίζεται ότι οι δαπάνες αγοράς αγαθών και λήψης υπηρεσιών της παραγρ. 2 του άρθρου 9 του ν. 2238/1994 καθώς και τα έξοδα ιατρικής και νοσοκομειακής περίθαλψης της περιπτ. α’ της παραγρ.3 του άρθρου 9 του ίδιου νόμου, που αφορούν το οικονομικό έτος 2014, λαμβάνονται υπόψη για τον προσδιορισμό του φόρου σύμφωνα με την κλίμακα της παραγρ. 1 α’ του ίδιου άρθρου και νόμου, ακόμη και στην περίπτωση που συμπεριληφθούν σε εκπρόθεσμες αρχικές ή τροποποιητικές δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος.
Διάταξη νόμου
Οι δαπάνες αγοράς αγαθών και λήψης υπηρεσιών της παρ. 2 του άρθρου 9 του ν. 2238/1994, καθώς και τα έξοδα ιατρικής και νοσοκομειακής περίθαλψης της περίπτωσης α’ της παραγράφου 3 του άρθρου 9 του ίδιου νόμου, που αφορούν το οικονομικό έτος 2014, λαμβάνονται υπόψη για τον προσδιορισμό του φόρου σύμφωνα με την κλίμακα της παραγράφου 1 α του ίδιου άρθρου και νόμου, ακόμη και στην περίπτωση που συμπεριληφθούν σε εκπρόθεσμες αρχικές ή τροποποιητικές δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος.
Να θυμίσουμε στο σημείο αυτό ότι πέρυσι (σ.σ. 16.7.2014), μέσα από ένα άρθρο του το μέλος της επιστημονικής ομάδας του TAXHEAVEN, Κωνσταντίνος Δημ. Γραβιάς, είχε αναφερθεί (όπως φυσικά και η πλειονότητα των συναδέλφων) στο θέμα της εκπρόθεσμης υποβολής των δηλώσεων και του κωδικού 049, με τίτλο Κωδ. 049 σε εκπρόθεσμες δηλώσεις! Μια κατάφωρη αδικία.
Δείτε ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα από το περσινό αυτό άρθρο:
«[…] Όμως, εκτός των ανωτέρω, η εκπρόθεσμη υποβολή των δηλώσεων Ε1 έφερε στο φως για πολλοστή φορά, μία ακόμη κατάφωρη αδικία για όσους δεν κατόρθωσαν να υποβάλλουν εμπρόθεσμα τις δηλώσεις αυτές.
Βάσει των διατάξεων του άρθρου 9 του ν. 2238/1994 «[…] Το ποσό των αποδείξεων δαπανών, που απαιτείται να προσκομισθούν, ορίζεται σε ποσοστό είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) του δηλούμενου και φορολογούμενου με την κλίμακα της παραγράφου αυτής ατομικού εισοδήματος. Το ποσό των αποδείξεων που προσκομίζεται δεν απαιτείται να υπερβαίνει τις δέκα χιλιάδες πεντακόσια (10.500) ευρώ. Οι δαπάνες που έχουν πραγματοποιηθεί γίνονται αποδεκτές μόνον εφόσον έχουν περιληφθεί στην εμπρόθεσμη δήλωση1, λογίζονται συνολικά και για τους δύο συζύγους και επιμερίζονται μεταξύ τους ανάλογα με το δηλούμενο και φορολογούμενο σύμφωνα με την κλίμακα της παραγράφου αυτής ατομικό εισόδημα.
Στην περίπτωση που δεν προσκομίζεται το απαιτούμενο ποσό αποδείξεων αγορών, τότε ο φόρος προσαυξάνεται κατά τη θετική διαφορά μεταξύ του απαιτούμενου ποσού αποδείξεων, με ανώτατο όριο τις δέκα χιλιάδες πεντακόσια (10.500) ευρώ και του προσκομισθέντος ποσού αποδείξεων, η οποία πολλαπλασιάζεται με συντελεστή 22%. Εξαιρούνται της υποχρέωσης προσκόμισης αποδείξεων οι δημόσιοι υπάλληλοι που υπηρετούν στην αλλοδαπή εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης και τα λοιπά πρόσωπα που αναφέρονται στην παράγραφο 3 του άρθρου 47 του ΚΦΕ, όσοι διαμένουν σε οίκο ευγηρίας, σε ψυχιατρικά καταστήματα και οι φυλακισμένοι. […]».
Εν ολίγοις, αν υποβάλεις εκπρόθεσμα τη δήλωσή σου και ο φόρος προκύπτει με βάση την κλίμακα των μισθωτών και συνταξιούχων της παραγράφου 1 του άρθρου 9 του ν. 2238/1994, τότε αυτός δεν μειώνεται.
Εδώ εγείρεται το γνωστό ερώτημα: Είναι δίκαιο ένας φορολογούμενος που δαπάνησε τα ανωτέρω ποσά και έχει στην κατοχή τα προβλεπόμενα παραστατικά να τιμωρείται τόσο αυστηρά από τον φορολογικό νομοθέτη επειδή δεν υπέβαλε τη δήλωσή του εμπρόθεσμα; Ποιος ο λόγος μιας τέτοιας ποινής;
Αν μάλιστα στο ανωτέρω ερώτημα προστεθεί το γεγονός ότι αναφορικά με τις φετινές δηλώσεις εισοδήματος η ευθύνη για την εκπρόθεσμη υποβολή τους βαρύνει εξ ολοκλήρου την ηγεσία του υπ. Οικονομικών -για του λόγους που έχουμε επισημάνει μέσω της αρθρογραφίας-, τότε αντιλαμβάνεστε ότι η ευθύνη είναι διπλή για τους ιθύνοντες.
Από την παράθεση όλων των ανωτέρω προκύπτει ότι, είναι πέρα για πέρα άδικη η βούληση του νομοθέτη να θέλει να τιμωρήσει όσους δεν κατόρθωσαν να υποβάλουν τη δήλωσή τους εμπρόθεσμα, ενώ έχουν δαπανήσει τα σχετικά ποσά -τα οποία έχουν αναγράψει στον κωδ. 049- και διαθέτουν τα προβλεπόμενα παραστατικά.
Δεν συνάδει με καμία λογική αυτή η αντιμετώπιση ή για να είμαστε ακριβείς, ταιριάζει «γάντι» με τη λογική του παραλόγου που έχει διαποτίσει πλειάδα νομοθετικών διατάξεων -φορολογικών και όχι μόνο-, του δικαικού μας συστήματος.
[1] Οι προγενέστερες διατάξεις ανέφεραν όμως, «[…] μόνον εφόσον έχουν περιληφθεί στην εμπρόθεσμη δήλωση […]». Να θυμίσουμε ότι η διάταξη για την διατήρηση του αφορολογήτου σε συνδυασμό με την προσκόμιση αποδείξεων καθιερώθηκε με την παράγραφο 1 του άρθρου 1 του ν. 3842/2010. Στη συνέχεια, παρόλο που υπήρξαν τροποποιήσεις στο άρθρο 9 του ν. 2238/1994, το επίμαχο σημείο που αφορούσε στις αποδείξεις σε σχέση με την εμπρόθεσμη δήλωση παρέμειναν μετά τις τροποποιήσεις που υπέστη το άρθρο αυτό διαδοχικά με τους ν. 3986/2011, 4024/2011 και 4110/2013. Από τις προϊσχύουσες διατάξεις προέκυπτε ότι, αν οι δαπάνες είχαν συμπεριληφθεί σε εμπρόθεσμη δήλωση (αρχική ή τροποποιητική) γινόταν δεκτές. Αν όμως είχαν υποβληθεί σε εκπρόθεσμη δήλωση, τότε δεν γινόταν δεκτές με αποτέλεσμα να οι φορολογούμενοι να επιβαρύνονται με το γνωστό «πέναλτι» […]».
Θεωρούμε άδικο να τιμωρηθούν φέτος όσοι φορολογούμενοι υποβάλουν εκπρόθεσμα τη δήλωσή τους, μη δυνάμενοι να κάνουν χρήση της μείωσης φόρου λόγω αποδείξεων. Ευελπιστούμε ότι και για το φορολογικό έτος 2014 θα δρομολογηθεί μια σχετική αλλαγή η οποία μάλιστα δεν χρειάζεται καν νομοθετική παρέμβαση. Απαιτείται απλώς μια τροποποίηση της απόφασης ΠΟΛ.1070/7.3.2014. Είναι πέρα για πέρα άδικο να τιμωρείται ο φορολογούμενος με πέναλτι 22% πάνω στο ποσό των αποδείξεων που όφειλε να συμπληρώσει στην δήλωσή του επειδή δεν πρόλαβε να την υποβάλει εμπροθέσμως.
Ευελπιστούμε να πρυτανεύσει η λογική από πλευράς υπ. Οικονομικών, έτσι ώστε να αποφευχθούν πρόσθετες επιβαρύνσεις για τους φορολογουμένους.
Πηγή: TAXHEAVEN
