Ασφαλιστική νομοθεσία

Οι μεγάλες αλλαγές στην ασφάλιση και σύνταξη

«Πράσινο φως» στην υιοθέτηση του συστήματος ασφάλισης τριών πυλώνων, άναψε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γ. Προβόπουλος παρουσιάζοντας την Έκθεση της ΤτE. Σαφέστατα ο κ. Προβόπουλος δεν «ανακάλυψε τώρα την Αμερική» αναφερόμενος ότι μελλοντικά οι συνταξιοδοτικές απώλειες από τη συρρίκνωση της κοινωνικής ασφάλισης θα καλυφτούν και από τη συμμετοχή των εργαζομένων σε σχήματα ιδιωτικής ασφάλισης.

Ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος είναι από παλαιά γνώστης και της ελληνικής ασφαλιστικής πραγματικότητας και των δυνατοτήτων της ελληνικής ασφαλιστικής αγοράς. Αυτός ήταν και ο βασικός λόγος που από τη στιγμή που η Τράπεζα της Ελλάδος ανέλαβε την εποπτεία της ασφαλιστικής αγοράς, οι εντολές του προς την αντίστοιχη διεύθυνση (διεύθυνση Εποπτείας Ιδιωτικής Ασφάλισης) ήταν να εφαρμοστούν ενδελεχείς έλεγχοι στις επιχειρήσεις και να θωρακιστούν με κάθε τρόπο οι ασφαλιστικές εταιρείες προκειμένου να μπορέσουν μελλοντικά να αντεπεξέλθουν στις ασφαλιστικές προκλήσεις τόσο στη δημιουργία και διαχείριση Επαγγελματικών Ταμείων που ουσιαστικά θα αποτελέσουν τον δεύτερο πυλώνα ασφάλισης σε αρκετές περιπτώσεις σε συνεργασία με αρμόδιους κοινωνικούς φορείς, όσο και τον τρίτο πυλώνα ασφάλισης που θα είναι η ασφάλιση ιδιωτών.

Η ασφαλιστική πραγματικότητα στην Ελλάδα οδηγεί νομοτελειακά στην -τουλάχιστον ισότιμη- συμμετοχή της υγιούς ιδιωτικής ασφάλισης στα ασφαλιστικά δρώμενα. Η γήρανση του πληθυσμού και η δραματική αύξηση της ανεργίας σε συνδυασμό με την κατάρρευση των Ασφαλιστικών Ταμείων, είναι οι βασικοί παράγοντες που νομοτελειακά θα οδηγήσουν μεγάλα τμήματα του πληθυσμού προς ιδιωτικά συνταξιοδοτικά σχήματα.

Αυτές οι βασικές παραστάσεις ήταν και οι λόγοι που η τρόικα, αλλά και η Task Force του κ. Ράιχεμπαχ είχαν καταθέσει προτάσεις για την αναγκαιότητα της αύξησης της παρουσίας της ιδιωτικής ασφάλισης στην Ελλάδα.

Σήμερα, η σχέση ασφαλίστρων/ΑΕΠ διαμορφώνεται περίπου στο 2,5% – 3% επί του ΑΕΠ και είναι μία από τις χαμηλότερες στην Ευρώπη και η χαμηλότερη στην Ευρωζώνη όπου κατά την τελευταία δεκαετία η σχέση αυτή διαμορφώνεται μεσοσταθμικά στο 8% – 10%, ενώ στη Βρετανία είναι ακόμη μεγαλύτερη (15%). Ο στόχος στην ελληνική ασφαλιστική αγορά είναι να προσεγγίσει η σχέση αυτή τα αντίστοιχα ευρωπαικά δεδομένα και αυτό θα σημάνει ότι θα πρέπει η παραγωγή ασφαλίστρων να φτάσει μέσα στα επόμενα χρόνια τα 12 – 15 δισ. ευρώ από 4 δισ. ευρώ που είναι τα ετησιοποιημένα ασφάλιστρα τα τελευταία τρία χρόνια στην Ελλάδα και αντίστοιχα να πολλαπλασιαστούν τα εποπτικά κεφάλαια των επιχειρήσεων, οι επενδύσεις τους να φτάσουν τουλάχιστον τα 20 δισ. ευρώ από 5 δισ. ευρώ που είναι σήμερα.

Εμπόδια που πρέπει να ξεπεραστούν
    Βεβαίως ο δρόμος προς τη θεσμική υιοθέτηση της ιδιωτικής ασφάλισης ως επίτιμου συνεταίρου της κοινωνικής ασφάλισης δεν είναι στρωμένος με «ροδοπέταλα». Θα πρέπει κατ' αρχήν οι ασφαλιστικές εταιρείες, ελληνικές και ξένες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα να αποδείξουν ότι θα έχουν την κεφαλαιακή επάρκεια και τις τεχνολογικές υποδομές να υποδεχθούν και να αντιμετωπίσουν την πρόκληση για μαζική ασφάλιση εκατομμυρίων νέων πελατών.

Είναι σαφές στις επιχειρήσεις ότι άλλο είναι να ασφαλίζεις μερικές εκατοντάδες χιλιάδες πελάτες -μεσαίων ή υψηλών- εισοδημάτων εκ των οποίων μερικές χιλιάδες εξ' αυτών πληρώνονται ήδη μηνιαίες συντάξεις και άλλο να δέχεσαι εκατομμύρια πελατών επιπλέον και να έχεις να πληρώσεις κάθε μήνα εκατοντάδες χιλιάδες συντάξεις.

Το μεγαλύτερο εμπόδιο σήμερα για την επέκταση της ιδιωτικής ασφάλισης είναι η δραματική συρρίκνωση των εισοδημάτων των νοικοκυριών. Σε μία φάση εισοδηματικής μείωσης της τάξης του 40% περίπου, η επιπλέον επιβάρυνση των νοικοκυριών είναι αδιανόητη τόσο σε οικονομικό όσο και σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο. Αυτό που είναι απαραίτητο τόσο από τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις και μόνιμο αίτημα της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών (ΕΑΕΕ) τα τελευταία χρόνια είναι να καθιερωθούν φορολογικά κίνητρα τα οποία θα ελαφρύνουν τις εισοδηματικές επιβαρύνσεις από τα ασφάλιστρα και σε αρκετές περιπτώσεις θα αντισταθμίζουν τις όποιες χαμένες εισφορές εργαζομένων στην κοινωνική ασφάλιση και στα ταμεία.

Επαγγελματικά ταμεία
    Ετοιμάζεται το πρώτο βήμα

Σύμφωνα με πληροφορίες της «ΗτΣ» το πρώτο βήμα για την καθοριστική παρέμβαση της ιδιωτικής ασφάλισης στις εξελίξεις είναι οι διεργασίες που προωθεί η ΕΑΕΕ για την διαμόρφωση νέου ευέλικτου θεσμικού πλαισίου που θα αφορά την διαχείριση των Επαγγελματικών Ταμείων. Ο παλαιότερος νόμος του 2003 (γνωστός και ως νόμος Ρέππα) κρίνεται ανεπαρκής και πλέον οι ασφαλιστικές εταιρείες βρίσκονται σε επαφές με τεχνοκράτες στο υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης προκειμένου να διαμορφωθεί το κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο που θα ευνοήσει είτε την διαχείριση, είτε στη σταδιακή μετακίνηση πόρων από τα Ασφαλιστικά Ταμεία προς Επαγγελματικά Ταμεία με άμεση σχέση με τις ασφαλιστικές εταιρείες. Μάλιστα έχουν γίνει και οι πρώτες επαφές με ανώτατα στελέχη Κοινωνικών Φορέων και συνδικαλιστικών οργανώσεων προκειμένου να ανταλλάξουν απόψεις σχετικά με το ζήτημα.

Τα πακέτα των ασφαλιστικών εταιρειών
Ωριμάζει η ιδέα, αρχίζει η μάχη

Το αίτημα για παροχή συντάξεων και από ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες έχει ωριμάσει τόσο σε τεχνοκρατικό επίπεδο, όσο και σε εποπτικό επίπεδο (Τράπεζα της Ελλάδος) τα δύο τελευταία χρόνια. Οι πιέσεις της τρόικα προς αυτήν την κατεύθυνση ξεκινά από την αντίληψη ότι πλέον δεν υπάρχουν προοπτικές για παροχή ικανοποιητικών συντάξεων στους μελλοντικούς (μετά το 2015) συνταξιούχους και είναι γνωστή η -σχεδόν εμμονική- αντίληψη του ΔΝΤ ότι η συνταξιοδότηση πρέπει να γίνει υπόθεση των ασφαλιστικών επιχειρήσεων.

Η μεγέθυνση της «ασφαλιστικής παραγωγής» θα αποτελέσει στα επόμενα χρόνια το «μήλο της Εριδος» μεταξύ των νέων ανακεφαλαιοποιημένων τραπεζών και των ασφαλιστικών εταιρειών. Η επίμονη παρουσία ξένων ασφαλιστικών πολυεθνικών στην Ελλάδα (Allianz, ΑΧΑ, Metlife Alico, Generali, Interamerican, ING) έχει ως στόχο να πρωταγωνιστήσουν στα επόμενα χρόνια σ' αυτό το κομμάτι της ιδιωτικής ασφάλισης. Βεβαίως και οι ελληνικές ασφαλιστικές όπως όπως η Εθνική Ασφαλιστική, η ΑΤΕ Ασφαλιστική, η Eurolife, η «Ασφάλειαι Μινέττα», η International Life έχουν ως στόχο να αυξήσουν τα δικά τους μερίδια αγοράς σ' αυτόν τον αγώνα. Όλες οι εταιρείες θέλουν να προσφέρουν ανταγωνιστικά προϊόντα περιοδικών ή εφάπαξ καταβολών που σε διάστημα άνω των δέκα ετών προσφέροντας ανταγωνιστικές αποδόσεις θα μπορούν να συσσωρεύσουν και να μοιράσουν συντάξεις υπό τη μορφή μηνιαίων ή εφάπαξ πληρωμών.
•Η Εθνική Ασφαλιστική έχει αυξήσει ιδιαίτερα τη δραστηριοποιησή της στον κλάδο των Συντάξεων προσφέροντας 3 προϊόντα. Την «Ευέλικτη Εθνική Σύνταξη» η οποία δίνει τη δυνατότητα προγραμματισμού σύνταξης, το «Ατομικό Συνταξιοδοτικό Περιοδικό Ασφάλιστρο» και το «Ατομικό Συνταξιοδοτικό Εφάπαξ Ασφάλιστρο».
•Η Interamerican θεωρεί τις ιδιωτικές συντάξεις ως core business του ομίλου. Ένα από τα πιο δημοφιλή προϊόντα είναι το «Ισόβειος Ασφάλεια Ζωής». Με το συγκεκριμένο πρόγραμμα, ο ασφαλισμένος επιλέγει το ύψος του κεφαλαίου που θέλει. Εάν για παράδειγμα άτομο 40 ετών επιθυμεί να αποκτήσει 20.000 ευρώ ασφάλεια ζωής μπορεί να επενδύσει είτε εφάπαξ 8.736,5 ευρώ, είτε να καταβάλλει κάθε χρόνο 741,9 ευρώ ετησίως για 15 χρόνια ή να πληρώνει 363,9 ευρώ ισοβίως.
•Η Allianz έχει την τεχνογνωσία του μεγαλύτερου ιδιωτικού παρόχου συντάξεων στον κόσμο. Ένα από τα δημοφιλή προϊόντα της στην Ελλάδα είναι το «My Global Allianz» το οποίο συνδυάζει επένδυση και ασφάλιση (unit linked) και το οποίο διατίθεται με τη μορφή προγράμματος περιοδικών καταβολών ασφαλίστρου, όσο και εφάπαξ καταβολής. Τα ασφάλιστρα επενδύονται σε συγκεκριμένα επενδυτικά προγράμματα των α/κ της PIMCO που είναι θυγατρική του ομίλου. Παράδειγμα περιοδικών καταβολών ασφαλίστρων: πρόγραμμα με ετήσιο καθαρό ασφάλιστρο 1.200 ευρώ και 3% ετήσια αναπροσαρμογή και διάρκεια 20 ετών δίνει μέση ετήσια απόδοση 5%. Για εφάπαξ καταβολή ασφαλίστρου ύψους 30.000 ευρώ με διάρκεια 20 ετών η ενδεικτική μέση απόδοση υπολογίζεται με 5%.
•Η ING αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους παγκόσμιους παρόχους συντάξεων με μεγάλη παρουσία σε όλες τις ηπείρους. Ένα ενδεικτικό συνταξιοδοτικό πρόγραμμα που υπάρχει στην Ελλάδα είναι το Orange Pension το οποίο είναι πρόγραμμα αποταμίευσης ? σύνταξης. Εάν ασφαλισμένος 35 ετών αποκτήσει σήμερα το πρόγραμμα πληρώνοντας 100 ευρώ κάθε μήνα και με διάρκεια 30 ετών, μέχρι τα 65 του θα λάβει 70.135 ευρώ ως εφάπαξ κεφάλαιο ή 443 ευρώ ως ελάχιστη μηνιαία σύνταξη.
•Η Metlife Alico αποτελεί μία από τις παλαιότερες και ισχυρότερες εταιρίες στον κλάδο των Συντάξεων. Διαθέτει προγράμματα συστηματικής αποταμίευσης με εγγυημένη απόδοση καθώς και προγράμματα Αξιοποίησης Συσσωρευμένου Κεφαλαίου με Εγγυημένη Απόδοση στα οποία καθορίζονται οι μηνιαίες συντάξεις ή οι εφάπαξ αποδοχές. Η Μetlife Alico αποτελεί και τη μεγαλύτερη εταιρεία στις ομαδικές ασφαλίσεις στην Ελλάδα.
•H Generali προσφέρει την καλύτερη απάντηση στην ανάγκη συμπλήρωσης του συνταξιοδοτικού εισοδήματος του ασφαλισμένου με το ασφαλιστικό πρόγραμμα Pension Plan. Το Pension Plan εξασφαλίζει τον ασφαλισμένο με δύο διαφορετικά ασφαλιστικά προγράμματα:
•Το Pension Plan – Εγγυημένου Επιτοκίου και το Pension Plan-Unit Linked.Το Pension Plan – Εγγυημένου Επιτοκίου, επιτρέπει στον ασφαλισμένο να γνωρίζει, από την ημέρα της υπογραφής του ασφαλιστικού του συμβολαίου, το ακριβές ελάχιστο ποσό που θα εισπράξει στη λήξη του.