Εξόφληση ή μη μέσω τραπεζικού μέσου πληρωμής των εκκαθαρίσεων χιλιομετρικής αποζημίωσης και λοιπών δαπανών των ΚΤΕΛ άνω των 500 €
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΟΥΤΡΟΥΜΑΝΗΣ – Ορκωτός Ελεγκτής Λογιστής, μέλος της «OLYMPIA ΟΡΚΩΤΟΙ ΕΛΕΓΚΤΕΣ ΛΟΓΙΣΤΕΣ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ»
Πατησίων 81 και Χέϋδεν 8- Αθήνα
Τηλ: 210 82 59 059
E-mail: g.koutroumanis@olympaudit.gr
Με τις διατάξεις του άρθρου 23 παρ. β του Ν. 4172/2013 ορίζεται ότι για τον προσδιορισμό των φορολογητέων κερδών από επιχειρηματική δραστηριότητα δεν εκπίπτει η κάθε είδους δαπάνη που αφορά αγορές αγαθών ή λήψη υπηρεσιών αξίας άνω των πεντακοσίων (500) ευρώ, εφόσον η τμηματική ή ολική εξόφληση της δεν έγινε με την χρήση τραπεζικού μέσου πληρωμής. Η διάταξη αυτή λόγω του ιδιαίτερου θεσμικού και οργανωτικού πλαισίου βάσει του οποίου λειτουργούν τα ΚΤΕΛ έχει δημιουργήσει πολλά ερωτηματικά στις διοικήσεις και στα λογιστήρια των ΚΤΕΛ, για την υπαγωγή ή μη στην υποχρέωση τμηματικής ή ολικής εξόφλησης μέσω τραπέζης κάποιων ιδιαιτέρων περιπτώσεων δαπανών, αλλά κυρίως της εκκαθάρισης χιλιομετρικής αποζημίωσης των λεωφορείων που είναι ενταγμένα στα ΚΤΕΛ, δαπάνη η οποία αντιπροσωπεύει περίπου το 60% των συνολικών λειτουργικών δαπανών κάθε ΚΤΕΛ.
Οργανωτικό και θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των ΚΤΕΛ.
Οι ανώνυμες εταιρείες ΚΤΕΛ Α.Ε συστάθηκαν και λειτουργούν βάσει του Ν. 2963/2001 και της υπ. αριθ. Β-οικ.60195/5172/13/19.11.2013 απόφασης του Υπουργού Μεταφορών και Επικοινωνιών (ΦΕΚ 3067 13-12-13 τεύχος Β), η οποία εκδόθηκε κατ’ εφαρμογή του άρθρου 3 παρ. 2, περίπτωση β.iii του προαναφερθέντος νόμου. Σύμφωνα με τα εν λόγω νομοθετήματα μέτοχοι των ΚΤΕΛ είναι μόνο οι ιδιοκτήτες λεωφορείων που διαθέτουν ειδική άδεια εκτέλεσης συγκοινωνιακού έργου, τα οποία ωστόσο έχουν ενταχθεί υποχρεωτικά στο ΚΤΕΛ για την από κοινού εκτέλεση του συγκοινωνιακού έργου, έναντι χιλιομετρικής αποζημίωσης η οποία υπολογίζεται ως εξής: Από τις συνολικές εισπράξεις των ΚΤΕΛ αφαιρούνται οι πληρωμές (λειτουργικές δαπάνες) που αναφέρονται στην παρ.6.α. της Β-οικ.60195/5172/13/19.11.2013 απόφασης του Υπουργού Μεταφορών και Επικοινωνιών και το υπόλοιπο αποτελεί την χιλιομετρική αποζημίωση εκτέλεσης του μεταφορικού έργου όλων των μετόχων-λεωφορειούχων της ΚΤΕΛ Α.Ε. Η εν λόγω αποζημίωση διανέμεται ανά τρίμηνο βάση εκκαθάρισης στους ιδιοκτήτες των λεωφορείων (μετόχους), κατανέμεται δε σε αυτούς βάσει συγκεκριμένων υπολογισμών και αφού ληφθούν υπόψη τα διανυθέντα χιλιόμετρα, η ηλικία, ο αριθμός των θέσεων κάθε λεωφορείου, ο συντελεστής βατότητας των δρομολογίων που εκτέλεσε κάθε λεωφορείο και λοιπά κριτήρια που αναφέρονται σαφέστατα στο νόμο και την προαναφερθείσα υπουργική απόφαση. Σύμφωνα με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, οι πρόσθετες αποδοχές των οδηγών υπερωρίες, αποζημιώσεις για νυχτερινή εργασία, προσαυξήσεις εξαιρέσιμων κ.λ.π. των οδηγών λεωφορείων, καθώς και τα τέλη διοδίων και κυκλοφορίας των λεωφορείων επιβαρύνουν τα λειτουργικά έξοδα των ΚΤΕΛ. Αντιθέτως, οι δαπάνες καυσίμων, επισκευών και συντηρήσεων, καθώς και οι τακτικές δαπάνες μισθοδοσίας και εισφορών των οδηγών όλων των ενταγμένων στα ΚΤΕΛ λεωφορείων επιβαρύνουν τους μετόχους ιδιοκτήτες των λεωφορείων. Οι δαπάνες δε αυτές πληρώνονται από τα ΚΤΕΛ για λογαριασμό των μετόχων, με χρέωση της μερίδας τους, έναντι της δικαιούμενης αποζημίωσης από την εκκαθάριση.
Με βάση τα ανωτέρω εκτεθέντα προκύπτει το συμπέρασμα, ότι οι μέτοχοι-ιδιοκτήτες των λεωφορείων έχουν υποχρεωτικά εκ του νόμου παραχωρήσει την χρήση των λεωφορείων τους στο ΚΤΕΛ, για την εκτέλεση του συγκοινωνιακού έργου που εκτελείται από αυτό, έναντι συγκεκριμένου ανταλλάγματος (αποζημίωσης).
Αφού έχει αναλυθεί το λειτουργικό και οργανωτικό πλαίσιο, με βάση το οποίο λειτουργούν τα ΚΤΕΛ, στην συνέχεια της παρούσας εργασίας παρατίθενται οι προσωπικές μου απόψεις για τις προϋποθέσεις αναγνώρισης από πλευράς φορολογίας εισοδήματος (Ν. 4172/2013) επί των ακόλουθων συγκεκριμένων κατηγοριών δαπανών των ΚΤΕΛ.
1. Εκκαθάριση χιλιομετρικής αποζημίωσης λεωφορείων μετόχων ενταγμένα στα ΚΤΕΛ άνω των 500 €.
Σύμφωνα με το άρθρο 23 παρ. β του Ν. 4172/2013 κριτήριο για την υποχρέωση εξόφλησης ή μη μέσω τραπεζικού μέσου πληρωμής είναι εάν πρόκειται για δαπάνη που αφορά αγορά αγαθών ή λήψη υπηρεσίας. Υποχρέωση εξόφλησης μέσω τραπεζικού μέσου πληρωμής υπάρχει μόνο όταν πρόκειται για δαπάνες που αφορούν αγορά αγαθών ή λήψη υπηρεσίας. Άλλωστε, σαφέστατα με βάση αυτό το κριτήριο το Υπουργείο Οικονομικών με την ΠΟΛ.1216/1.10.2014 παρ. 3 εξαίρεσε από την υποχρέωση εξόφλησης μέσω τραπεζικού μέσου πληρωμής τους μισθούς, τους τόκους, και τα μισθώματα ακινήτων. Επομένως, κριτήριο και για την υποχρέωση εξόφλησης των εκκαθαρίσεων χιλιομετρικής αποζημίωσης των μετόχων του ΚΤΕΛ είναι εάν η συγκεκριμένη συναλλαγή συγκεντρώνει τα εννοιολογικά στοιχεία της παροχής υπηρεσίας ή όχι. Σύμφωνα με τα όσα αναφέρθηκαν ανωτέρω, η υποχρεωτική ένταξη των λεωφορείων ιδιοκτησίας των μετόχων στο ΚΤΕΛ για την εκτέλεση από αυτό του συγκοινωνιακού έργου δεν έχει τα εννοιολογικά στοιχεία της παροχής υπηρεσίας, αλλά τα στοιχεία της παραχώρησης της χρήσης των λεωφορείων έναντι ανταλλάγματος (χιλιομετρικής αποζημίωσης). Κατά συνέπεια, με το ίδιο σκεπτικό όπως και στην περίπτωση του μισθώματος ακινήτων (ΠΟΛ.1216/1.10.2014 παρ. 3), η δαπάνη εκκαθάρισης της χιλιομετρικής αποζημίωσης δεν υπόκειται στις διατάξεις του άρθρου 23 παρ. β. του Ν. 4172/2013 και κατά την γνώμη μου δεν υπάρχει υποχρέωση εξόφλησης μέσω τραπέζης του συνόλου του προϊόντος της εκκαθάρισης.
Πέραν της στενής γραμματικής ερμηνείας του νόμου που εξέθεσα ανωτέρω, στην πράξη υπάρχουν ανυπέρβλητα προβλήματα για την εξόφληση στους μετόχους του συνόλου της εκκαθάρισης της χιλιομετρικής αποζημίωσης μέσω τραπέζης. Ειδικότερα, όπως προαναφέρθηκε υπάρχουν δαπάνες που αφορούν τους ιδιοκτήτες των λεωφορείων οι οποίες καταβάλλονται στους τρίτους από το ΚΤΕΛ, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο άρθρο 4 της αριθ. Β-οικ.60195/5172/13/19.11.2013 απόφασης του Υπουργού Μεταφορών Υποδομών και Δικτύων. Τέτοιες δαπάνες είναι τα καύσιμα των λεωφορείων τα οποία συνήθως προμηθεύονται από προμηθευτικούς συνεταιρισμούς που έχουν συστήσει οι μέτοχοι, τα ασφάλιστρα των λεωφορείων, οι εισφορές στα ασφαλιστικά ταμεία των μετόχων, οι τακτικές αποδοχές και οι ασφαλιστικές εισφορές των οδηγών των μετόχων και λοιπές δαπάνες. Με το συνολικό ποσό που καταβάλλεται από το ΚΤΕΛ προς τους προμηθευτές των μετόχων-ιδιοκτητών λεωφορείων σύμφωνα με την Υπουργική απόφαση του Υπουργού Μεταφορών (άρθρο 4) χρεώνονται οι αναλυτικές μερίδες κάθε λεωφορείου έναντι της δικαιούμενης εκκαθάρισης. Επομένως, είναι αδύνατον το συνολικό προϊόν της εκκαθάρισης να καταβληθεί απευθείας στους μετόχους μέσω τραπέζης.
Τέλος, επισημαίνεται ότι το Υπουργείο Οικονομικών με την υπ’ αριθ. 1084600/674/0015/18.10.2006 απόφαση του, για τους παραπάνω λόγους στο παρελθόν είχε απαλλάξει τα ΚΤΕΛ από την υποχρέωση εξόφλησης των εκκαθαρίσεων μέσω τραπέζης ή δίγραμμής επιταγής για τις πληρωμές άνω των 15.000 αρχικά και 3.000 ευρώ αργότερα, που όριζε τότε η διάταξη του άρθρου 18 παρ. 2 που η Π.Δ. 186/1992 (Κ.Β.Σ.)
2. Προμήθειες πρακτορείων άνω των 500 € για την έκδοση εισιτηρίων και την αποστολή μικροδεμάτων.
Τα πρακτορεία εισπράττουν μετρητοίς για λογαριασμό του ΚΤΕΛ το τίμημα από την έκδοση των εισιτηρίων και την αποστολή μικροδεμάτων και μετά την κράτηση της συμφωνηθείσας προμήθειας τους, αποδίδουν το υπόλοιπο των εισπράξεων στο ΚΤΕΛ. Με αυτή την διαδικασία που ακολουθείται , δεν είναι δυνατόν η δαπάνη της προμήθειας του πρακτορείου να έχει καταβληθεί από το ΚΤΕΛ μέσω τραπεζικού μέσου πληρωμής. Σε διαφορετική περίπτωση, θα έπρεπε να καταβληθεί στο ΚΤΕΛ το σύνολο των εισπράξεων από τα πρακτορεία και εν συνεχεία το ΚΤΕΛ να καταβάλει την προμήθεια σε τραπεζικό λογαριασμό του πρακτορείου. Ωστόσο, τέτοια δέσμευση δεν φαίνεται να προκύπτει στην παρ. 7 της ΠΟΛ.1216/1.10.2014 που αναφέρεται στην πώληση αγαθών ή υπηρεσιών για λογαριασμό τρίτων για συναλλαγές άνω των 500 ευρώ. Αντιθέτως, στην εν λόγω ΠΟΛ αναφέρεται σαφέστατα ότι το προϊόν της πώλησης αποδίδεται στον εντολέα μετά την αφαίρεση από τον αντιπρόσωπο της προμήθειας που δικαιούται. Για τους ίδιους λόγους, κατά την γνώμη μου και στην περίπτωση των ΚΤΕΛ, με την ακολουθούμενη διαδικασία μέσω συμψηφισμού της υποχρέωσης θα μπορούσε η δικαιούμενη προμήθεια να κρατηθεί από το πρακτορείο, χωρίς επιπτώσεις στην φορολογική αναγνώριση της δαπάνης για το ΚΤΕΛ.
3. Τέλη κυκλοφορίας λεωφορείων ενταγμένων στα ΚΤΕΛ.
Σύμφωνα με το άρθρο 3 της αριθ. Β-οικ.60195/5172/13/19.11.2013 (ΦΕΚ 3067/13-12-13 τεύχος Β) απόφασης του Υπουργού Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων, τα τέλη κυκλοφορίας των λεωφορείων βαρύνουν τα έξοδα των ΚΤΕΛ. Ερευνητέο είναι εάν η δαπάνη αυτή αναγνωρίζεται φορολογικά στο ΚΤΕΛ αφού τα δικαιολογητικά πληρωμής των τελών κυκλοφορίας φέρουν το Α.Φ.Μ του μετόχου-ιδιοκτήτη του λεωφορείου και όχι του ΚΤΕΛ. Κατά τη γνώμη μου, στην περίπτωση αυτή υπερισχύει η ειδική νομοθεσία που ρυθμίζει τις δαπάνες των ΚΤΕΛ και ως εκ τούτου η εν λόγω δαπάνη αναγνωρίζεται φορολογικά στο ΚΤΕΛ, με την προϋπόθεση βέβαια ότι τα πρωτότυπα δικαιολογητικά πληρωμής των τελών φυλάσσονται στο ΚΤΕΛ και η εν λόγω δαπάνη δεν έχει καταχωρηθεί στα λογιστικά βιβλία του λεωφορειούχου.
Κλείνοντας, θα ήθελα να επισημάνω ότι τα ως άνω εκτεθέντα αντιπροσωπεύουν προσωπικές μου απόψεις και σκοπό έχουν να αναδείξουν τα ομολογουμένως ιδιάζουσας σημασίας φορολογικά ζητήματα που έχουν ανακύψει στα ΚΤΕΛ με την εφαρμογή του νέου Ν. 4172/2013 περί φορολογίας εισοδήματος που τέθηκε σε ισχύ από την 01/01/2014, τα οποία οφείλονται κυρίως στο ιδιαίτερο θεσμικό και οργανωτικό πλαίσιο εντός του οποίου δραστηριοποιούνται και λειτουργούν. Σε κάθε περίπτωση είναι αναγκαίο το συντομότερο από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών να δοθούν οδηγίες-διευκρινήσεις στα ως άνω φορολογικά θέματα που απασχολούν τόσο τα λογιστήρια και τις διοικήσεις των ΚΤΕΛ, όσο και τους χιλιάδες ανά την Ελλάδα ιδιοκτήτες λεωφορείων.
Πηγή: TAXHEAVEN
