Διευκρινίσεις σχετικά με το θέμα της προθεσμίας άσκησης προσφυγών για φορολογικές και τελωνειακές υποθέσεις
Κωνσταντίνος Δημ. Γραβιάς
Πτυχιούχος Οικον. Παν/μίου Πειραιά
Λογιστής – Φοροτεχνικός
Κωνσταντίνος Αντ. Κουλογιάννης
Λογιστής – Φοροτεχνικός
Ημερομηνία πρώτης ανάρτησης: 17.10.2012
Στις αρχές Οκτωβρίου 2012 (σ.σ. 3.10.2102), στα πλαίσια της ενημέρωσης των συναδέλφων, αναρτήθηκε από τον κόμβο μας μια είδηση με θέμα την προθεσμία άσκησης προσφυγών για φορολογικές και τελωνειακές υποθέσεις, μετά τις αλλαγές που επέφερε ο ν. 4079/2012.
Αρκετοί συνάδελφοι εξέφρασαν τους προβληματισμούς τους όσον αφορά την ορθότητα της ερμηνείας που δόθηκε από την επιστημονική μας ομάδα, σχετικά με τη μείωση της προθεσμίας άσκησης προσφυγών για φορολογικές και τελωνειακές υποθέσεις από εξήντα (60) σε τριάντα (30) ημέρες. Οι συνάδελφοι που έχουν άλλη άποψη, υποστηρίζουν ότι η προθεσμία για την άσκηση προσφυγών δεν έχει αλλάξει αλλά παραμένει στις εξήντα (60) ημέρες.
Μέσα από την μικρή αυτή ανάλυση θα προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε που βρίσκει έρεισμα η άποψή μας για τη μείωση της προθεσμίας άσκησης προσφυγών για φορολογικές και τελωνειακές υποθέσεις.
→ Τι άλλαξε με τον ν. 4079/2012
Με τον ν. 4079/2012 (ΦΕΚ 180 Α'/20.9.2012) με τίτλο «Κύρωση της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου «Ρυθμίσεις θεμάτων κεφαλαιακής ενίσχυσης των πιστωτικών ιδρυμάτων», της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου «Ρυθμίσεις θεμάτων εφαρμογής των νόμων 3864/2010, 4021/2011, 4046/2012, 4051/2012 και 4071/2012», της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου «Ρυθμίσεις θεμάτων δημοσίευσης οικονομικών εκθέσεων πιστωτικών ιδρυμάτων και θυγατρικών τους, οι οποίες δραστηριοποιούνται στο χρηματοοικονομικό τομέα» και άλλες διατάξεις του Υπουργείου Οικονομικών», θεσπίστηκε μια σημαντική αλλαγή σχετικά με την προθεσμία άσκησης προσφυγών για φορολογικές και τελωνειακές υποθέσεις.
Πιο συγκεκριμένα, στην παράγραφο 2α' του άρθρου πέμπτου του κεφαλαίου Β΄ του ανωτέρω ν. 4079/2012, ορίζονται τα εξής:
2.α. Στο τέλος της παραγράφου 2 του άρθρου 66 του ν. 2717/1999 (ΦΕΚ Α’ 97) προστίθενται λέξεις ως εξής:
«και στις φορολογικές και τελωνειακές προσφυγές εν γένει τριάντα (30) ημερών που αρχίζει όπως ορίζεται στην προηγούμενη παράγραφο.
β. Οι ρυθμίσεις της παραγράφου αυτής καταλαμβάνουν πράξεις που εκδίδονται ή παραλείψεις που συντελούνται μετά τη δημοσίευση του παρόντος νόμου».
→ Τι αναφέρει η αιτιολογική έκθεση του νόμου
Στην αιτιολογική έκθεση του ανωτέρω νόμου αναφέρονται τα εξής:
«Με την προτεινόμενη διάταξη της υποπαραγράφου 2 της παρούσας παραγράφου συντομεύεται ο χρόνος για την άσκηση προσφυγής και την διοικητική επίλυση των φορολογικών διαφορών και επιταχύνεται ο χρόνος για την βεβαίωση και την είσπραξη των εσόδων».
→ Από πότε ισχύει η συγκεκριμένη διάταξη
Όπως είδαμε και ανωτέρω, με την περίπτωση β’ της παραγράφου 2 του άρθρου πέμπτου του κεφαλαίου Β’, ορίζεται η ισχύς της διάταξης αυτής και συγκεκριμένα από τη δημοσίευση του νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ήτοι από 20.9.2012.
→ Πως διαμορφώθηκε το άρθρο 66 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας
Ολόκληρο το άρθρο 66 του ν. 2717/1999 μετά την ανωτέρω προσθήκη, έχει ως ακολούθως:
«Άρθρο 66 – Προθεσμία
1. Η προσφυγή ασκείται μέσα σε προθεσμία εξήντα (60) ημερών, η οποία αρχίζει:
Α. Σε περίπτωση ρητής πράξης:
α) Για εκείνους τους οποίους αφορά:
i. από την κατά νόμο επίδοσή της σε αυτούς, ή
ii. σε κάθε άλλη περίπτωση, από τότε που αυτοί έλαβαν αποδεδειγμένως πλήρη γνώση του περιεχομένου της.
β) Για τους τρίτους:
i. από τη δημοσίευσή της, αν δεν προβλέπεται από το νόμο άλλος ειδικότερος τρόπος γνωστοποίησής της, ή
ii. σε κάθε άλλη περίπτωση, από τότε που αυτοί έλαβαν αποδεδειγμένως πλήρη γνώση του περιεχομένου της.
Β. Σε περίπτωση παράλειψης, από τη συντέλεσή της.
2. Ειδικώς, στις περιπτώσεις της παρ. 2 του άρθρου 64, η προθεσμία είναι ενενήντα (90) ημερών από την έκδοση ή την κατά νόμο δημοσίευση της πράξης ή τη συντέλεση της παράλειψης και στις φορολογικές και τελωνειακές προσφυγές εν γένει τριάντα (30) ημερών που αρχίζει όπως ορίζεται στην προηγούμενη παράγραφο.
3. Η προσφυγή μπορεί να ασκηθεί και πριν από την επίδοση της πράξης.
4. Αν, κατά τη διάρκεια της προθεσμίας, αποβιώσει ο νομιμοποιούμενος χωρίς να έχει ασκήσει προσφυγή, αυτή είναι δυνατόν να ασκηθεί, από τους κάθε είδους γενικούς ή ειδικούς διαδόχους του, εφόσον έχουν έννομο συμφέρον, μέσα σε νέα ισόχρονη προθεσμία, η οποία και αρχίζει από τότε που αυτοί έλαβαν αποδεδειγμένως πλήρη γνώση της πράξης ή από τότε που τυχόν αυτή τους κοινοποιήθηκε ή από τότε που τυχόν αυτή τους κοινοποιήθηκε ή από τότε που αποδεδειγμένως αντιλήφθηκαν τη συντέλεση της παράλειψης. Αν εκκρεμεί η αποδοχή της κληρονομίας, η προθεσμία δεν αρχίζει πριν από την αποδοχή.
5. Οι διατάξεις της πρώτη περιόδου της προηγούμενης παραγράφου εφαρμόζονται αναλόγως και στην περίπτωση που έπαυσε να υπάρχει το νομικό πρόσωπο.
6. Αν ο νομιμοποιούμενος προς άσκηση προσφυγής διαμένει στην αλλοδαπή, οι αντίστοιχες προθεσμίες ορίζονται σε ενενήντα (90) ημέρες».
→ Τι αναφέρει το άρθρο 64 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας
Το άρθρο 64 του ν. 2717/1999, έχει ως ακολούθως:
«Άρθρο 64 – Ενεργητική νομιμοποίηση
1. Προσφυγή μπορεί να ασκήσει εκείνος:
α) ο οποίος έχει άμεσο, προσωπικό και ενεστώς έννομο συμφέρον, ή
β) στον οποίο αναγνωρίζεται τέτοιο δικαίωμα από ειδική διάταξη νόμου.
2. Προσφυγή μπορεί επίσης να ασκήσει ο Υπουργός Οικονομικών, καθώς και τα όργανα, στα οποία έχει μεταβιβαστεί η αρμοδιότητα αυτή με απόφαση του, υπέρ του Δημοσίου κατά των πράξεων των φορολογικών οργάνων του τελευταίου, οι οποίες εκδίδονται κατ’ εφαρμογή της φορολογικής εν γένει νομοθεσίας.
→ Η δική μας ερμηνευτική προσέγγιση
Το άρθρο 66 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας (ν. 2717/1999) με τίτλο «προθεσμία» αναφέρεται στην προθεσμία άσκησης προσφυγών γενικώς για πράξεις και παραλείψεις, από τις οποίες δημιουργούνται κατά νόμο διοικητικές διαφορές ουσίας. Συνεπώς, το άρθρο 66 δεν αναφέρεται αποκλειστικά σε προθεσμία άσκησης προσφυγών για φορολογικές και τελωνειακές υποθέσεις.
Όπως είναι γνωστό, η ερμηνεία των νόμων διακρίνεται κατά κανόνα σε γραμματική, τελολογική, αυθεντική κ.λπ.. Δεν μπορούμε δηλαδή να ερμηνεύουμε έναν νόμο κατά το δοκούν αλλά πρέπει να οδηγούμαστε σε ασφαλές συμπέρασμα υιοθετώντας κάποια από τις ανωτέρω ερμηνείες ή πολλές φορές συνδυασμό αυτών.
Γραμματική ερμηνεία είναι εκείνη που γίνεται «δια του γράμματος του νόμου», δηλαδή του κειμένου του. Βοηθητικά στοιχεία που συμπληρώνουν τη βούληση του νομοθέτη είναι οι εισηγητικές εκθέσεις, οι συζητήσεις στη βουλή των Ελλήνων.
Η τελολογική ερμηνεία αναζητά τον αντικειμενικό σκοπό του νόμου, ratio legis. Ερείζεται στους κανόνες της τυπικής λογικής, οι οποίοι είναι οι κανόνες του ορθώς νοείν.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση ο νομοθέτης εισήγαγε μια νέα διάταξη με τον ν. 4079/2012 με σκοπό (όπως αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση) να συντομεύεται ο χρόνος για την άσκηση προσφυγής και την διοικητική επίλυση των φορολογικών διαφορών και επιταχύνεται ο χρόνος για την βεβαίωση και την είσπραξη των εσόδων.
Τη διάταξη αυτή την προσέθεσε στην παράγραφο 2 του άρθρου 66 του ν. 2717/1999. Η παράγραφος αυτή ξεκινά με το επίρρημα «ειδικώς», που σημαίνει ότι σ’ αυτήν περιλαμβάνονται κάποιες εξαιρέσεις, κάποιες ειδικές περιπτώσεις για τις οποίες προβλέπεται διαφορετική ημερομηνία άσκησης προσφυγών.
Ας δούμε στο σημείο αυτό την παράγραφο 2 με την επίμαχη διάταξη που προστέθηκε:
«2. Ειδικώς, στις περιπτώσεις της παρ. 2 του άρθρου 64, η προθεσμία είναι ενενήντα (90) ημερών από την έκδοση ή την κατά νόμο δημοσίευση της πράξης ή τη συντέλεση της παράλειψης και στις φορολογικές και τελωνειακές προσφυγές εν γένει τριάντα (30) ημερών που αρχίζει όπως ορίζεται στην προηγούμενη παράγραφο».
Η παράγραφος 2 του άρθρου 64, όπως είδαμε και ανωτέρω, αναφέρεται στο δικαίωμα του Υπουργού Οικονομικών καθώς και των οργάνων, στα οποία έχει μεταβιβαστεί η αρμοδιότητα αυτή με απόφασή του, να ασκήσουν προσφυγή υπέρ του Δημοσίου κατά των πράξεων των φορολογικών οργάνων του τελευταίου, οι οποίες εκδίδονται κατ’ εφαρμογή της φορολογικής εν γένει νομοθεσίας.
Ουσιαστικά, πρόκειται για τις λεγόμενες ενδοστρεφείς προσφυγές, για τις οποίες ο νομοθέτης όρισε ρητώς ότι η προθεσμία άσκησης προσφυγής είναι ενενήντα (90) ημέρες.
Με τη νέα διάταξη του ν. 4079/2012, ο νομοθέτης χρησιμοποιώντας τον συμπλεκτικό σύνδεσμο «και» προσθέτει άλλη μια περίπτωση ειδικής προθεσμίας άσκησης προσφυγής, για φορολογικές και τελωνειακές προσφυγές εν γένει και όρισε την προθεσμία αυτή σε τριάντα (30) ημέρες.
Δηλαδή, εκτός από την προθεσμία των ενενήντα (90) ημερών που έχει ο Υπουργός Οικονομικών (και τα όργανα στα οποία έχει μεταβιβαστεί η αρμοδιότητα αυτή με απόφασή του), υπάρχει και άλλη μια περίπτωση με διαφορετική προθεσμία για την άσκηση προσφυγών (που ξεφεύγει από το γενικό κανόνα των εξήντα ημερών) και αφορά γενικώς φορολογικές και τελωνειακές υποθέσεις.
→ Συμπεράσματα – Επίλογος
Από την παράθεση των ανωτέρω οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι από 20.9.2012 και μετά η προθεσμία άσκησης προσφυγών για φορολογικές και τελωνειακές υποθέσεις εν γένει, μειώθηκε από εξήντα (60) σε τριάντα (30) ημέρες. Αυτή είναι η προσωπική μας άποψη η οποία βρίσκει έρεισμα στην επιχειρηματολογία που παρουσιάσαμε παραπάνω. Ο τόπος διαθέτει έγκριτους νομικούς που ευελπιστούμε να συνδράμουν στην αποκωδικοποίηση της αληθινής βούλησης του νομοθέτη ή στη νομοτεχνική τακτοποίηση αν απαιτείται. Για το λόγο αυτό φρονούμε ότι λόγω της σπουδαιότητος του ζητήματος, η Διοίκηση του Υπουργείου Οικονομικών πρέπει να δώσει διευκρινίσεις άμεσα, ώστε να μη δημιουργηθούν παρερμηνείες εκατέρωθεν με οδυνηρά αποτελέσματα για τους προσφεύγοντες.
Πηγή: TAXHEAVEN
