Απάντηση στα αίτηματα αναστολής της έναρξης εφαρμογής των Ελληνικών Λογιστικών Προτύπων
Κωνσταντίνος Καραμάνης
Πρόεδρος Διαρκούς Επιτροπής άρθρου 39 Ν. 4308/2014
18 Νοεμβρίου 2015
ΔΗΜΟΣΙΑ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ
«Απάντηση στα αιτήματα αναστολής της έναρξης εφαρμογής των Ελληνικών Λογιστικών Προτύπων»
Αναφορικά με δύο πρόσφατες δημόσιες επιστολές που αναρτήθηκαν σε ιστότοπους λογιστικού ενδιαφέροντος, για αναστολή της έναρξης εφαρμογής μέρους του νόμου 4308/2014, ως πρόεδρος της Διαρκούς Επιτροπής του άρθρου 39 του ίδιου νόμου για την υποστήριξη της εφαρμογής του, θέτω υπόψη των επαγγελματιών λογιστών φοροτεχνικών αλλά και των επιχειρήσεων, τα παρατιθέμενα στη συνέχεια. Τα σημεία αυτά είναι προϊόν διαβούλευσης μελών της Διαρκούς Επιτροπής και έχουν σαν μοναδικό στόχο την πλήρη και ορθή ενημέρωση των ενδιαφερομένων επί του θέματος, αναγνωρίζοντας εκ προοιμίου το τεράστιο βάρος που έχουν επωμιστεί οι επαγγελματίες λογιστές φοροτεχνικοί για την εφαρμογή της νέας φορολογικής νομοθεσίας.
Η Διαρκής Επιτροπή είναι στη διάθεση των ενδιαφερομένων φορέων, εφόσον ζητηθεί, για δια ζώσης ενημέρωση των επαγγελματιών επί του θέματος. Όλα τα σημεία που παρατίθενται στην παρούσα ανακοίνωση έχουν συμπεριληφθεί σε επιστολή προς τον Αναπληρωτή Υπουργό Οικονομικών κ. Αλεξιάδη καθώς και προς τους φορείς που έθεσαν το θέμα.
Τα τιθέμενα υπόψη των ενδιαφερομένων σημεία έχουν ως εξής:
1. Ο νόμος 4308/2014 εισήγαγε σημαντικές απλοποιήσεις και βελτιώσεις στο ελληνικό λογιστικό πλαίσιο. Άλλωστε, η ψήφιση του νόμου είχε την καθολική σχεδόν υποστήριξη των εκπροσώπων του επαγγελματικού και επιχειρηματικού κόσμου.
2. Μέρος του νόμου (κυρίως άρθρα 1 έως 15 – ύλη που κάλυπτε ο καταργηθείς Κ.Φ.Α.Σ.) έχουν τεθεί σε ισχύ από 1η Ιανουαρίου 2015, ενώ τα υπόλοιπα άρθρα του νόμου (αμιγώς λογιστικό μέρος) έχουν εφαρμογή για χρήσεις που αρχίζουν από την 01.01.2015 (χρήση 2015).
3. Η μέχρι σήμερα εφαρμογή του νόμου 4308/2014 (άρθρα 1 έως 15) δεν έχει παρουσιάσει κανένα ουσιαστικό πρόβλημα, παρά το γεγονός ότι, λόγω των ασφυκτικών προθεσμιών, η πρώτη εγκύκλιος εφαρμογής εκδόθηκε την 31.12.2014 (παραμονή έναρξης εφαρμογής) και οι υπόλοιπες μετά την έναρξη εφαρμογής του νόμου (Ιανουάριος 2015).
4. Οι λογιστικές διατάξεις του νόμου 4308/2014 θα εφαρμοστούν για τις καταστάσεις που θα συνταχθούν για την χρήση 2015, δηλαδή τους πρώτους μήνες του 2016 και ήδη πολλές επιχειρήσεις και ιδιαίτερα οι μεσαίες και οι μεγάλες, στις οποίες οι διαφορές μπορεί να είναι πιο ουσιώδεις, έχουν ήδη αρχίσει να υλοποιούν την εφαρμογή του νόμου.
5. Το σχέδιο της εκδοθείσας από την ΕΛΤΕ την 16.10.2015 Λογιστική Οδηγία ολοκληρώθηκε από την Διαρκή Επιτροπή πριν από μήνες αλλά απαιτήθηκε στη συνέχεια η συνεργασία των υπηρεσιών του Υπουργείου Οικονομικών, ώστε να υπάρχει κοινή θέση της Διοίκησης απέναντι στους υπόχρεους σε ότι αφορά την ερμηνεία του νόμου.
6. Ο νόμος των Ε.Λ.Π. κωδικοποιεί τις διάσπαρτες λογιστικές ρυθμίσεις της χώρας, ενσωματώνοντας με ορθότητα και πληρότητα την Οδηγία 2013/34/ΕΕ, η οποία με τη σειρά της κωδικοποίησε όλες τις υφιστάμενες λογιστικές οδηγίες της ΕΕ (Τέταρτη και Έβδομη Οδηγία). Συνοπτικά, ο ν. 4308/2014 αντιμετωπίζει δραστικά το πρόβλημα της λογιστικής πολυνομίας (με την ισχύ του καταργήθηκαν ήδη 10 διαφορετικά νομοθετικά κείμενα και πολύ μεγάλος αριθμός αποφάσεων και εγκυκλίων), επιλύει το πρόβλημα αντικρουόμενων ρυθμίσεων και ασάφειας, και βελτιώνει έτσι τη νομική ασφάλεια.
7. Το βασικό μοντέλο αποτίμησης των λογιστικών οδηγιών της ΕΕ ήταν πάντοτε το κόστος κτήσης, δεν έχουν υπάρξει αλλαγές στο κείμενο της Οδηγίας. Ως εκ τούτου, με τον ν. 4308/2014 δεν έχουν εισαχθεί ουσιαστικές αλλαγές σε σχέση με το προηγούμενο πλαίσιο (Ε.ΓΛ.Σ. και ΚΝ 2190/1920).
8. Ο νόμος 4308/2014 εισάγει, ως υποχρεωτικές διατάξεις, μόνο τις υποχρεωτικές διατάξεις της Οδηγίας 34. Δεν εισάγει νέες υποχρεωτικές ρυθμίσεις, πέραν του γεγονότος ότι διορθώνει σφάλματα στην ενσωμάτωση των λογιστικών οδηγιών της ΕΕ. Ενδεικτικά, με το νόμο 4308/2014 διορθώνονται τα παρακάτω σφάλματα που συνιστούν παραβιάσεις των κανόνων των λογιστικών οδηγιών της ΕΕ και επιπλέον περιέπλεκαν τη λογιστική διαδικασία:
α) Η διάταξη του ΚΝ 2190/1920 περί αποτίμησης των αποθεμάτων στη χαμηλότερη τιμή μεταξύ αξίας κτήσης και τρέχουσας τιμής αντικατάστασης, κατά προφανώς εσφαλμένη μετάφραση του όρου «currentmarketvalue» ως «τρέχουσα τιμή αντικατάστασης».
β) Ο λογισμός του φόρου εισοδήματος ως «διανομή κερδών» και όχι ως έξοδο της περιόδου, κατά προφανή παραβίαση της Ευρωπαϊκής νομοθεσίας.
γ) Η αποτίμηση των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων στη χαμηλότερη αξία μεταξύ κτήσεως και τρέχουσας, που συχνά οδηγούσε τις επιχειρήσεις στην αναγνώριση ανύπαρκτων ζημιών, λόγω εσφαλμένου ορισμού της τρέχουσας αξίας.
δ) Η εμφάνιση των συναλλαγματικών διαφορών στον ισολογισμό και η αλόγιστη κεφαλαιοποίηση εξόδων.
9. Τα αιτήματα περί αναστολής της εφαρμογής του νόμου δεν αναφέρουν απολύτως καμία διάταξη του νόμου, η εφαρμογή της οποίας δημιουργεί πρόβλημα στις επιχειρήσεις. Σημειώνεται ότι η χώρα μας δεν δύναται να αναστείλει την εφαρμογή υποχρεωτικής διάταξης της Οδηγίας.
10. Μετάθεση του χρόνου έναρξης θα σήμαινε ότι, σε μία εξαιρετικά ευαίσθητη περίοδο για τη χώρα, δίνεται παράταση στους ανωτέρω (υπό 8) εσφαλμένους χειρισμούς που παραβιάζουν την Ευρωπαϊκή νομοθεσία, στην πολυνομία, στις αντικρουόμενες ρυθμίσεις, και στην ασάφεια, ενώ παραμένουν χωρίς ρύθμιση ή με ελλιπή ρύθμιση διάφορα θέματα που για πρώτη φορά αντιμετωπίζονται στον ν. 4308/2014.
11. Για την συντριπτική πλειοψηφία των ελληνικών επιχειρήσεων, ιδιαίτερα δε των πολύ μικρών και των μικρών, οι αλλαγές και συνεπώς οι συνεπαγόμενες δυσκολίες θα είναι από ελάχιστες έως μηδαμινές. Οι αλλαγές αυτές κυρίως αναφέρονται στην υιοθέτηση των νέων απλούστερων και κατανοητών υποδειγμάτων λογιστικών καταστάσεων, θέμα για το οποίο υπάρχει διάστημα προετοιμασίας 6 μηνών. Επιπλέον, οι επιχειρήσεις έχουν να ωφεληθούν από τις εισαγόμενες με το νόμο απλοποιήσεις και τη βελτίωση της σαφήνειας και της ασφάλειας δικαίου. Ειδικά για τις επιχειρήσεις με βιβλία εσόδων-εξόδων (έσοδα μέχρι 1.500.000 ευρώ) που απασχολούν με συντριπτική πλειοψηφία των λογιστών φοροτεχνικών, δεν υπάρχει κυριολεκτικά καμία επιβάρυνση και αυτό έχει γίνει κατανοητό από την αρχή εφαρμογής του νόμου (1η Ιανουαρίου 2015).
12. Ο νόμος 4308/2014 έχει προνοήσει, κατά τη διεθνή πρακτική, για την παροχή των μέγιστων δυνατών απαλλαγών και απλοποιήσεων σε ότι αφορά το στάδιο της μετάβασης από το προηγούμενο καθεστώς. Με τον τρόπο αυτό αντιμετωπίζεται χωρίς ουσιαστική δυσκολία η συμπλήρωση των συγκριτικών καταστάσεων για το έτος 2014.
13. Ο νέος ΚΦΕ (ν.4172/2013) αλλά και ΚΦΔ (ν.4174/2013) ως ισχύουν με όλες τις τροποποιήσεις τους, συμπεριλαμβανομένων και αυτών που επέφεραν οι νόμοι 4336/2015 και 4337/2015, καθώς και οι σχετικές ερμηνευτικές εγκύκλιοι που ήδη έχουν κοινοποιηθεί, είναι σε ευθυγράμμιση με τις ρυθμίσεις του νόμου 4308/2014. Ενδεικτικά, με την πρόσφατη ερμηνευτική της Γ.Γ.Δ.Ε. (ΠΟΛ.1223/8.10.2015) επιτεύχθηκε η εναρμόνιση της φορολογίας εισοδήματος όσον αφορά τον χρόνο κτήσης του εισοδήματος (άρθρο 8, παρ.4), με τις διατάξεις του Ν.4308/2014 (ΕΛΠ) για τον χρόνο έκδοσης του τιμολογίου ή στοιχείου λιανικής πώλησης (άρθρα 11 και 13). Δεν είναι γνωστό ποιες θα ήταν οι πρακτικές και κυρίως οι νομικές συνέπειες από μια ενδεχόμενη καθυστέρηση της έναρξης εφαρμογής του ν. 4308/2014 και αναβίωση των ήδη καταργημένων διάσπαρτων λογιστικών ρυθμίσεων (Κ.Ν. 2190/1920, 2065/1992, Ν.Δ. 400/70, Κ.Ν. 3190/1955, 4072/2012, Π.Δ. 1123/1980, Π.Δ. 148/1984, Π.Δ. 384/1992, καθώς και πλήθους κανονιστικών πράξεων, εγκυκλίων ή οδηγιών που έχουν εκδοθεί δυνάμει των διατάξεων αυτών).
14. Με την πρόσφατη (ν. 4337/2015) τροποποίηση του άρθρου 13 του ν. 4174/2013, το οποίο σε συνδυασμό με το άρθρο 54 του ν. 4174/2013 ρυθμίζει θέματα προστίμων, ευθυγραμμίζεται η σχετική νομοθεσία με τις απαιτήσεις του άρθρου 5 του ν. 4308/2014 περί τήρησης αξιόπιστων λογιστικών αρχείων, τα οποία εξετάζονται ως ενιαίο σύνολο και όχι αποσπασματικά τα επιμέρους συστατικά τους. Δηλαδή, κατά το γράμμα και το πνεύμα των νέων ρυθμίσεων, η επιβολή προστίμων εφεξής, σε ότι αφορά τη λογιστική λειτουργία, συναρτάται με την μη τήρηση αξιόπιστων λογιστικών αρχείων, και όχι με τυπικές και άνευ φορολογικού ενδιαφέροντος παραβάσεις που δεν έχουν σχέση με απόκρυψη φορολογητέας ύλης ή με τη δημιουργία δυσχερειών στον έλεγχο.
15. Ο φορολογικός νόμος 4172/2013, που ήδη εφαρμόζεται από τις επιχειρήσεις για δύο έτη, από πλευράς φιλοσοφίας ταυτίζεται σε μεγάλο βαθμό με το Ν. 4308/2014 των ΕΛΠ, ιδιαίτερα όσον αφορά τη βασική αρχή του κόστους κτήσης. Συνεπώς, οι μικρές και οι πολύ μικρές επιχειρήσεις, δεν θα αντιμετωπίσουν καμία δυσκολία εφαρμογής των ΕΛΠ, αφού έχουν πρακτικά τη δυνατότητα να ταυτίσουν τις φορολογικές καταστάσεις τους με τις λογιστικές.
16. Ουδέποτε από την εφαρμογή του νόμου 4308/2014 έχει τεθεί, στη Διαρκή Επιτροπή του άρθρου 39 για την υποστήριξη της εφαρμογής του, από οποιονδήποτε θεσμικό ή μη φορέα θέμα αναβολής της έναρξης εφαρμογής του ή κάποιο άλλο συναφές σημαντικό ζήτημα.
17. Η ενσωμάτωση του υπολοίπου μέρους της Οδηγίας 2013/34/ΕΕ (διατάξεις νομικής φύσης κυρίως για έκθεση διαχείρισης, πληρωμές στο δημόσιο, και δημοσιότητα και εταιρική διακυβέρνηση), που έχει λάβει τη μορφή νομοσχεδίου με το οποίο εκσυγχρονίζεται το υπόλοιπο μέρος του ΚΝ 2190/1920, στηρίζεται στο νομοθετημένο κείμενο του ν. 4308/2014. Οποιαδήποτε αναστολή έναρξης ισχύος του ν. 4308/2014 θα δημιουργούσε σημαντικές νομοτεχνικές περιπλοκές και καθυστερήσεις.
Πηγή: TAXHEAVEN
