Άρθρα

Πλήρης οδηγός αδειών

7 Φεβρουάριος 2023

Taxheaven.gr

Περιεχόμενα

1. Κανονική άδεια
2. Άδεια μητρότητας (άδεια τοκετού και λοχείας)
3. Άδεια πατρότητας
4. Άδεια φροντίδας τέκνου
5. Ειδική παροχή προστασίας μητρότητας
6. Γονική άδεια
7. Άδεια λόγω ασθένειας παιδιού ή άλλου εξαρτώμενου μέλους
8. Άδειες λόγω σοβαρών νοσημάτων
9. Άδεια λόγω νοσηλείας των παιδιών
10. Άδεια γάμου
11. Άδεια προγεννητικών εξετάσεων
12. Άδεια για υποβολή σε μεθόδους ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής
13 Άδεια για μονογονεϊκές οικογένειες
14. Άδεια παρακολούθησης σχολικής επίδοσης τέκνου
15. Άδεια φροντιστή
16 Απουσία από την εργασία για λόγους ανωτέρας βίας
17. Ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας
18. Μειωμένο ωράριο γονέων παιδιών με αναπηρία
19. Διευκολύνσεις για γονείς εργαζόμενους λόγω νόσησης των τέκνων τους από τον κορωνοϊό COVID-19
20. Άδεια εξετάσεων
21. Άδεια λόγω θανάτου συγγενούς
22. Άδεια για μεταγγίσεις αίματος (αιμοδοτική άδεια)
23. Ειδική άδεια λόγω αιμοληψίας ή λήψης αιμοπεταλίων
24. Άδεια λόγω AIDS
25. Άδεια άνευ Αποδοχών
26. Άδεια αναπήρων
27. Άδεια συνδικαλιστών
28. Εκλογική άδεια
29. Άδεια κατά τη στράτευση
30. Άδεια πενθούντων γονέων
Βοηθητικός πίνακας αδειών
ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ -Δήλωση Στοιχείων Αδειών εργαζομένων

Πρόλογος

Για όσους ασχολούνται με τα εργασιακά ζητήματα και τη μισθοδοσία του προσωπικού, τα θέματα που αφορούν στην κανονική άδεια των εργαζομένων, καθώς και στις λοιπές άδειες, αποτελούν θα λέγαμε αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς τους. Στη σχετική ανάλυση της επιστημονικής ομάδας του κόμβου γίνεται μια καταγραφή των αδειών μαζί με επιμέρους ανάλυση ανά περίπτωση για τα ισχύοντα, ενώ παρατίθεται και δικαστηριακή νομολογία. Ταυτόχρονα παρουσιάζονται και χρηστικοί πίνακες ώστε να βοηθηθούν οι αναγνώστες.

1. Κανονική άδεια

Γενικά

α. Κάθε μισθωτός από την έναρξη της εργασίας του σε υπόχρεη επιχείρηση και μέχρι τη συμπλήρωση δώδεκα (12) μηνών συνεχούς απασχόλησης, δικαιούται να λάβει ποσοστό της ετήσιας κανονικής άδειας με αποδοχές κατ’ αναλογία με το χρόνο εργασίας που έχει συμπληρώσει στην ίδια υπόχρεη επιχείρηση. Το ποσοστό αυτό υπολογίζεται με βάση ετήσια άδεια εικοσιτεσσάρων εργάσιμων ημερών ή αν στην επιχείρηση εφαρμόζεται σύστημα πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας, είκοσι (20) εργάσιμων ημερών, χωρίς να υπολογίζεται σε αυτές η ημέρα της εβδομάδας κατά την οποία δεν απασχολούνται οι μισθωτοί λόγω του εφαρμοζόμενου συστήματος εργασίας.
β. Ο εργοδότης υποχρεούται μέχρι τη λήξη του πρώτου ημερολογιακού έτους, εντός του οποίου προσελήφθη ο μισθωτός να χορηγεί σε αυτόν την παραπάνω αναλογία της κανονικής άδειας.
Κατά το δεύτερο ημερολογιακό έτος, ο μισθωτός δικαιούται να λάβει την ετήσια κανονική άδεια με αποδοχές, η οποία αναλογεί στο χρόνο απασχόλησης του στην υπόχρεη επιχείρηση και υπολογίζεται σύμφωνα με το δεύτερο εδάφιο της περίπτωσης α’. Η άδεια αυτή επαυξάνεται κατά μία (1) εργάσιμη ημέρα για κάθε έτος απασχόλησης επιπλέον του πρώτου μέχρι τις είκοσι έξι (26) εργάσιμες ημέρες ή μέχρι και τις είκοσι δύο (22) εργάσιμες ημέρες αν στην επιχείρηση εφαρμόζεται σύστημα πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας.
Για καθένα από τα επόμενα ημερολογιακά έτη, ο μισθωτός δικαιούται να λάβει από την 1 η Ιανουαρίου εκάστου έτους, την κανονική ετήσια άδεια με αποδοχές, η οποία υπολογίζεται σύμφωνα με το προηγούμενο εδάφιο.
Η ετήσια άδεια με αποδοχές, καθώς και το επίδομα αδείας, εκτός από τις διατάξεις του νόμου αυτού διέπονται και από τις λοιπές συναφείς διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας (παρ 1 άρθρου 2 ν. 539/1945).
1.1 Προσαύξηση της ετήσιας κανονικής άδειας λόγω προϋπηρεσίας

Σύμφωνα με το άρθρο 6 της ΕΓΣΣΕ 2000-2001 ισχύουν τα εξής: «Από 1/1/2000 εργαζόμενοι που έχουν συμπληρώσει υπηρεσία 10 ετών στον ίδιο εργοδότη ή προϋπηρεσία 12 ετών σε οποιοδήποτε εργοδότη και με οποιαδήποτε σχέση εργασίας, δικαιούνται άδεια 30 εργάσιμων ημερών, αν εφαρμόζεται σύστημα εξαήμερης εβδομαδιαίας εργασίας ή 25 εργασίμων ημερών, αν εφαρμόζεται σύστημα πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας».

1.2 Προσαύξηση της κανονικής άδειας μετά από 25ετή εργασία

Επιπλέον με το άρθρο 3 της ΕΓΣΕΕ 2008 -2009 ( ΠΚ. 13 – 18/4/2008 ΕΘΝΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΤΩΝ 2008 ΚΑΙ 2009), υπάλληλοι και εργατοτεχνίτες (-τριες) που συµπληρώνουν υπηρεσία δέκα (10) ετών στον ίδιο εργοδότη ή προϋπηρεσία δώδεκα (12) ετών σε οποιοδήποτε εργοδότη και µε οποιαδήποτε σχέση εργασίας, δικαιούνται άδεια τριάντα (30) εργάσιμων ηµερών, αν εφαρμόζεται σύστημα εξαήμερης εβδομαδιαίας εργασίας ή είκοσι πέντε (25) εργάσιμων ηµερών, αν εφαρμόζεται σύστημα πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας.

Από 1-1-2008, µετά τη συµπλήρωση 25ετούς υπηρεσίας ή προϋπηρεσίας δικαιούνται µία (1) επιπλέον εργάσιμη ηµέρα, δηλ. συνολικά τριάντα µία (31) και είκοσι έξι (26) εργάσιμες ηµέρες αντίστοιχα.

1.3 Υπολογισμός χρόνου απασχόλησης προς εξεύρεση του αριθμού ημερών αδείας

Για τον υπολογισμό του χρόνου απασχόλησης, ο οποίος λαμβάνεται υπ’ όψη προς εξεύρεση του αριθμού των ημερών τις οποίες ο εργαζόμενος δικαιούται να λάβει ως κανονική άδεια, δεν αφαιρούνται τα χρονικά διαστήματα κατά τα οποία αυτός απείχε από την εργασία του στην υπόχρεη επιχείρηση, επειδή αντιμετώπισε σχετικώς βραχείας διαρκείας ασθένεια (ή στράτευση, απεργία, ανταπεργία ή ανώτερη βία).
[Παρ. 6 του άρθρου 2 του ν. 539/1945] [ΑΠ 1050/2018]

1.4 Άδεια εποχικά απασχολούμενων

Για τους απασχολούμενους εποχιακά σε ξενοδοχειακές επιχειρήσεις της χώρας, ορίζεται ότι κατά τη λήξη της εποχιακής τους απασχόλησης με οποιονδήποτε τρόπο δικαιούνται αποδοχών αδείας δύο (2) ημερών κατά μήνα απασχόλησης, ανεξάρτητα από τυχόν οφειλόμενη σε αυτούς αποζημίωση για άλλο λόγο. Για απασχόληση μικρότερη από μήνα καταβάλλεται ανάλογο κλάσμα (Παρ. 4 του άρθρο 5 του ν. 539/1945 – υπ. Εργ. 59372/962/18.12.2015).

1.5 Βοηθητικός πίνακας υπολογισμού ημερών αδείας

Πίνακας αδειών υπαλλήλων και εργατών
με συνολική υπηρεσία ή προϋπηρεσία μέχρι 10 έτη μη συμπληρωμένα
στον ίδιο εργοδότη ή μέχρι 12 έτη μη συμπληρωμένα
σε οποιονδήποτε εργοδότη ή μέχρι 25 έτη συμπληρωμένα στον ίδιο εργοδότη

	ΗΜΕΡΕΣ ΑΔΕΙΑΣ	ΑΠΟΔΟΧΕΣ ΑΔΕΙΑΣ	ΑΠΟΔΟΧΕΣ ΕΠΙΔΟΜΑΤΟΣ ΑΔΕΙΑΣ
ETH	5 θήμερο	6 ήμερο
1^ο ημερολογιακό έτος (από την πρόσληψη έως 31/12)	1,6667 ημέρες για κάθε μήνα απασχόλησης ή 2 μέρες x 5/6 (ή 20/12 x μήνες απασχόλησης) (στρογγυλοποίηση του γινομένου)	2 ημέρες για κάθε μήνα απασχόλησης (ή 24/12 x μήνες απασχόλησης) (στρογγυλοποίηση του γινομένου)	Όσες οι αποδοχές των δικαιούμενων ημερών αδείας για τους αμειβόμενους με ημερομίσθιο και με αναγωγή στα 24/25 του μισθού για τους αμειβόμενους με μισθό – (2 ημερομίσθια για κάθε μήνα απασχόλησης.)	Αναλογικά βάσει του χρόνου απασχόλησης και των αποδοχών αδείας και μέχρι συμπλήρωσης 13 ημερομισθίων ή ½ του μισθού
2^ο ημερολογιακό έτος [ από 01/01 έως την συμπλήρωση δωδεκαμήνου από την πρόσληψη]	20/12 x μήνες απασχόλησης (στρογγυλοποίηση του γινομένου)	2 μέρες ανά μήνα ή 24/12 x μήνες απασχόλησης (στρογγυλοποίηση του γινομένου)	Όσες οι αποδοχές των δικαιούμενων ημερών αδείας για τους αμειβόμενους με ημερομίσθιο και με αναγωγή στα 24/25 του μισθού για τους αμειβόμενους με μισθό (2 ημερομίσθια ή 2/25 του μηνιαίου μισθού)	Αναλογικά βάσει του χρόνου απασχόλησης και των αποδοχών αδείας και μέχρι συμπλήρωσης 13 ημερομισθίων ή ½ του μισθού
2^ο ημερολογιακό έτος [ από 01/01 έως 31/12 – μετά τη συμπλήρωση δωδεκαμήνου από την πρόσληψη ]	21 ημέρες για όλο το έτος ή (21/12 χ μήνες απασχόλησης ) ή 1,75 ημέρες για κάθε μήνα απασχόλησης – (στρογγυλοποίηση του γινομένου)	25 ημέρες ή (25/12 χ μήνες απασχόλησης) ή 2,083 ημέρες για κάθε μήνα απασχόλησης ( στρογγυλοποίηση του γινομένου)	Όσες οι αποδοχές των δικαιούμενων ημερών αδείας για τους αμειβόμενους με ημερομίσθιο και με αναγωγή στα 25/25 του μισθού για τους αμειβόμενους με μισθό (2,0833 ημερομίσθια για κάθε μήνα απασχόλησης ή 2,08333/25 του μηνιαίου μισθού για κάθε μήνα.)	Αναλογικά βάσει του χρόνου απασχόλησης και των αποδοχών αδείας και μέχρι συμπλήρωσης 13 ημερομισθίων ή ½ μηνιαίου μισθού
3ο έτος έως και 9ο έτος (και μέχρι συμπλήρωσης 24 μηνών από την πρόσληψη)	21 ημέρες	25 ημέρες	25 ημερομίσθια ή 1 μηνιαίο μισθό εφόσον η άδεια διαρκεί ένα ολόκληρο μήνα	13 ημερομίσθια ή ½ μηνιαίο μισθό
3ο έτος έως και 9ο έτος μετά την συμπλήρωση 24 μηνών από την πρόσληψη	22 ημέρες	26 ημέρες	26 ημερομίσθια ή 1 μηνιαίο μισθό εφόσον η άδεια διαρκεί ένα ολόκληρο μήνα	13 ημερομίσθια ή ½ μηνιαίο μισθό
ΜΕ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΠΡΟΥΠΗΡΕΣΙΑ 12 ΕΤΩΝ ΣΕ ΟΠΟΙΟΝΔΗΠΟΤΕ ΕΡΓΟΔΟΤΗ
Από την πρόσληψη μέχρι την 31/12ου του πρώτου έτους	25/12 ανά μήνα ή 2,0833 ημέρες ανά μήνα	2,5 ημέρες ανά μήνα ή 30/12 ανά μήνα	2,5 ημερομίσθια ή 2,5/25 του μηνιαίου μισθού	Ποσό ίσο με τις αποδοχές και μέχρι το 1/2 του μισθού ή 13 ημερομίσθια
Από την 1/1 του δεύτερου ημερολογιακού έτους και μέχρι την 31/12	25/12 ανά μήνα ή 2,0833 ημέρες ανά μήνα	2,5 ημέρες ανά μήνα ή 30/12 ανά μήνα	2,5 ημερομίσθια ή 2,5/25 του μηνιαίου μισθού για κάθε μήνα και σε περίπτωση απασχόλησης όλο το δεύτερο έτος 30 ημερομίσθια ( 30/25 μηνιαίου μισθού)	13 ημερομίσθια ή ½ μηνιαίο μισθό
Από την τρίτο έτος και μετά	25 ημέρες	30 ημέρες	30 ημερομίσθια ή 30/25 του μηνιαίου μισθού	13 ημερομίσθια ή ½ μηνιαίο μισθό
ΜΕ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΠΡΟΥΠΗΡΕΣΙΑ 25 ΕΤΩΝ ΣΕ ΟΠΟΙΟΝΔΗΠΟΤΕ ΕΡΓΟΔΟΤΗ ΑΡΘΡΟ 3 της ΕΓΣΣΕ ( ΠΚ. 13 – 18/4/2008 ΕΘΝΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΤΩΝ 2008 ΚΑΙ 2009)
Από την πρόσληψη μέχρι την 31/12ου του πρώτου έτους	26/12 ανά μήνα ή 2,1666 ημέρες ανά μήνα	2,5833 ημέρες ανά μήνα ή 31/12 ανά μήνα	2,58333 ημερομίσθια ή 2,58333/25 του μηνιαίου μισθού	Ποσό ίσο με τις αποδοχές και μέχρι το 1/2 του μισθού ή 13 ημερομίσθια
Από την 1/1 του δεύτερου ημερολογιακού έτους και μέχρι την 31/12	26/12 ανά μήνα ή 2,1666 ημέρες ανά μήνα	2,5833 ημέρες ανά μήνα ή 31/12 ανά μήνα	2,58333 ημερομίσθια ή 2,58333/25 του μηνιαίου μισθού για κάθε μήνα και σε περίπτωση απασχόλησης όλο το δεύτερο έτος 301ημερομίσθια ( 31/25 μηνιαίου μισθού)	Ποσό ίσο με τις αποδοχές και μέχρι το 1/2 του μισθού ή 13 ημερομίσθια
Από την τρίτο έτος και μετά	26 ημέρες	31 ημέρες	31 ημερομίσθια ή 31/25 του μηνιαίου μισθού	13 ημερομίσθια ή ½ μηνιαίο μισθό

1.6 Άδεια σε περίπτωση εκ περιτροπής ή διαλείπουσας εργασίας

Στην παράγραφο 2 του άρθρου 2 του ν. 539/1945 ορίζονται τα εξής: «Σε περίπτωση διαλείπουσας εργασίας ή εκ περιτροπής εργασίας, ο μισθωτός δικαιούται, μετά τη συμπλήρωση δωδεκάμηνης σχέσης εργασίας στην επιχείρηση, κάθε ημερολογιακό έτος, άδεια με αποδοχές ίση με το ένα δωδέκατο της άδειας που προβλέπεται από αυτόν το νόμο ή άλλη ειδικότερη διάταξη, για κάθε μήνα απασχόλησης από την πρόσληψη του, αν η άδεια χορηγείται για πρώτη φορά, ή από τη λήψη της άδειας του προηγούμενου έτους, μέχρι την ημέρα έναρξης της άδειας.
Για την εφαρμογή του προηγούμενου εδαφίου ως μήνας λογίζονται είκοσι πέντε (25) ημέρες απασχόλησης. Αν προκύπτει κατά τον υπολογισμό αυτής της παραγράφου, κλάσμα χρόνου άδειας, που υπερβαίνει τη μισή ημέρα, το κλάσμα στρογγυλοποιείται σε ολόκληρη ημέρα».

Συνεπώς, ο εργαζόμενος που απασχολείται με διαλείπουσα ή εκ περιτροπής εργασία δικαιούται για κάθε 25 εργάσιμες ημέρες απασχόλησης του να λαμβάνει το 1/12 της ετήσιας κανονικής άδειας που προβλέπεται για τους απασχολούμενους με πλήρη απασχόληση, για χρονική περίοδο απασχόλησης μικρότερη των 25 εργάσιμων ημερών, ο εργαζόμενος δικαιούται να λάβει αναλογία της ετήσιας κανονικής άδειας.
Εάν κατά τον σχετικό υπολογισμό προκύπτει κλάσμα ημερών αδείας, τότε εάν τα δεκαδικά στοιχεία του πηλίκου είναι από 0,01 έως 0,50, ο αριθμός ημερών αδείας στρογγυλοποιείται προς την αμέσως μικρότερη μονάδα, ενώ εάν τα δεκαδικά στοιχεία του πηλίκου είναι από 0,51 έως 0,99 ο αριθμός ημερών στρογγυλοποιείται προς την αμέσως μεγαλύτερη ακέραιη μονάδα.

Συνεπώς κατά το 1ο ημερολογιακό έτος εργασιακής σχέσης:

α) Ο απασχολούμενος με πενθήμερο δικαιούται για κάθε εργάσιμη ημέρα του να λαμβάνει 0,0667 εργάσιμες ημέρες ετήσιας κανονικής άδειας.

Δηλαδή, 1 εργάσιμη ημέρα: 25 ( εργάσιμες ημέρες ) χ 20 ( εργάσιμες ημέρες, που συνιστούν την προβλεπόμενη ετήσια κανονική άδεια) χ 1/12 ( τμήμα της ετήσιας κανονικής άδειας που δικαιούται ο εργαζόμενος ανά μήνα/περίοδο 25 εργάσιμων ημερών).

β) Ο απασχολούμενος με εξαήμερο δικαιούται για κάθε εργάσιμη ημέρα να λαμβάνει 0,0800 εργάσιμες ημέρες ετήσιας κανονικής άδειας.

Δηλαδή, 1 εργάσιμη ημέρα: 25 ( εργάσιμες ημέρες ) χ 24 ( εργάσιμες ημέρες, που συνιστούν την προβλεπόμενη ετήσια κανονική άδεια) χ 1/12 ( τμήμα της ετήσιας κανονικής άδειας που δικαιούται ο εργαζόμενος ανά μήνα/περίοδο 25 εργάσιμων ημερών).

Κατά το 2ο ημερολογιακό έτος της σχέσης εργασίας ( δηλαδή το επόμενο εκείνου κατά το οποίο προσλήφθηκε ο μισθωτός , δηλαδή 01/10/2014 και επομένως το έτος αυτό είναι το 2015) ο εργαζόμενος δικαιούται :

α) Μέχρι την συμπλήρωση 1 έτους απασχόλησης ( δηλαδή μέχρι 01/10/2015) να λάβει αναλογία της ετήσιας κανονικής άδειας που υπολογίζεται με βάση τις 20 εργάσιμες ημέρες αν απασχολείται με πενθήμερο και τις 24 εργάσιμες ημέρες αν απασχολείται με εξαήμερο και

β) αφότου συμπληρώσει 1 έτος απασχόλησης να λάβει αφενός αναλογία της ετήσιας κανονικής άδειας που υπολογίζεται με βάση τις 20 εργάσιμες ημέρες αν απασχολείται με πενθήμερο και τις 24 εργάσιμες ημέρες αν απασχολείται με εξαήμερο και αφετέρου 1 επιπρόσθετη ημέρα ετήσια κανονική άδεια.

Συνεπώς κατά το 2ο ημερολογιακό έτος της εργασιακής σχέσης για το διάστημα από την έναρξη του ημερολογιακού αυτού έτους και μέχρι την συμπλήρωση έτους απασχόλησης :

Δηλαδή, 1 εργάσιμη ημέρα : 25 ( εργάσιμες ημέρες ) χ 20 ( εργάσιμες ημέρες, που συνιστούν την προβλεπόμενη ετήσια κανονική άδεια) χ 1/12 ( τμήμα της ετήσιας κανονικής άδειας που δικαιούται ο εργαζόμενος ανά μήνα/περίοδο 25 εργάσιμων ημερών).

β) Ο απασχολούμενος με εξαήμερο δικαιούται για κάθε εργάσιμη ημέρα του να λαμβάνει 0,0800 εργάσιμες ημέρες ετήσιας κανονικής αδείας.

Δηλαδή, 1 εργάσιμη ημέρα: 25 (εργάσιμες ημέρες) χ 24 (εργάσιμες ημέρες, που συνιστούν την προβλεπόμενη ετήσια κανονική άδεια) χ 1/12 (τμήμα της ετήσιας κανονικής άδειας που δικαιούται ο εργαζόμενος ανά μήνα/περίοδο 25 εργάσιμων ημερών).

Επίσης κατά το 2ο ημερολογιακό έτος για το διάστημα μετά την συμπλήρωση έτους απασχόλησης (έτους υπηρεσίας):

α) Ο απασχολούμενος με πενθήμερο δικαιούται για κάθε εργάσιμη ημέρα του να λαμβάνει 0,0700 εργάσιμες ημέρες ετήσιας κανονικής άδειας.

Δηλαδή, 1 εργάσιμη ημέρα: 25 (εργάσιμες ημέρες) χ 21 (εργάσιμες ημέρες, που συνιστούν την προβλεπόμενη ετήσια κανονική άδεια) χ 1/12 (τμήμα της ετήσιας κανονικής άδειας που δικαιούται ο εργαζόμενος ανά μήνα/περίοδο 25 εργάσιμων ημερών).

β) Ο απασχολούμενος με εξαήμερο δικαιούται για κάθε εργάσιμη ημέρα του να λαμβάνει 0,0833 εργάσιμες ημέρες ετήσιας κανονικής αδείας.

Δηλαδή, 1 εργάσιμη ημέρα : 25 ( εργάσιμες ημέρες ) χ 25 ( εργάσιμες ημέρες, που συνιστούν την προβλεπόμενη ετήσια κανονική άδεια) χ 1/12 ( τμήμα της ετήσιας κανονικής άδειας που δικαιούται ο εργαζόμενος ανά μήνα/περίοδο 25 εργάσιμων ημερών).

Κατά το 3ο ημερολογιακό έτος της σχέσης ( δηλαδή το μεθεπόμενο εκείνου που προσλήφθηκε , το έτος αυτό είναι το 2016), ο εργαζόμενος δικαιούται:

α) Μέχρι την συμπλήρωση 2 έτη απασχόλησης να λάβει το σύνολο της ετήσιας κανονικής άδειας που αντιστοιχεί σε αυτό το ημερολογιακό έτος, δηλαδή 21 εργάσιμες ημέρες αν απασχολείται πενθήμερο και τις 25 εργάσιμες ημέρες αν απασχολείται με εξαήμερο και

β) αφότου συμπληρώσει τα 2 έτη απασχόλησης αν έχει λάβει προγενέστερα την ετήσια άδεια που αντιστοιχεί στο ημερολογιακό αυτό έτος, 1 επιπρόσθετη ημέρα ετήσια κανονική άδεια και αν δεν έχει λάβει προγενέστερα την ετήσια κανονική του άδεια που αντιστοιχεί στο ημερολογιακό αυτό έτος αλλά λαμβάνει όλη την άδεια αφότου έχει συμπληρώσει 2 έτη απασχόλησης , 22 εργάσιμες ημέρες αν απασχολείται με πενθήμερο και 26 εργάσιμες ημέρες αν απασχολείται εξαήμερο.

Συνεπώς κατά το 3 ημερολογιακό έτος της σχέσης εργασίας για το διάστημα από την έναρξη του ημερολογιακού αυτού έτους και μέχρι τη συμπλήρωση 2 ετών απασχόλησης :

Δηλαδή, 1 εργάσιμη ημέρα: 25 (εργάσιμες ημέρες) χ 25 (εργάσιμες ημέρες, που συνιστούν την προβλεπόμενη ετήσια κανονική άδεια) χ 1/12 (τμήμα της ετήσιας κανονικής άδειας που δικαιούται ο εργαζόμενος ανά μήνα/περίοδο 25 εργάσιμων ημερών).

Επίσης κατά το 3ο ημερολογιακό έτος για το διάστημα μετά την συμπλήρωση 2 ετών απασχόλησης (ετών υπηρεσίας):

α) Ο απασχολούμενος με πενθήμερο δικαιούται για κάθε εργάσιμη ημέρα του να λαμβάνει 0,0733 εργάσιμες ημέρες ετήσιας κανονικής άδειας.

Δηλαδή, 1 εργάσιμη ημέρα: 25 (εργάσιμες ημέρες) χ 22 (εργάσιμες ημέρες, που συνιστούν την προβλεπόμενη ετήσια κανονική άδεια) χ 1/12 (τμήμα της ετήσιας κανονικής άδειας που δικαιούται ο εργαζόμενος ανά μήνα/περίοδο 25 εργάσιμων ημερών).

β) Ο απασχολούμενος με εξαήμερο δικαιούται για κάθε εργάσιμη ημέρα του να λαμβάνει 0,0866 εργάσιμες ημέρες ετήσιας κανονικής αδείας.

Δηλαδή, 1 εργάσιμη ημέρα: 25 (εργάσιμες ημέρες) χ 26 (εργάσιμες ημέρες, που συνιστούν την προβλεπόμενη ετήσια κανονική άδεια) χ 1/12 (τμήμα της ετήσιας κανονικής άδειας που δικαιούται ο εργαζόμενος ανά μήνα/περίοδο 25 εργάσιμων ημερών).

Προσοχή: Στην διαλείπουσα απασχόληση χορηγείται ως άδεια τόσο χρονικό διάστημα, όσο απαιτείται για να περιλαμβάνεται σε αυτό ο αριθμός των εργάσιμων για τον συγκεκριμένο μισθωτό ημερών που αποτελούν την άδεια του.

Τρόπος υπολογισμού της ετήσιας κανονικής άδειας των απασχολούμενων με διαλείπουσα ή εκ περιτροπής εργασία

	Αριθμός εργάσιμων ημερών που απασχολήθηκε ο μισθωτός
: (δια)	25 (αριθμός εργάσιμων ημερών που θεωρούνται μήνας)
Χ (επί)	Αριθμό ημερών ετήσιας κανονικής άδειας που θα δικαιούταν αν απασχολούνταν με πλήρη απασχόληση
Χ (επί)	1/12 ( τμήμα της συνολικής ετήσιας κανονικής άδειας που δικαιούται ο απασχολούμενος με διαλείπουσα ή εκ περιτροπής εργασία για κάθε μήνα (περίοδος 25 εργάσιμων ημερών)

[Παρ 2 του άρθρου 2 του ν. 539/1945]

1.7 Κατάτμηση αδείας

α. Κατάτμηση αδείας με πρωτοβουλία εργοδότη
Κατ’ εξαίρεση επιτρέπεται η κατάτμηση της αδείας σε περίπτωση ιδιαίτερα σοβαρής ή επείγουσας ανάγκης της επιχείρησης ή εκμετάλλευσης. Στην περίπτωση αυτή, το πρώτο τμήμα της αδείας πρέπει να περιλαμβάνει 6 τουλάχιστον εργάσιμες ημέρες επί εξαημέρου, ή 5 εργάσιμες ημέρες επί πενθημέρου, και 12 για τους ανηλίκους.

β. Κατάτμηση αδεία μετά από αίτηση εργαζομένου

Επίσης, μετά από έγγραφη αίτηση του μισθωτού, η κατάτμηση μπορεί να γίνει σε περισσότερες των δύο περιόδους, αρκεί το ένα (οποιοδήποτε) τμήμα της αδείας να περιλαμβάνει τουλάχιστον 12 ή 10 (6ήμερο -5θήμερο) εργάσιμες ημέρες, και επί ανηλίκων 12 εργάσιμες ημέρες.
Ο χρόνος χορηγήσεως των αδειών διακανονίζεται μεταξύ μισθωτών και εργοδότου.

Η κατάτμηση της αδείας σε περισσότερο από δύο τμήματα γίνεται με αίτηση του εργαζομένου.

Καλό είναι όταν οι εργαζόμενοι ζητάνε δύο ή τρεις μέρες αδείας (μετά το τρίτο ημερολογιακό έτος από την πρόσληψη αφού τα δύο πρώτα η κατάτμηση γίνεται με βάσει το πόσο έχει προϋπηρεσία στην εταιρία) να υπογράφουν ότι αιτούνται και την κατάτμηση της άδειας σε περισσότερα από δύο τμήματα (σ.σ. και στο ίδιο έγγραφο με την αίτηση της αδείας)

Ειδικά, σε περιπτώσεις επιχειρήσεων που απασχολούν τακτικό και εποχικό προσωπικό και παρουσιάζουν ιδιαίτερη σώρευση εργασίας που οφείλεται στο είδος ή στο αντικείμενο εργασιών τους σε συγκεκριμένη χρονική περίοδο του έτους, για το τακτικό προσωπικό, ο εργοδότης δύναται να χορηγεί το τμήμα της αδείας των 10 εργασίμων ημερών επί πενθημέρου ή 12 επί εξαημέρου, οποτεδήποτε εντός του ημερολογιακού έτους.

Η αίτηση του εργαζόμενου, καθώς και η απόφαση του εργοδότη δεν απαιτούν έγκριση από την αρμόδια υπηρεσία της Επιθεώρησης Εργασίας, διατηρούνται στην επιχείρηση επί πέντε (5) έτη και είναι στη διάθεση των Επιθεωρητών Εργασίας.[Άρθρο 8 του ν.549/1977 και Υποπαράγραφος ΙΑ.14 του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012, [Ερμηνευτική 26352/839/28.11.2012]1.8 Χορήγηση άδειας εντός δύο μηνών από την αίτηση

Ο εργοδότης υποχρεούται να χορηγήσει την άδεια εντός δύο μηνών από το χρονικό σημείο κατά το οποίο υποβλήθηκε το σχετικό αίτημα (Παρ. 1 του άρθρου 4 του ν.539/1945)

1.9 Χορήγηση άδειας από 1 Μαΐου μέχρι 30 Σεπτεμβρίου.

Οι μισοί τουλάχιστον από τους μισθωτούς πρέπει να λαμβάνουν άδεια μέσα στο χρονικό διάστημα από 1 Μαΐου μέχρι 30 Σεπτεμβρίου (Παρ. 1 του άρθρου 4 του ν.539/1945)

1.10 Όριο χρονικό που πρέπει να χορηγηθεί η άδεια

Επίσης, ο εργοδότης υποχρεούται να χορηγήσει την άδεια οπωσδήποτε μέχρι το τέλος του πρώτου τριμήνου του επομένου ημερολογιακού έτους, έστω και αν δεν την ζήτησε ο μισθωτός.
Για παράδειγμα οι άδειες του 2022 πρέπει να ολοκληρωθούν έως 31.3.2023 (Παρ. 1 του άρθρου 4 του ν.539/1945).

1.11 Τι γίνεται στις περιπτώσεις που δεν δοθεί ολόκληρη η άδεια έως 31.3 του επόμενου έτους

Στην περίπτωση μη χορηγήσεως της αδείας μέχρι την 31 Μαρτίου του επόμενου ημερολογιακού έτους, η αξίωση για την άδεια μετατρέπεται σε χρηματική. O εργοδότης υποχρεούται να καταβάλει στον μισθωτό τις αποδοχές αδείας, απλές μεν όταν δεν υπάρχει πταίσμα του ιδίου, διπλές δε, δηλαδή με προσαύξηση κατά 100%, όταν υπάρχει και πταίσμα του εργοδότη (Παρ.1 του άρθρου 5 του ν. 439/1945).
Σχετικά με την προσαύξηση 100% :
– Η προσαύξηση 100 % οφείλεται και όταν ο εργοδότης όφειλε να γνωρίζει ότι ο μισθωτός δικαιούται περισσότερες ημέρες αδείας (ΑΠ 1191/1985).
– Δεν οφείλεται αποζημίωση 100% των αποδοχών αδείας όταν δεν αποδεικνύεται ότι ο μισθωτός ζήτησε την άδεια του και ο εργοδότης τον ανάγκασε να εργαστεί κατά τον χρόνο αυτό (ΑΠ 636/2000).
– Δεν οφείλεται αποζημίωση 100% των αποδοχών όταν ο μισθωτός δεν έλαβε την άδεια με δική του επιθυμία για λόγω αύξησης των αποδοχών του (ΑΠ 1305/2008).
-Δεν οφείλεται αποζημίωση 100% των αποδοχών όταν υπάρχει αμφιβολία για την υποχρέωση χορηγήσεως της αδείας (ΑΠ 1392/2003).
-Δεν οφείλεται αποζημίωση 100% των αποδοχών όταν δεν υπάρχει πραγματική δυνατότης χορηγήσεως. Η χορήγηση της αδείας προϋποθέτει την πραγματική δυνατότητα του εργοδότου να απαλλάξει, χάριν αναψυχής, τον εργαζόμενο από την υποχρέωση παροχής της εργασίας του κατά το διάστημα χρήσεως της αδείας – Όταν δεν υφίσταται η δυνατότης, δεν επιτρέπεται να επιρρίπτονται οι δυσμενείς συνέπειες της μη χορηγήσεως της αδείας στον εργοδότη (ΑΠ 902/2017).

1.12 Απαγορεύεται η συμφωνία εργοδότη μισθωτού για μη χορήγηση αδείας

Κάθε συμφωνία μεταξύ εργοδότη και μισθωτού περί «εγκαταλείψεώς του εις την άδεια δικαιώματός του ή παραιτήσεως αυτού απ’ το δικαίωμα της αδείας», θεωρείται ανύπαρκτος, έστω και αν προβλέπει την καταβολή εις αυτόν προσαυξημένης αποζημιώσεως (άρθρο 5 παρ. 1 ΑΝ. 539/1945).
ΑΠ 434/2011 Απαγόρευση της αντικατάστασης της ετήσιας άδειας με χρηματική αποζημίωση που θεσπίζουν οι διατάξεις του άρθρου 7 παρ.2 της Οδηγίας 93/104/ΕΚ, όσο και του άρθρου 7 παρ. 2 του Π.Δ. 88/1999, αναφέρεται στο ημερολογιακό έτος, εντός του οποίου υποχρεούται ο εργοδότης σε χορήγηση της άδειας και έχει ως σκοπό να εξασφαλίσει στο μισθωτό την ανάπαυση και την ανανέωση των δυνάμεων του, κάθε έτος, για το προβλεπόμενο χρονικό διάστημα, δεν μπορεί, δε, να συναχθεί από τη συγκεκριμένη διάταξη συμπέρασμα ότι στην περίπτωση που δεν χορηγηθεί η άδεια μέχρι τη λήξη του έτους στο οποίο αφορά, ο μισθωτός έχει υποχρέωση να δεχτεί την αυτούσια χορήγησή της σε επόμενο έτος, σωρευτικά με την άδεια του έτους εκείνου, μη δικαιούμενος να ζητήσει την προβλεπόμενη από τις ανωτέρω διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας αποζημίωση, λόγω μη χορηγήσεως της αδείας. Για τη θεμελίωση του δικαιώματος άδειας του μισθωτού δεν απαιτείται η υποβολή σχετικής αιτήσεως (έγγραφης ή προφορικής), όμως, για τη θεμελίωση της αξιώσεώς του προς λήψη της ανωτέρω κατά 100% προσαυξήσεως, που έχει το χαρακτήρα ποινής, απαιτείται υπαιτιότητα του εργοδότη, έστω και σε βαθμό ελαφράς αμέλειας, η οποία υπάρχει όταν ο μισθωτός ζήτησε την άδεια και ο εργοδότης δεν τη χορήγησε.

1.13 Αποδοχές επιδόματος αδείας και αποδοχών αδείας

Τόσο οι αποδοχές αδείας, όσο και το επίδομα αδείας προκαταβάλλονται στον μισθωτό κατά την έναρξη της άδειάς του. Και στην περίπτωση της τμηματικής λήψεως της αδείας κατά το πρώτο και το δεύτερο ημερολογιακό έτος προκαταβάλλεται το ανάλογο μέρος των αποδοχών και του επιδόματος αδείας (Παρ. 8 του άρθρου 3 του ν. 539/1945).
Η εκ μέρους του εργοδότη καταβολή αποδοχών αδείας στον εργαζόμενο είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη χορήγηση της άδειας, δηλαδή με τη θεμελίωση δικαιώματος εκ μέρους του τελευταίου να λάβει άδεια αναψυχής κατά τη διάρκεια συγκεκριμένου ημερολογιακού έτους.
Εάν ο εργαζόμενος δεν απέκτησε ή απώλεσε το σχετικό δικαίωμα, τότε ούτε αποδοχές αδείας δικαιούται, διότι αυτές νοούνται αποκλειστικά ως παρακολούθημα της κανονικής άδειας, «που του οφείλεται» (κατά τη γραμματική διατύπωση του νόμου, η οποία υπονοεί αναγκαία ότι σε περίπτωση που δεν οφείλεται άδεια, δεν οφείλονται ούτε αποδοχές αδείας, έτσι η Ολ ΑΠ 1139/1974 (Σ. Γάγγας), άλλως η Ολ ΑΠ 27/2004 (Χ. Μπαβέας), αμφότερες χωρίς ιδιαίτερη νομική επιχειρηματολογία επί του συγκεκριμένου ζητήματος, εκδοθείσες σε υποθέσεις που δεν φαίνεται να συνδέονταν με λύση της σχέσεως εργασίας) [ΑΠ 1050/2018].
Άδεια και αποδοχές αδείας δικαιούνται όχι μόνο οι μισθωτοί οι απασχολούμενοι σε κάποιον εργοδότη με έγκυρη σύμβαση εξαρτημένης εργασίας, αλλά και οι εργαζόμενοι με βάση άκυρη σύμβαση εργασίας, δηλαδή με απλή σχέση εργασίας (ΑΠ 1165/2012).

1.14 Συνήθεις αποδοχές για τον υπολογισμό του ποσού επιδόματος αδείας και αποδοχών αδείας

Οι αποδοχές αδείας είναι οι συνήθεις αποδοχές. Ως συνήθεις αποδοχές νοούνται εκείνες που καταβάλλονται στον εργαζόμενο κατά τρόπο τακτικό και σταθερό ως αντάλλαγμα για την παροχή της εργασίας του, έτσι ώστε να προσδοκάται μετά βεβαιότητας ότι εάν ο εργαζόμενος παρείχε εργασία κατά το διάστημα που κάνει χρήση της ετήσιας κανονικής του άδειας θα τις ελάμβανε, τόσο για τους μισθωτούς με πενθήμερο όσο και για αυτούς με εξαήμερο αμείβονται για τις ίδιες μέρες καθότι ο εργαζόμενος με πενθήμερο αμείβεται και για την έκτη ημέρα (υπολογίζονται βάσει στοιχείων του παρελθόντος και όχι βάσει μελλοντικών, δηλαδή πρόσθετη απασχόληση που πρόκειται να πραγματοποιηθεί μετά την άδεια).

Επομένως εμπίπτουν στις συνήθεις αποδοχές και συνυπολογίζονται στις αποδοχές αδείας οι εξής ειδικότερες μισθολογικές παροχές του εργοδότη:
α) Ο βασικός μισθός.
β) Το χρονοεπίδομα ή επίδομα πολυετίας.
γ) Τα επιδόματα ή άλλες συμφωνηθείσες παροχές που προβλέπονται στην ατομική σύμβαση εργασίας, εφόσον παρέχονται τακτικά.
δ) Οι οικειοθελείς παροχές του εργοδότη, εφόσον παρέχονται τακτικά.
ε) Η αμοιβή που λαμβάνει ο εργαζόμενος για εκτέλεση νόμιμης υπερωριακής εργασίας, εφόσον αυτή παρέχεται τακτικά.(ΑΠ 911/1986, Εφ.Αθ. 1950/1995, ΑΠ 204/2015)
στ) Η αμοιβή που λαμβάνει ο εργαζόμενος για εκτέλεση υπερεργασιακής εργασίας, εφόσον αυτή παρέχεται τακτικά. (ΑΠ 702/2003, ΑΠ 703/2002, Εφ.Θες/νικης 1038/1993, ΑΠ 204/2015)
ζ) Η αμοιβή που λαμβάνει ο εργαζόμενος για εκτέλεση νυχτερινής εργασίας, εφόσον αυτή παρέχεται τακτικά. (ΑΠ 659/2003, ΑΠ 1449/2002, ΑΠ 204/2015)
η) Η αμοιβή που λαμβάνει ο εργαζόμενος για εκτέλεση εργασίας κατά τις Κυριακές, εφόσον αυτή παρέχεται τακτικά. (ΑΠ 659/2003, ΑΠ 1449/2002, ΑΠ 273/1993, ΑΠ 540/1985, ΑΠ 1318/1984, ΑΠ 204/2015)
θ) Οποιαδήποτε έκτακτη οικειοθελή παροχή καταβάλει κατά το χρονικό διάστημα της ετήσιας κανονικής άδειας ο εργοδότης στο προσωπικό του. Π.χ τον Αύγουστο του 2019 ο εργοδότης καταβάλει εκτάκτως και μόνο τότε στο προσωπικό που εργάζεται στην επιχείρηση του μπόνους 200,00€, λόγω κερδοφορίας της επιχείρησης του. Οι εργαζόμενοι που εκείνο τον μήνα βρίσκονται σε ετήσια κανονική άδεια δικαιούνται επίσης την παροχή αυτή.
[ΑΠ 941/2014] [ ΑΠ 1173/2014] [ΑΠ 361/2015] [ ΑΠ 1292/2015] [ΑΠ 187/2016] [ ΑΠ 40/2017] [ΑΠ 541/2017] [ ΑΠ 1182/2017] [ΑΠ 1227/2017] [ ΑΠ 230/2018] [ ΑΠ 1041/2019] [ΑΠ 1367/2019]

Συνεπώς, ως «συνήθεις» αποδοχές, ταυτιζόμενες με τις τακτικές αποδοχές με βάση τις οποίες υπολογίζονται οι αποδοχές και το επίδομα αδείας νοούνται ο συμβατικός ή νόμιμος μισθός ή το ημερομίσθιο, καθώς και οποιαδήποτε άλλη πρόσθετη εργοδοτική παροχή, σε χρήμα ή σε είδος, που καταβάλλεται κατά την διάρκεια της συμβάσεως εργασίας, με την προϋπόθεση, ότι η παροχή αυτή δίδεται σταθερά και μόνιμα ως αντάλλαγμα της παρεχόμενης εργασίας και όχι βάσει πρόσθετων απασχολήσεων που πρόκειται να πραγματοποιηθούν στο μέλλον( μετά από την άδεια). Επομένως, εφόσον παρέχονται τακτικά και σταθερά, περιλαμβάνονται στις τακτικές αποδοχές, μεταξύ άλλων, η αμοιβή για υπερεργασία και για νόμιμη υπερωριακή απασχόληση, καθώς και οι προσαυξήσεις για την παροχή εργασίας κατά τη νύκτα, τις Κυριακές και τις αργίες και γενικά κάθε προσαύξηση του βασικού μισθού ή του ημερομισθίου (Ολ ΑΠ 16/2011. ΑΠ 1182/2017).

Δεν εμπίπτουν στις συνήθεις αποδοχές και δεν συνυπολογίζονται στις αποδοχές αδείας οι εξής ειδικότερες παροχές του εργοδότη:
α) Η αποζημίωση για εκτέλεση παράνομης υπερωριακής απασχόλησης. [ΑΠ 1339/2005]
β) Η αναλογία των επιδομάτων εορτών, δηλαδή των δώρων Χριστουγέννων και Πάσχα. (Εφ. Αθηνών 1950/1995)
γ) Η αποζημίωση που χορηγείται για μη χορήγηση αναπληρωματικής ανάπαυσης, λόγω παροχής εργασίας τις Κυριακές ή τις αργίες.
δ) Οποιεσδήποτε αποζημιώσεις που καταβάλλει ο εργοδότης βάσει πιστοποιητικών, π.χ. για βενζίνη ,διανυκτερεύσεις εκτός έδρας. Εάν αντιθέτως ο εργοδότης καταβάλλει τακτικά τις αποζημιώσεις αυτές χωρίς την χορήγηση εκ μέρους του εργαζόμενου σχετικών πιστοποιητικών, τότε οι αποζημιώσεις αυτές θεωρείται ότι εμπίπτουν στις τακτικές αποδοχές του εργαζόμενου, ως μισθολογική παροχή και συνυπολογίζονται. [ΑΠ 1182/2017]
ε) Το επίδομα ισολογισμού.
στ) Οποιαδήποτε έκτακτη παροχή του εργοδότη που καταβάλλεται εξ ελευθεριότητας, σε διαφορετικό της χορήγησης της ετήσιας κανονικής άδειας χρονικό σημείο.
ζ) Το επίδομα αδείας διότι αυτό υπολογίζεται με βάση τις αποδοχές αδείας. [ΑΠ 1182/2017]
Το επίδομα αδείας σε κάθε περίπτωση είναι το ίδιο με τις αποδοχές αδείας, δεν μπορεί να είναι περισσότερο από τον ½ του μισθού ή τα 13 ημερομίσθια.

1.15 Απόλυση και άδεια

Απαγορεύεται (επί ποινή ακυρότητας) κατά τη διάρκεια της αδείας η απόλυση του μισθωτού από τον εργοδότη (παρ. 6 του άρθρου 5 του ν. 539/1945)

1.16 Άδεια και εργασία σε άλλον εργοδότη

Απαγορεύεται κατά την διάρκεια της αδείας η ανάληψη οποιασδήποτε έμμισθης εργασίας από τον μισθωτό. Στον μισθωτό που αναλαμβάνει τέτοια εργασία κατά την διάρκεια της αδείας του, ο (νέος) εργοδότης δικαιούται να μην καταβάλει αμοιβή για το χρονικό αυτό διάστημα (Παρ. 2 του άρθρου 5 του ν. 539/1945).

1.17 Ασθένεια κατά την περίοδο της άδειας – Αργίες κατά την διάρκεια της αργίας

Κατά ρητή διάταξη του ΑΝ 539/45 δεν περιλαμβάνονται στις ημέρες αδείας οι ημέρες ασθενείας. Έτσι, αν ο μισθωτός ασθενήσει κατά τη διάρκεια της αδείας του, η άδειά του παρατείνεται κατά τόσες ημέρες, όσες είναι οι εργάσιμες ημέρες της ασθενείας του.

Στην άδεια υπολογίζονται μόνον οι εργάσιμες ημέρες. Δεν συμπεριλαμβάνονται κατά κανόνα οι Κυριακές, οι αργίες καθώς και οι ημέρες ασθενείας (κατά τις οποίες ο μισθωτός είτε παρέμεινε στο σπίτι του είτε νοσηλεύθηκε σε νοσοκομείο) που εμπίπτουν στο διάστημα της αδείας (Παρ. 3 του άρθρου 2 του ν. 539/1945)
Δεν θεωρούνται «εργάσιμες» οι ημέρες που χορηγούνται ως ειδική άδεια από την νομοθεσία μας λόγω διαφόρων περιστάσεων (άδεια γάμου, γεννήσεως τέκνου κλπ.). Έτσι διακόπτεται η κανονική άδεια και συνεχίζεται μετά από την λήψη της ειδικής αδείας (Αλλ. ΔΕΝ 2014 σ. 1582, Γνωμ. ΝΣΚ – ΔΕΝ 2009 σ. 1453).

Όσον αφορά στο θέμα οφειλής αδείας (αυτουσίας), καθώς και αποδοχών και επιδόματος αδείας, η νεώτερη νομολογία καταλήγει ότι ακόμη και όταν υπάρχει υπέρβαση των ορίων βραχείας ασθενείας και ο ασθενής επέστρεψε στην εργασία του μέσα στο ημερολογιακό έτος, δικαιούται να λάβει την άδεια και τις αποδοχές – επίδομα αδείας (βλ. ΝΟΜ. ΘΕΜ. ΔΕΝ 2019 σ. 1644).

1.18 Λύση εργασίας και αποζημίωση αδείας (αποζημίωση μη ληφθείσας αδείας)

Σε περίπτωση λύσης της σχέσης εργασίας με οποιοδήποτε τρόπο ή λήξης της εποχιακής απασχόλησης προτού συμπληρωθεί δωδεκάμηνο στη σχέση εργασίας, οι μισθωτοί δικαιούνται από τον εργοδότη τους δύο (2) ημερομίσθια, για κάθε μήνα απασχόλησης τους, ανεξάρτητα από τυχόν οφειλόμενη, σ’ αυτούς αποζημίωση για άλλο λόγο. Για απασχόληση μικρότερη από ένα μήνα καταβάλλεται ανάλογο κλάσμα.
Για την εφαρμογή των προηγούμενων εδαφίων, προκειμένου για μισθωτούς που παρέχουν εργασία εκ περιτροπής ή διαλείπουσα, ως μήνα λογίζονται είκοσι πέντε (25) ημέρες απασχόλησης.
Ειδικότερα για τους απασχολούμενους εποχιακά σε ξενοδοχειακές επιχειρήσεις της χώρας, ορίζεται ότι κατά τη λήξη της εποχιακής τους απασχόλησης με οποιονδήποτε τρόπο δικαιούνται αποδοχών αδείας δύο (2) ημερών κατά μήνα απασχόλησης, ανεξάρτητα από τυχόν οφειλόμενη σε αυτούς αποζημίωση για άλλο λόγο. Για απασχόληση μικρότερη από μήνα καταβάλλεται ανάλογο κλάσμα.
Αν λυθεί η σχέση εργασίας μισθωτού με οποιοδήποτε τρόπο πριν λάβει την κανονική άδεια που του οφείλεται, ο μισθωτός δικαιούται τις αποδοχές τις οποίες θα έπαιρνε αν του είχε χορηγηθεί η άδεια.
Ο χρόνος της ετήσιας άδειας δεν θα υπερβαίνει τον ένα (1) μήνα ετησίως. Ο χρόνος της άδειας αυτής είναι χρόνος εν ασφαλίσει, οι δε αποδοχές υπόκεινται στις νόμιμες υπέρ των ασφαλιστικών ταμείων κρατήσεις, αναγνωρίζονται δε ως ημέρες που διανύθηκαν σε καθεστώς απασχόλησης από τον Ο.Α.Ε.Δ. (Παρ. 4 του άρθρου 5 ν. 539/1945, παρ. 5 του άρθρου 5 του ν. 539/1945).

1.19 Ασφαλιστικές εισφορές αποζημίωσης αδείας και επιδόματος αδείας

Σε ασφαλιστικές εισφορές υπόκεινται το σύνολο των αποδοχών, οι αποδοχές της κανονικής αδείας και οι αποδοχές του μήνα (Γν.ΝΣΚ.93/14-1-59, Εγκ.ΙΚΑ 94/61) η δε προσαύξηση αυτών κατά 100% όχι ,διότι θεωρείται ότι έχει τον χαρακτήρα ποινής για τον εργοδότη. (ΑΠ 181/1961, ΑΠ 1890/1982 ΑΠ 889/1989, Εγκ.Υπ.Εργ. 1359/1989, 1061/1996).
Το επίδομα αδείας υπόκειται σε ασφαλιστικές εισφορές γιατί θεωρείται ότι αποτελεί μέρος των τακτικών αποδοχών και όχι αποζημίωση (ΑΠ 326/1966).

1.20 Αποχή λόγω αδείας άνευ αποδοχών

Το ζήτημα αν ο μισθωτός που επιστρέφει από άδεια άνευ αποδοχών, δικαιούται ή όχι να λάβει και άδεια αναψυχής, θα έπρεπε να κρίνεται κατά περίπτωση, σύμφωνα με την αρχή της καλής πίστης. Η λύση δηλαδή θα έπρεπε να ποικίλλει αναλόγως προς το είδος των αναγκών που έχει καλύψει ο μισθωτός κατά την διάρκεια της άνευ αποδοχών αδείας και προς το αν μπορεί να θεωρηθεί ότι αναπαύθηκε κατά το διάστημα αυτό.

Υπενθυμίζουμε ότι το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους έχει δεχθεί ότι υπάρχει και δικαίωμα κανονικής αδείας (βλ. Γνωμ. ΝΣΚ 557/63 – ΔΕΝ 1963 σ. 703 με την οποία συμφωνεί και το υπ. Εργασίας με το υπ’ αριθ. 1332/86 Έγγραφό του – ΔΕΝ 1987 σελ. 214 και ΔΕΝ 2017, τεύχος 1711 σ. 556).

Όταν η άδεια άνευ αποδοχών λήγει εντός του χρονικού διαστήματος των 15 μηνών (εντός του οποίου μπορεί να ληφθεί η κανονική άδεια των μισθωτών) και υπάρχει χρόνος χορηγήσεως, χορηγείται και η κανονική άδεια, και σε περίπτωση λύσεως της σχέσεως, αποδοχές και επίδομα αδείας. Όταν όμως η άδεια άνευ αποδοχών διαρκεί καθ’ όλη την (15μηνη) περίοδο αναφοράς, δεν υπάρχει δε αντικειμενική δυνατότητα χορηγήσεώς της, τότε είναι υποστηρίξιμο ότι απόλλυται το δικαίωμα αδείας, δεν οφείλονται δε ούτε αποδοχές και επίδομα αδείας.

2. Άδεια μητρότητας (άδεια τοκετού και λοχείας)

Από τις διατάξεις του άρθρου 7 της ΕΓΣΣΕ 1993 και του άρθρου 7 της ΕΓΣΣΕ 2000-2001, το οποίο κυρώθηκε με το άρθρο 11 του ν. 2874/2000, η διάρκεια της άδειας μητρότητας ορίζεται στις 17 εβδομάδες για τις εργαζόμενες σε οποιονδήποτε εργοδότη με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου. Από αυτές, τις 8 εβδομάδες πρέπει να πάρει η εργαζόμενη πριν από τον τοκετό και τις υπόλοιπες 9 μετά. Η τήρηση των χρονικών διαστημάτων είναι υποχρεωτική. Σε περίπτωση που η εργαζόμενη γεννήσει πρόωρα, το υπόλοιπο της άδειας χορηγείται μετά τον τοκετό, έτσι ώστε ο χρόνος της άδειας να φθάνει συνολικά τις δέκα επτά (17) εβδομάδες.

Η τεκμαιρόμενη μητέρα του άρθρου 1464 του Αστικού Κώδικα, που αποκτά τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας, καθώς και η εργαζόμενη που υιοθετεί τέκνο από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια και έως την ηλικία των οκτώ (8) ετών, δικαιούνται το μεταγενέθλιο τμήμα της άδειας μητρότητας (9 εβδομάδες), καθώς και τις πάσης φύσεως αποδοχές και επιδόματα που συνδέονται με αυτήν, εφόσον πληρούν τις προϋποθέσεις που ορίζονται στις επιμέρους καταστατικές διατάξεις του φορέα ασφάλισής τους (άρθρο 11 του ν. 2874/2000, άρθρο 34 του ν. 4808/2021).

3. Άδεια πατρότητας

Κάθε εργαζόμενος πατέρας δικαιούται άδεια πατρότητας δεκατεσσάρων (14) εργάσιμων ημερών, με αποδοχές, η οποία πρέπει να λαμβάνεται κατά τη γέννηση του τέκνου. Χορηγείται υποχρεωτικά από τον εργοδότη και δεν εξαρτάται από προηγούμενη απασχόληση ή προϋπηρεσία ή από τη συζυγική ή οικογενειακή κατάσταση του εργαζόμενου. Η άδεια δύναται να χορηγηθεί συνολικά ή τμηματικά σύμφωνα με την αίτηση του εργαζόμενου ως εξής: είτε α) ο εργαζόμενος λαμβάνει δύο (2) ημέρες άδειας πριν την αναμενόμενη ημερομηνία τοκετού, προκειμένου να καλύπτονται οι ανάγκες που συνδέονται με την εγκυμοσύνη και τον τοκετό, οπότε στην περίπτωση αυτή, οι υπόλοιπες δώδεκα (12) ημέρες, χορηγούνται, συνολικά ή τμηματικά, άμεσα λόγω της γέννησης του τέκνου, εντός τριάντα (30) ημερών από την ημερομηνία γέννησης είτε β) χορηγείται το σύνολο των ημερών αδείας μετά την ημερομηνία γέννησης.

Για την εύρυθμη λειτουργία της επιχείρησης, ο εργαζόμενος γνωστοποιεί την πιθανολογούμενη ημέρα τοκετού στον εργοδότη, προκειμένου ο τελευταίος να λάβει εγκαίρως γνώση. Η γνωστοποίηση αυτή μπορεί να λάβει χώρα, προφορικά, γραπτά, ηλεκτρονικά, ή με όποιον άλλο τρόπο εξυπηρετεί τα μέρη.

Σε περίπτωση υιοθεσίας ή αναδοχής τέκνου, ηλικίας έως οκτώ (8) ετών, η άδεια πατρότητας χορηγείται από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια.

Η άδεια δεν προσαυξάνεται λόγω γέννησης διδύμων, τριδύμων ή περισσότερων πολύδυμων τέκνων.

Σε περίπτωση νοσηλείας του νεογνού μετά τον τοκετό, κατά το διάστημα του πρώτου μήνα από την γέννησή του, λόγω της οποίας η χορήγηση της άδειας κατά το διάστημα αυτό δε συμβαδίζει με το σκοπό της χορήγησής της, που είναι η φροντίδα αυτού και η ενίσχυση του συναισθηματικού δεσμού του πατέρα με το παιδί, τότε είναι δυνατή, έπειτα από συμφωνία των μερών (άρθρο 46, παρ. 3), η χορήγηση τμήματος ή και συνόλου της άδειας άμεσα μετά την ολοκλήρωση της νοσηλείας του τέκνου (άρθρο 27 ν. 4808/2021 Εγκ. 47972/2021).

4. Άδεια φροντίδας τέκνου

Σύμφωνα με το άρθρο 37 του ν. 4808/2021, οι εργαζόμενοι γονείς, (φυσικοί, θετοί, ανάδοχοι, τεκμαιρόμενες μητέρες του άρθρου 1464 του Αστικού Κώδικα, που αποκτούν τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας) ανεξάρτητα από το είδος δραστηριότητας του άλλου γονέα, ακόμη και αν ο άλλος γονέας δεν εργάζεται, δικαιούνται, εναλλακτικώς μεταξύ τους, την άδεια φροντίδας τέκνου. Η άδεια χορηγείται για χρονικό διάστημα τριάντα (30) μηνών από τη λήξη της άδειας μητρότητας ή της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας ή της γονικής άδειας, ως μειωμένο ωράριο. Κατά το παραπάνω διάστημα, ο γονέας που κάνει χρήση του δικαιώματος αυτού, δικαιούται είτε να προσέρχεται κατά μία (1) ώρα αργότερα είτε να αποχωρεί κατά μία (1) ώρα νωρίτερα κάθε ημέρα από την εργασία είτε να τη διακόπτει κατά μία ώρα ημερησίως, σύμφωνα με την αίτησή του. Εναλλακτικώς, έπειτα από συμφωνία των μερών, το μειωμένο ωράριο της παρούσας μπορεί να χορηγείται με άλλους τρόπους, όπως:

α) Μειωμένο ωράριο εργασίας κατά δύο (2) ώρες ημερησίως για τους πρώτους δώδεκα (12) μήνες και κατά μία (1) ώρα ημερησίως για τους επόμενους έξι (6) μήνες.

β) Πλήρεις ημέρες άδειας, οι οποίες κατανέμονται σε εβδομαδιαία βάση, αντίστοιχου συνολικού αριθμού ωρών, εντός της χρονικής περιόδου κατά την οποία ο/η εργαζόμενος/η δικαιούται μειωμένου ωραρίου για τη φροντίδα του παιδιού.

γ) Ισόχρονη συνεχόμενη άδεια, χορηγούμενη εφάπαξ ή τμηματικώς, εντός της χρονικής περιόδου κατά την οποία ο/η εργαζόμενος/η δικαιούται μειωμένου ωραρίου για τη φροντίδα του παιδιού.

δ) Με όποιον άλλον τρόπο συμφωνούν τα μέρη.

Οι θετοί και ανάδοχοι γονείς δικαιούνται να λάβουν την άδεια φροντίδας τέκνου από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια και εφόσον το τέκνο δεν έχει συμπληρώσει την ηλικία των οκτώ (8) ετών.

Σε περίπτωση διαζυγίου, διάστασης ή γέννησης τέκνου χωρίς γάμο των γονέων του, την άδεια φροντίδας τέκνου λαμβάνει ο εργαζόμενος γονέας, που έχει την επιμέλεια του παιδιού, εκτός αν οι γονείς συμφωνήσουν διαφορετικά.

Η άδεια χορηγείται έπειτα από κοινές ως προς το περιεχόμενο υπεύθυνες δηλώσεις των γονέων προς τον εργοδότη ή τους εργοδότες τους, για το ποιος γονέας εκ των δύο θα κάνει χρήση της άδειας ή, σε περίπτωση που συμφωνούν να τη μοιραστούν, με γνωστοποίηση των συγκεκριμένων χρονικών διαστημάτων που θα κάνει χρήση τμήματος της άδειας ο καθένας τους. Οι εργοδότες υποχρεούνται να παρέχουν στους εργαζόμενους, σχετικές βεβαιώσεις.

Η άδεια φροντίδας χορηγείται με αποδοχές και θεωρείται ως χρόνος εργασίας.

Σε περίπτωση μερικής απασχόλησης η άδεια φροντίδας χορηγείται κατ’ αναλογία του ημερήσιου χρόνου εργασίας.

5. Ειδική παροχή προστασίας μητρότητας

Με το άρθρο 142 του ν. 3655/2008 όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 43 του ν. 4997/2022, οι εργαζόμενες μητέρες οι οποίες είναι ασφαλισμένες στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και απασχολούνται σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις με σχέση εξαρτημένης εργασίας, ορισμένου ή αορίστου χρόνου, με πλήρη ή μερική απασχόληση δικαιούνται ειδική άδεια προστασίας μητρότητας χρονικής διάρκειας έξι (9) μηνών. Η άδεια αυτή χορηγείται στις εργαζόμενες μετά τη λήξη της άδειας μητρότητας (τοκετού-λοχείας) ή και της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας, καθώς επίσης και στις εργαζόμενες που αμέσως μετά τα ανωτέρω διαστήματα κάνουν χρήση της ετήσιας κανονικής άδειας, εφ’ όσον αυτό είναι απαραίτητο με βάση της ετήσιες προθεσμίες για τη χορήγησή της.

Αν δεν κάνει χρήση της προβλεπόμενης από την ως άνω ΕΓΣΣΕ ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας, η μητέρα δικαιούται αμέσως μετά τη λήξη της άδειας λοχείας την ως άνω ειδική άδεια προστασίας της μητρότητας, στη συνέχεια δε και το μειωμένο ωράριο που προβλέπεται από το άρθρο 9 της ΕΓΣΣΕ του έτους 1993, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει.
Κατά τη διάρκεια της ως άνω ειδικής άδειας, ο Ο.Α.Ε.Δ. υποχρεούται να καταβάλλει στην εργαζόμενη μητέρα μηνιαίως ποσό ίσο με τον κατώτατο μισθό, όπως κάθε φορά καθορίζεται, καθώς και αναλογία δώρων εορτών και επιδόματος αδείας με βάση το προαναφερόμενο ποσό. Σε περίπτωση απασχόλησης μέχρι και τέσσερις (4) ώρες ημερησίως ή μέχρι δεκατρείς (13) ημέρες το μήνα, κατά τη διάρκεια του εξαμήνου, που προηγείται της άδειας κυοφορίας, το καταβαλλόμενο από τον Ο.Α.Ε.Δ. ποσό ισούται με το μισό του καθοριζόμενου ανωτέρω. Ο χρόνος της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας λογίζεται ως χρόνος ασφάλισης στους κλάδους κύριας σύνταξης και ασθένειας του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, καθώς και στους οικείους φορείς επικουρικής ασφάλισης, οι δε προβλεπόμενες εισφορές υπολογίζονται επί του κατά περίπτωση αναφερόμενου παραπάνω ποσού, από το οποίο ο Ο.Α.Ε.Δ. παρακρατεί την προβλεπόμενη εισφορά ασφαλισμένου και την αποδίδει στους αρμόδιους φορείς μαζί με την προβλεπόμενη εισφορά εργοδότη που βαρύνει τον Ο.Α.Ε.Δ.. Ο χρόνος ασφάλισης, που έχει διανυθεί από την έναρξη ισχύος των διατάξεων του άρθρου, θεωρείται χρόνος ασφάλισης στον Κλάδο Ασθένειας σε είδος και σε χρήμα του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.

Την ειδική παροχή προστασίας μητρότητας, δικαιούνται και η τεκμαιρόμενη μητέρα του άρθρου 1464 του Αστικού Κώδικα, που αποκτά τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας και η εργαζόμενη, που υιοθετεί τέκνο από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια και έως την ηλικία των οκτώ (8) ετών. Για την εφαρμογή του προηγούμενου εδαφίου:
α) ως «εργαζόμενη που υιοθετεί τέκνο» νοείται η εργαζόμενη γυναίκα, η οποία είναι εγγεγραμμένη στο Εθνικό Μητρώο Υποψηφίων Θετών Γονέων και μετά από απόφαση της αρμόδιας κοινωνικής υπηρεσίας παραλαμβάνει, για φροντίδα και ανατροφή με σκοπό την υιοθεσία, παιδί από κοινωνική υπηρεσία της κατά περίπτωση Μονάδας Παιδικής Προστασίας και Φροντίδας ή άλλου φορέα που έχει υπό την προστασία του το παιδί ή από τον φυσικό γονέα ή τους φυσικούς γονείς του παιδιού ακόμη και πριν την έκδοση της δικαστικής απόφασης υιοθεσίας, και
β) ως «ένταξη του παιδιού στην οικογένεια» νοείται:
βα) η ημερομηνία φυσικής παράδοσης, για φροντίδα και ανατροφή με σκοπό την υιοθεσία, του παιδιού στην «εργαζόμενη που υιοθετεί τέκνο» από την κατά περίπτωση Μονάδα Παιδικής Προστασίας και Φροντίδας ή από όποιον άλλον φορέα έχει υπό την προστασία του το παιδί, όπως αποδεικνύεται από σχετικό έγγραφο της αρμόδιας κοινωνικής υπηρεσίας, ή από τον φυσικό γονέα ή τους φυσικούς γονείς του παιδιού ακόμη και πριν την έκδοση της δικαστικής απόφασης υιοθεσίας, όπως αποδεικνύεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο που συνάπτει η «εργαζόμενη που υιοθετεί τέκνο» με τον φυσικό γονέα ή τους φυσικούς γονείς του παιδιού, ή
ββ) η ημερομηνία, κατά την οποία καθίσταται τελεσίδικη η δικαστική απόφαση που αναγνωρίζει αλλοδαπή απόφαση υιοθεσίας από την εργαζόμενη που υιοθετεί τέκνο.

Σχετικά με την αύξηση της άδειάς αυτή από 6 σε 9 μήνες με τον ν. 4997/2022, με την Εγκύκλιο 123756/20.12.2022 διευκρινίζονται τα εξής:
1. Γενικότερα, τυχόν χορήγηση της ετήσιας άδειας πριν την ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας, συνεχόμενα με την άδεια μητρότητας ή την ισόχρονη άδεια φροντίδας παιδιού, ακόμη και αν με βάση τις ετήσιες προθεσμίες δεν κινδυνεύει να χαθεί, είναι συμβατή με τις ως άνω διατάξεις που σκοπό έχουν την προστασία της μητρότητας και δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να οδηγεί σε απώλεια του επιδόματος της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας από τη ΔΥΠΑ. Ως εκ τούτου οι αρμόδιες Υπηρεσίες της ΔΥΠΑ θα πρέπει να κάνουν δεκτές τις αιτήσεις επιδότησης των εργαζομένων σε τέτοιες περιπτώσεις.

2. Σε σχέση με την πρώτη εφαρμογή της παράτασης της άδειας, από έξι σε εννέα μήνες, την οποία δικαιούνται οι εργαζόμενες σύμφωνα με τη μεταβατική διάταξη ως αναλυτικά προαναφέρεται:

α) Σε περίπτωση που οι εργαζόμενες έχουν υπόλοιπο ετήσιας άδειας του έτους 2022 το οποίο, κάνοντας χρήση της παράτασης αυτής, δεν δύναται να χορηγηθεί εμπρόθεσμα πριν τις 31/03/2023 ή σε περίπτωση που η ετήσια άδειά τους είχε ήδη προγραμματισθεί να χορηγηθεί μετά την εξάμηνη άδεια, τότε η ετήσια άδεια θα πρέπει να παρεμβληθεί, αμέσως μετά τη λήξη της εξάμηνης άδειας προστασίας της μητρότητας ως ίσχυε μέχρι πρότινος, και της τρίμηνης παράτασής της, προκειμένου να μην υπάρξει απώλεια κανενός δικαιώματος.

β) Σε περίπτωση που εργαζόμενη η οποία εμπίπτει στη μεταβατική διάταξη της παρ. 2 του άρθρου 83 του ν. 4997/2022 και δικαιούται να ευεργετηθεί της τρίμηνης παράτασης, μετά το τέλος της εξάμηνης άδειας, ως ίσχυε με την προηγούμενη μορφή του άρθρου 142 του ν. 3655/2008, έχει επιστρέψει στην εργασία της, λόγω ελλείμματος ενημέρωσης (δικού της, του εργοδότη ή των αρμόδιων Υπηρεσιών) ωστόσο στη συνέχεια, έχοντας λάβει σχετική ενημέρωση, επιθυμεί να κάνει χρήση της σχετικής παράτασης της άδειας/επιδόματος από τη ΔΥΠΑ, θα μπορεί να κάνει χρήση αυτής, χωρίς κώλυμα από τις αρμόδιες υπηρεσίες ή από τον εργοδότη.

Στις 7.2.2023 (σύμφωνα με το δελτίο τύπου της Δ.ΥΠ.Α.) άνοιξε η πλατφόρμα υποβολής δηλώσεων για την επέκταση της ειδικής παροχής προστασίας μητρότητας από 6 σε 9 μήνες, μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης (gov.gr).

Τη δήλωση πρέπει να υποβάλλουν όλες οι δικαιούχοι με ημερομηνίες έναρξης της ειδικής άδειας προστασίας μητρότητας από τις 26.05.2022 έως και τις 24.11.2022, ανεξάρτητα αν έχουν ήδη στείλει σχετικό ηλεκτρονικό μήνυμα ή αν έχουν υποβάλει σχετική δήλωση στις υπηρεσίες της ΔΥΠΑ.

Η δήλωση είναι προσβάσιμη με τους κωδικούς TaxisNet στη διεύθυνση:
https://www.gov.gr/ipiresies/ergasia-kai-asphalise/apozemioseis-kai-parokhes/epektases-tes-eidikes-adeis-prostasias-tes-metrotetas

Οι δικαιούχοι θα πρέπει να αναφέρουν στη δήλωση πότε έλαβαν ή θα λάβουν την επέκταση της ειδικής άδειας προστασίας μητρότητας, δηλαδή α) είτε σε συνέχεια της αρχικής λήξης της, β) είτε μετά την παρεμβολή κανονικής άδειας έτους 2022, γ) είτε μετά τη μεσολάβηση πραγματικής εργασίας στον εργοδότη, καταγράφοντας και τα ακριβή χρονικά διαστήματα κανονικής αδείας ή πραγματικής εργασίας.

Συγκεκριμένα, η συνημμένη Υπεύθυνη Δήλωση θα πρέπει να δηλώνει:

«Επιθυμώ την επέκταση της Ειδικής Παροχής Προστασίας της Μητρότητας:

1) σε συνέχεια από την αρχική λήξη αυτής ή
2) μετά την παρεμβολή της κανονικής άδειας του έτους 2022, η οποία ελήφθη ή θα ληφθεί από ……. έως ……. ή
3) μετά τη μεσολάβηση πραγματικής εργασίας στον εργοδότη από ……. έως …….».

6. Γονική άδεια

6.1. Γενικά
Κάθε εργαζόμενος γονέας ή πρόσωπο που ασκεί τη γονική μέριμνα έχει ατομικό και αμεταβίβαστο δικαίωμα γονικής άδειας για την ανατροφή του παιδιού, διάρκειας τεσσάρων (4) μηνών, την οποία μπορεί να χρησιμοποιήσει συνεχόμενα ή τμηματικά, μέχρι το παιδί να συμπληρώσει την ηλικία των οκτώ (8) ετών, με σκοπό την εκπλήρωση των ελάχιστων υποχρεώσεων ανατροφής προς αυτό.

Σε περίπτωση υιοθεσίας ή αναδοχής τέκνου ηλικίας έως οκτώ (8) ετών, η γονική άδεια χορηγείται από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια.

Μόνη προϋπόθεση του δικαιώματος αποτελεί η επί ένα (1) έτος απασχόληση του εργαζόμενου στον ίδιο εργοδότη. Συγκεκριμένα, ο εργαζόμενος γονέας πρέπει να έχει συμπληρώσει ένα (1) έτος συνεχόμενης ή με διαδοχικές συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου στον ίδιο εργοδότη, εκτός αν ορίζεται ευνοϊκότερα από ειδική διάταξη νόμου, διαταγμάτων, κανονισμών, συλλογικών συμβάσεων εργασίας, διαιτητικών αποφάσεων ή συμφωνιών εργοδοτών και εργαζομένων.

Σε περίπτωση λήξης της σύμβασης ορισμένου χρόνου, η γονική άδεια διακόπτεται και δύναται να συνεχιστεί σε περίπτωση ανανέωσης ή παράτασης της σύμβασης εργασίας ή και σε περίπτωση που ο εργαζόμενος συνάψει σύμβαση εργασίας με άλλο εργοδότη, με την επιφύλαξη των ανωτέρω προϋποθέσεων.

6.2 Επίδομα γονικής άδειας

Για τους δύο (2) πρώτους μήνες της γονικής άδειας, η ΔΥΠΑ υποχρεούται να καταβάλλει επίδομα γονικής άδειας στον κάθε γονέα, μηνιαίως, ποσού ίσου με τον ελάχιστο νομοθετημένο μισθό, όπως κάθε φορά καθορίζεται, καθώς και αναλογία δώρων εορτών και επιδόματος αδείας με βάση το προαναφερόμενο ποσό.

Αν υπάρχουν περισσότερα παιδιά, το δικαίωμα των γονέων στη γονική άδεια και στο επίδομα είναι αυτοτελές για το καθένα από αυτά, εφόσον από τη λήξη της άδειας που δόθηκε για το προηγούμενο παιδί μεσολάβησε ένας (1) χρόνος πραγματικής απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη, εκτός αν ορίζεται ευνοϊκότερα από ειδική διάταξη νόμου, διαταγμάτων, κανονισμών, συλλογικών συμβάσεων εργασίας, διαιτητικών αποφάσεων ή συμφωνιών εργοδοτών και εργαζομένων. Κατ’ εξαίρεση, γονείς διδύμων, τριδύμων ή και περισσότερων πολύδυμων τέκνων δικαιούνται να λάβουν τη γονική άδεια για κάθε παιδί ξεχωριστά, διακεκομμένα ή και συνεχόμενα και δικαιούνται να λάβουν το επίδομα της παρούσας για δύο (2) μήνες επιπλέον, ανεξαρτήτως του αριθμού των παιδιών που γεννήθηκαν μαζί.

Επίσης, γονείς μόνοι, λόγω θανάτου του άλλου γονέα ή λόγω ολικής αφαίρεσης της γονικής μέριμνας ή μη αναγνώρισης του τέκνου από τον άλλο γονέα, δικαιούνται τη γονική άδεια και το επίδομα εις διπλούν (δικαιούνται να λάβουν συνολικά γονική άδεια διάρκειας οκτώ (8) μηνών διακεκομμένα ή συνεχόμενα, εκ των οποίων επιδοτούνται οι τέσσερις (4) μήνες από την ΔΥΠΑ).

6.3 Διαδικασία χορήγησης της άδειας

Αν και οι δύο γονείς απασχολούνται στον ίδιο εργοδότη, αποφασίζουν, με κοινή δήλωση, ποιος από τους δύο θα κάνει πρώτος χρήση αυτού του δικαιώματος και για πόσο χρονικό διάστημα.

Η γονική άδεια χορηγείται συνεχόμενα, τμηματικά ή με άλλο ευέλικτο τρόπο, με βάση σχετική αίτηση του γονέα, η οποία υποβάλλεται στον εργοδότη με κάθε πρόσφορο τρόπο εγγράφως ή ηλεκτρονικά και στην οποία προσδιορίζει την έναρξη και τη λήξη της. Η αίτηση υποβάλλεται στον εργοδότη τουλάχιστον ένα (1) μήνα πριν την έναρξη της άδειας, εκτός εάν συντρέχουν έκτακτοι λόγοι, οι οποίοι καθιστούν αναγκαία την έναρξη της άδειας σε μικρότερο χρονικό διάστημα. Ο εργοδότης, κατόπιν διαβούλευσης, απαντά στην αίτηση του εργαζόμενου άμεσα και κατ’ ανώτατο εντός ενός (1) μηνός από την υποβολή της. Ο εργοδότης υποχρεούται να χορηγήσει την άδεια στον αιτούμενο χρόνο, εκτός αν αυτό θα διατάρασσε σοβαρά την εύρυθμη λειτουργία της επιχείρησης. Σε αυτήν την περίπτωση, υποχρεούται να τεκμηριώσει εγγράφως τον λόγο αναβολής χορήγησής της προς τον εργαζόμενο και δύναται να προτείνει προς αυτόν εναλλακτικές λύσεις ως προς τον χρόνο χορήγησής της ή ευέλικτους τρόπους χορήγησής της. Σε κάθε περίπτωση, ο εργοδότης υποχρεούται να χορηγήσει τη γονική άδεια εντός δύο (2) μηνών από την υποβολή της αίτησης. Αιτήσεις γονέων με αναπηρία, γονέων παιδιών με αναπηρία, με μακροχρόνια ή αιφνίδια ασθένεια, πολύτεκνων και μόνων γονέων λόγω θανάτου γονέα, ολικής αφαίρεσης της γονικής μέριμνας ή μη αναγνώρισης τέκνων, καθώς και γυναικών μετά την άδεια μητρότητας και την ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας, χορηγούνται με απόλυτη προτεραιότητα. Επίσης, προτεραιότητα δίνεται στις αιτήσεις γονέων παιδιών λόγω νοσηλείας ή ασθένειας του παιδιού ή λόγω αναπηρίας ή σοβαρής ασθένειας συζύγου, συντρόφου συμβίωσης, συγγενούς, γονέων παιδιών διδύμων, τριδύμων ή και περισσότερων πολύδυμων τέκνων, καθώς και γονέων έπειτα από πρόωρο τοκετό.

Η γονική άδεια, έπειτα από σχετική αίτηση του εργαζόμενου, δύναται εναλλακτικά να χορηγείται με κάθε ευέλικτο τρόπο που εξυπηρετεί τα μέρη, όπως ενδεικτικά με τη μορφή μειωμένου ημερήσιου ωραρίου ή σε ημέρες άδειας, οι οποίες μπορούν να κατανέμονται σε εβδομαδιαία ή σε μηνιαία βάση, χωρίς να θίγεται το δικαίωμα του εργαζόμενου να λάβει το επίδομα γονικής άδειας. Στην περίπτωση αυτήν, ο εργαζόμενος, με την αίτησή του, προσδιορίζει τον αντίστοιχο χρόνο του συνόλου ή του τμήματος της γονικής άδειας που επιθυμεί να λάβει με ευέλικτο τρόπο, καθώς και το είδος της ευελιξίας του οποίου επιθυμεί να κάνει χρήση. Ο εργοδότης εξετάζει την αίτηση, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες της επιχείρησης και του εργαζομένου και τεκμηριώνει γραπτώς απόρριψή της, εντός ενός (1) μηνός από την υποβολή της.

6.4 Συνδεόμενα δικαιώματα

Κατά τη διάρκεια της γονικής άδειας παρέχεται προς τους εργαζόμενους ενημέρωση για τις διαδικασίες προαγωγών και για την εσωτερική στελέχωση κενών θέσεων εργασίας και πρέπει να τους επιτρέπεται να συμμετέχουν σε αυτές τις διαδικασίες και να υποβάλλουν υποψηφιότητα για αυτές τις θέσεις, χωρίς καμία διάκριση σε βάρος τους.

Ο χρόνος του τμήματος της άδειας κατά τον οποίο ο εργαζόμενος λαμβάνει επίδομα από την ΔΥΠΑ λογίζεται ως χρόνος ασφάλισης στους κλάδους κύριας σύνταξης και ασθένειας του οικείου ασφαλιστικού φορέα, καθώς και στους οικείους φορείς επικουρικής ασφάλισης, οι δε προβλεπόμενες εισφορές υπολογίζονται επί του κατά περίπτωση αναφερόμενου παραπάνω ποσού, από το οποίο η ΔΥΠΑ παρακρατεί την προβλεπόμενη εισφορά ασφαλισμένου και την αποδίδει στον οικείο ασφαλιστικό φορέα, μαζί με την προβλεπόμενη εισφορά εργοδότη που βαρύνει τον Οργανισμό.

Για τον μη επιδοτούμενο χρόνο γονικής άδειας, ο οποίος λαμβάνεται υπόψη τόσο για τη θεμελίωση του ασφαλιστικού δικαιώματος όσο και για τον υπολογισμό του ποσού της σύνταξης, ο γονέας δύναται να αποκτήσει πλήρη ασφαλιστική κάλυψη από τον ασφαλιστικό του φορέα κατόπιν αναγνώρισης του χρόνου απουσίας του, σύμφωνα με το άρθρο 40 του ν. 2084/1992, εφόσον δεν έχει συμφωνηθεί να του καταβάλει αποδοχές ο εργοδότης.

Μετά τη λήξη της γονικής άδειας, ο εργαζόμενος γονέας δικαιούται να επιστρέψει στην ίδια θέση εργασίας ή σε ισοδύναμη ή ανάλογη θέση, με όχι λιγότερο ευνοϊκούς επαγγελματικούς όρους και να επωφεληθεί από οποιαδήποτε βελτίωση των συνθηκών εργασίας, την οποία θα δικαιούνταν κατά την απουσία του.

Ο χρόνος απουσίας των εργαζομένων από την εργασία τους λόγω γονικής άδειας, λογίζεται ως χρόνος πραγματικής υπηρεσίας για τον υπολογισμό των αποδοχών τους, τη χορήγηση της ετήσιας κανονικής άδειας απουσίας και του επιδόματος αδείας, την επαγγελματική εξέλιξη, καθώς και για τον υπολογισμό της αποζημίωσης σε περίπτωση απόλυσής τους (Άρθρο 28 του ν. 4808/2021 και Εγκ. 47972/2021)

7. Άδεια λόγω ασθένειας παιδιού ή άλλου εξαρτώμενου μέλους

Οι εργαζόμενοι γονείς, (φυσικοί, θετοί, ανάδοχοι, τεκμαιρόμενες μητέρες του άρθρου 1464 του Αστικού Κώδικα, που αποκτούν τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας), έχουν ατομικό και αμεταβίβαστο δικαίωμα, ανεξάρτητα από δικαιώματα που παρέχονται από άλλες διατάξεις, να λαμβάνουν, κατόπιν αιτήσεως τους, άδεια άνευ αποδοχών, που δεν υπερβαίνει τις έξι (6) εργάσιμες ημέρες κάθε ημερολογιακό έτος, σε περίπτωση ασθένειας εξαρτώμενων παιδιών ή άλλων μελών της οικογένειας. Η άδεια αυτή είναι δυνατό να χορηγείται εφάπαξ ή τμηματικά και αυξάνεται σε οκτώ (8) εργάσιμες ημέρες, εάν ο δικαιούχος προστατεύει δύο παιδιά και σε δεκατέσσερις (14) εργάσιμες ημέρες, εάν προστατεύει περισσότερα από δύο.

Στην έννοια των όρων «εξαρτώμενα παιδιά ή άλλα μέλη της οικογένειας» που έχουν ανάγκη για φροντίδα ή υποστήριξη περιλαμβάνονται:

α) Τα παιδιά έως δεκαέξι (16) ετών, φυσικά ή υιοθετημένα, εφόσον οι γονείς έχουν την επιμέλειά τους.

β) Τα παιδιά άνω των δεκαέξι (16) ετών που έχουν αποδεδειγμένα ανάγκη από ειδική φροντίδα, για λόγους βαριάς ή χρόνιας ασθένειας, ή αναπηρίας, εφόσον οι γονείς έχουν την επιμέλειά τους.

γ) Ο ή η σύζυγος, εφόσον για λόγους οξείας, βαριάς ή χρόνιας ασθένειας ή αναπηρίας δεν μπορεί να αυτοεξυπηρετηθεί.

δ) Οι γονείς και οι άγαμοι αδελφοί και αδελφές που, για λόγους οξείας, βαριάς ή χρόνιας ασθένειας ή αναπηρίας ή ηλικίας, δεν μπορούν να αυτοεξυπηρετηθούν, εφόσον ο εργαζόμενος έχει τη φροντίδα τους και το ετήσιο εισόδημά τους δεν είναι μεγαλύτερο από το ετήσιο εισόδημα του ημερομίσθιου ανειδίκευτου εργάτη που αμείβεται με το γενικό κατώτερο όριο ημερομισθίου που ισχύει κάθε φορά, υπολογιζόμενο με είκοσι πέντε (25) ημερομίσθια το μήνα (Άρθρο 42 του ν. 4808/2021).

8. Άδειες λόγω σοβαρών νοσημάτων ή λόγω νοσηλείας των παιδιών

Στους εργαζόμενους γονείς, (φυσικούς, θετούς, ανάδοχους, καθώς και στις τεκμαιρόμενες μητέρες του άρθρου 1464 του Αστικού Κώδικα, που αποκτούν τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας, οι οποίοι απασχολούνται, με σχέση πλήρους ή μερικής απασχόλησης: α) στον ιδιωτικό τομέα, β) σε υπηρεσίες του Δημοσίου τομέα, όπως ορίζεται στο άρθρο 14 του ν. 4270/2014 (Α’ 143), κατά το μέρος που εφαρμόζεται σε αυτούς η εργατική νομοθεσία, γ) σε υπηρεσίες του Δημοσίου τομέα, όπως ορίζεται στο άρθρο 14 του ν. 4270/2014 (Α’ 143) με σύμβαση έμμισθης εντολής, δ) με συμβάσεις ή σχέσεις μέσω επιχείρησης προσωρινής απασχόλησης, του άρθρου 115 του ν. 4052/2012 (Α’ 41) και ε) εφαρμόζονται επίσης στους εργαζομένους που έχουν προσληφθεί ή προσλαμβάνονται από την Πολεμική Αεροπορία και απασχολούνται στην Αμερικανική Ναυτική Ευκολία Σούδας ), χορηγείται ειδική γονική άδεια, διάρκειας δέκα (10) εργασίμων ημερών κατ’ έτος, με αποδοχές, για την αντιμετώπιση των αναγκών παιδιών έως δεκαοκτώ (18) ετών συμπληρωμένων, με νόσημα που απαιτεί μεταγγίσεις αίματος και παραγώγων του ή αιμοκάθαρση, με νεοπλασματική ασθένεια ή που χρήζει μεταμόσχευσης ή με σπάνιο νόσημα ή πάθηση, σύμφωνα με τον κατάλογο της παρ. 2 του άρθρου 12 του ν. 4213/2013 (Α’ 261), και εφόσον στην τελευταία περίπτωση συντρέχει ποσοστό αναπηρίας εξήντα επτά τοις εκατό (67%) και άνω, ή παιδιών, ανεξαρτήτως της ηλικίας τους, με βαριά νοητική αναπηρία ή σύνδρομο DOWN ή αυτισμό.

Η άδεια αποτελεί δικαίωμα του κάθε γονέα, χορηγείται χωρίς άλλη προϋπόθεση, πέραν των σχετικών διευκολύνσεων που παρέχονται από άλλες διατάξεις στους εργαζόμενους γονείς για οικογενειακούς λόγους και αφού εξαντληθούν συναφή δικαιώματα με αποδοχές, πλην της ετήσιας κανονικής άδειας (Άρθρο 43 ν. 4808/2021).

9. Άδεια λόγω νοσηλείας των παιδιών

Στους εργαζόμενους γονείς, (φυσικοί, θετοί, ανάδοχοι, τεκμαιρόμενες μητέρες του άρθρου 1464 του Αστικού Κώδικα, που αποκτούν τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας), χορηγείται ειδική γονική άδεια νοσηλείας χωρίς αποδοχές, σε περίπτωση νοσηλείας του παιδιού, ανεξαρτήτως της ηλικίας του, λόγω ασθένειας ή ατυχήματος που καθιστά αναγκαία την άμεση παρουσία του εργαζόμενου, για όσο διάστημα διαρκεί η νοσηλεία και σε κάθε περίπτωση όχι πέραν των τριάντα (30) εργάσιμων ημερών κατ’ έτος.

Η άδεια αυτή αποτελεί δικαίωμα του κάθε γονέα, χορηγείται, χωρίς άλλη προϋπόθεση, πέραν των σχετικών διευκολύνσεων που παρέχονται από άλλες διατάξεις στους εργαζόμενους γονείς για οικογενειακούς λόγους και αφού εξαντληθούν συναφή δικαιώματα με αποδοχές, πλην της ετήσιας κανονικής άδειας (άρθρο 44 του ν. 4808/2021 και άρθρο 24 του ν.4892/2022).

10. Άδεια γάμου

Σε περίπτωση τέλεσης γάμου ή σύναψης συμφώνου συμβίωσης, χορηγείται άδεια έξι (6) εργασίμων ημερών, με αποδοχές, εφόσον ο εργαζόμενος απασχολείται με σύστημα εξαήμερης εβδομαδιαίας εργασίας και πέντε (5) εργασίμων ημερών, εφόσον απασχολείται με σύστημα πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας. Η άδεια αυτή δεν υπολογίζεται στην κανονική ετήσια άδεια του εργαζομένου (Άρθρο 39 του ν. 4808/2021).

11. Άδεια προγεννητικών εξετάσεων

Οι έγκυοι εργαζόμενες απαλλάσσονται από την εργασία χωρίς περικοπή αποδοχών, κατόπιν προηγούμενης ενημέρωσης του εργοδότη, με κάθε πρόσφορο μέσο, προκειμένου να υποβάλλονται σε εξετάσεις προγεννητικού ελέγχου, εφόσον αυτές οι εξετάσεις πρέπει να γίνουν κατά τη διάρκεια του χρόνου εργασίας (Άρθρο 40 του ν. 4808/2021).

12. Άδεια για υποβολή σε μεθόδους ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής

Εργαζόμενες, οι οποίες υποβάλλονται σε μεθόδους ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής του Ν. 3305/2005 (Α’ 17), δικαιούνται άδεια επτά (7) εργάσιμων ημερών με αποδοχές, ύστερα από βεβαίωση του θεράποντος ιατρού ή του διευθυντή μονάδας ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής (ΜΙΥΑ) (άρθρο 34 του ν. 4808/2021).

13. Άδεια για μονογονεϊκές οικογένειες

Στους εργαζόμενους γονείς, κατά την έννοια του άρθρου 33 του ν. 4808/2021 (φυσικοί, θετοί, ανάδοχοι, τεκμαιρόμενες μητέρες του άρθρου 1464 του Αστικού Κώδικα, που αποκτούν τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας), που έχουν χηρέψει και στον άγαμο γονέα που έχει την αποκλειστική επιμέλεια παιδιού, χορηγείται άδεια έξι (6) εργάσιμων ημερών ετησίως, με αποδοχές, επιπλέον αυτής που δικαιούνται από άλλες διατάξεις. Γονέας με τρία (3) παιδιά ή περισσότερα, δικαιούται άδειας οκτώ (8) εργάσιμων ημερών ετησίως (Άρθρο 45 του ν. 4808/2021).

Σύμφωνα με την εγκύκλιο 107342/14-11-2022:
«Ο ορισμός της έννοιας του μονογονέα κατά τη Γνωμοδότηση 205/2019 του Ε’ Τμήματος του ΝΣΚ, η οποία έχει γίνει αποδεκτή από τον Υπουργό Εσωτερικών,
Οι διατάξεις του Α.Κ. (π.δ. 456/1984) για τη γονική μέριμνα και την επιμέλεια των τέκνων, όπως τροποποιήθηκαν και ισχύουν από τις διατάξεις του ν. 4800/2021, ειδικά ως προς το θέμα της από κοινού και εξίσου άσκησης της γονικής μέριμνας των τέκνων και από τους δύο γονείς σε περίπτωση διαζυγίου, ακύρωσης γάμου, λύσης συμφώνου συμβίωσης, ή διακοπής συμβίωσης των συζύγων ή των μερών του συμφώνου συμβίωσης, αλλά και ως προς τις προβλεπόμενες περιπτώσεις παρεκκλίσεων κατά τις οποίες το δικαστήριο μπορεί να αποφασίσει να κατανείμει τη γονική μέριμνα ή να εξειδικεύσει τον τρόπο άσκησής της μεταξύ των γονέων στα κατ’ ιδίαν θέματα ή ακόμη να την αναθέσει καθ’ ολοκληρία στον ένα γονέα ή σε τρίτο πρόσωπο,

H έννοια της γονικής μέριμνας είναι ευρύτερη της επιμέλειας των τέκνων και συμπεριλαμβάνει αυτήν.

Aπό το άρθρο 45 του ν. 4808/2021 αναγνωρίζεται από τον νομοθέτη η μονογονεϊκή οικογένεια ως κατηγορία χρήζουσα ειδικής προστασίας και φροντίδας και αναγνωρίζονται παράλληλα οι αυξημένες ευθύνες φροντίδας του μονογονέα λόγω της αποκλειστικής ευθύνης ανατροφής τέκνου/τέκνων,

Tα ερμηνευτικά ζητήματα όπως αυτά αναδείχθηκαν από τον Συνήγορο του Πολίτη και οι σχετικές απόψεις του για τους δικαιούχους της άδειας των μονογονεϊκών οικογενειών, σε κατηγορίες μονογονέων, πέραν των ρητά αναφερομένων από το άρθρο 45 του ν. 4808/2021, όπως έχουν εκφραστεί στο πλαίσιο άσκησης της αρμοδιότητάς του με τα υπ’ αρ. 307783/67986/2021/14.12.2021 και 307783/34586/2022/21.06.2022 έγγραφά του.
Από τον συνδυασμό των παραπάνω προκύπτει προδήλως ότι ο γονέας, ή τρίτο πρόσωπο, που του έχει ανατεθεί η κατ’ αποκλειστικότητα άσκηση της γονικής μέριμνας του προσώπου του τέκνου/παιδιού με δικαστική απόφαση, καθώς και ο γονέας στον οποίο έχει ανατεθεί η κατ’ αποκλειστικότητα άσκηση της επιμέλειας του προσώπου του τέκνου του με δικαστική απόφαση ή με έγγραφη συμφωνία, ή με ψηφιακή δήλωση του άρ. 1441 του ΑΚ, ως ισχύει, λύσης του γάμου ή του συμφώνου συμβίωσης, ή σε περίπτωση διακοπής της συμβίωσης των συζύγων ή των μερών του συμφώνου συμβίωσης, ή ακύρωσης του γάμου, ως ορίζεται κάθε φορά από τις σχετικές διατάξεις η ρύθμιση των θεμάτων αυτών, τελεί εν τοις πράγμασι υπό τις ίδιες συνθήκες με τον χήρο ή άγαμο γονέα που έχει την επιμέλεια του τέκνου, κατά το άρθρο 45 του ν. 4808/2021, ως προς τις επαυξημένες υποχρεώσεις που έχει για την καθημερινή και αποκλειστική επιμέλεια της ανατροφής, την επίβλεψη, τη μόρφωση και εκπαίδευσή του, αλλά και τα επείγοντα και άμεσα ζητήματα που άπτονται της σωματικής, ψυχικής και πνευματικής υγείας του παιδιού.
Εν κατακλείδι, συνοψίζοντας τα παραπάνω, η ορθή ερμηνεία της διάταξης του άρθρου 45 του ν. 4808/2021 είναι ευρύτερη της στενής γραμματικής διατύπωσης αυτής, προκειμένου να ανταποκρίνεται στον σκοπό της, και καταλαμβάνει, ως δικαιούχους της άδειας των μονογονεϊκών οικογενειών, τους εργαζόμενους γονείς, ή τρίτα πρόσωπα, που τους έχει ανατεθεί η κατ’ αποκλειστικότητα άσκηση της γονικής μέριμνας του προσώπου του τέκνου/παιδιού με δικαστική απόφαση, καθώς και τους γονείς στους οποίους έχει ανατεθεί η κατ’ αποκλειστικότητα άσκηση της επιμέλειας του προσώπου του τέκνου τους, με δικαστική απόφαση ή με έγγραφη συμφωνία λύσης του γάμου ή του συμφώνου συμβίωσης, ή σε περίπτωση διακοπής της συμβίωσης των συζύγων ή των μερών του συμφώνου συμβίωσης, ή ακύρωσης του γάμου, ως ορίζεται κάθε φορά από τις σχετικές διατάξεις η ρύθμιση των θεμάτων αυτών»

14. Άδεια παρακολούθησης σχολικής επίδοσης τέκνου

Εργαζόμενοι γονείς (φυσικοί, θετοί, ανάδοχοι, τεκμαιρόμενες μητέρες του άρθρου 1464 του Αστικού Κώδικα, που αποκτούν τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας), πλήρους ή μερικής απασχόλησης, έχουν δικαίωμα για κάθε παιδί, ηλικίας μέχρι δεκαοκτώ (18) ετών συμπληρωμένων, που παρακολουθεί μαθήματα στοιχειώδους ή μέσης εκπαίδευσης, καθώς και γονείς τέκνου με ειδικές ανάγκες, ανεξαρτήτως της ηλικίας του τέκνου, που φοιτά σε δομή ειδικής εκπαίδευσης του Υπουργείου Παιδείας ή είναι ενταγμένο και παρακολουθεί προγράμματα σε Κέντρα Διημέρευσης Ημερήσιας Φροντίδας ατόμων με ειδικές ανάγκες (ΚΔ-ΗΦ ΑμεΑ), Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης ατόμων με ειδικές ανάγκες (κδαπ ΑμεΑ) και ειδικά εκπαιδευτήρια, να απουσιάζουν, χωρίς περικοπή των αποδοχών τους και μετά από άδεια του εργοδότη, ορισμένες ώρες ή ολόκληρη την ημέρα, από την εργασία τους, μέχρι τη συμπλήρωση τεσσάρων (4) εργάσιμων ημερών, κάθε ημερολογιακό έτος, με σκοπό να επισκέπτονται το σχολείο των παιδιών τους, για την παρακολούθηση της σχολικής τους επίδοσης και της εν γένει παρουσίας τους.

Η άδεια χορηγείται έπειτα από κοινές, ως προς το περιεχόμενο, υπεύθυνες δηλώσεις των γονέων προς τον εργοδότη ή τους εργοδότες τους, για το ποιος γονέας εκ των δύο θα κάνει χρήση της άδειας ή, αν συμφωνούν να τη μοιραστούν, για τη γνωστοποίηση των συγκεκριμένων χρονικών διαστημάτων που θα κάνει χρήση τμήματος της άδειας ο καθένας τους. Οι εργοδότες υποχρεούνται να παρέχουν στους εργαζόμενους, σχετικές βεβαιώσεις (Άρθρο 38 του ν. 4808/2021).

Διευκρινίζεται ακόμη ότι η άδεια του άρθρου αυτού μπορεί να χορηγείται και κατά την ημέρα του αγιασμού, με την έναρξη της σχολικής χρονιάς, καθώς και κατά τις ημέρες των σχολικών εορτών ή εκδηλώσεων, επειδή ο γονέας μπορεί να ενημερωθεί και κατά τις ημέρες αυτές για θέματα λειτουργίας και οργάνωσης του σχολείου, για τον προγραμματισμό της εκπαιδευτικής διαδικασίας, για την επίδοση του παιδιού, ενώ μπορεί να ενημερώσει και να συζητήσει γενικότερα θέματα ή προβλήματα που αφορούν τη φοίτηση, τη συμπεριφορά, την ένταξη του παιδιού στην σχολική μονάδα ή την αλληλεπίδραση με τα άλλα παιδιά, ζητήματα που είναι επίσης πολύ σημαντικά για την ψυχοκοινωνική του ανάπτυξη και υγεία (Εγκ. 47972/2021).

15. Άδεια φροντιστή

Κάθε εργαζόμενος που έχει συμπληρώσει έξι (6) μήνες συνεχόμενης ή με διαδοχικές συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου δικαιούται άδεια φροντιστή, για τη φροντίδα προσώπου, διάρκειας έως πέντε (5) εργάσιμων ημερών για κάθε ημερολογιακό έτος, εφόσον το πρόσωπο αυτό έχει ανάγκη σημαντικής φροντίδας ή υποστήριξης για σοβαρό ιατρικό λόγο, η οποία βεβαιώνεται με ιατρική γνωμάτευση, για την οποία δεν προβλέπεται καταβολή αποδοχών

Σημειώνεται ότι σύμφωνα με την περ. στ’ του άρθρου 26 του ν. 4808/2021 ως φροντιστής ορίζεται: «ο εργαζόμενος που παρέχει προσωπική φροντίδα ή υποστήριξη σε συγγενή ή πρόσωπο, που κατοικεί στο ίδιο νοικοκυριό με τον εργαζόμενο και που έχει ανάγκη σημαντικής φροντίδας ή υποστήριξης για σοβαρό ιατρικό λόγο.»

Επίσης σύμφωνα με την παρ. δ’ του άρθρου 26 του ν. 4808/2021 ως συγγενής ορίζεται: «ο/η σύζυγος, ο/η σύντροφος με σύμφωνο συμβίωσης, τα τέκνα φυσικά ή θετά, οι γονείς, τα αδέλφια και οι συγγενείς εξ αγχιστείας στην ίδια γραμμή και στον ίδιο βαθμό» (‘Άρθρο 29 του ν. 4808/2021 άρθρο 29, Εγκ. 47972/2021).

16. Απουσία από την εργασία για λόγους ανωτέρας βίας

Έως δύο (2) φορές ετησίως και έως μία (1) εργάσιμη ημέρα κάθε φορά, ο εργαζόμενος γονέας ή φροντιστής δικαιούται να απουσιάσει από την εργασία του, με αποδοχές, για λόγους ανωτέρας βίας που συνδέονται με επείγοντα οικογενειακά ζητήματα σε περίπτωση ασθένειας ή ατυχήματος, που καθιστά απαραίτητη την άμεση παρουσία του εργαζομένου. Η ασθένεια ή το ατύχημα του παιδιού ή του προσώπου, που ορίζεται στο άρθρο 26 του ν. 4808/2021 βεβαιώνεται με ιατρική γνωμάτευση νοσοκομείου ή θεράποντος ιατρού.

Η νέα αυτή άδεια στοχεύει στην υποστήριξη των εργαζομένων ανδρών και γυναικών – φροντιστών, ως προς την κάλυψη των σημαντικών αναγκών φροντίδας ή υποστήριξης, συγγενούς ή άλλου προσώπου για σοβαρό ιατρικό λόγο, διασφαλίζοντας ότι δεν θα εξωθούνται στην αποχώρηση από την αγορά εργασίας, εργαζόμενοι και κυρίως εργαζόμενες με αυξημένα οικογενειακά βάρη (Άρθρο 30 του ν. 4808/2021 και Εγκ. 47972/2021).

17. Ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας

17.1. Γενικά

Με το Μέρος ΙΙΙ του ν. 4808/2021 προσαρμόζεται η ελληνική νομοθεσία στην Οδηγία (ΕΕ) 2019/1158 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ής Ιουνίου 2019 σχετικά με την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής για τους γονείς και τους φροντιστές. Με τις ρυθμίσεις αυτές, ορίζονται οι ελάχιστες απαιτήσεις, προκειμένου να επιτευχθεί ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών όσον αφορά στις ευκαιρίες στην αγορά εργασίας και στη μεταχείριση στον χώρο εργασίας, μέσα από τη διευκόλυνση του συνδυασμού επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής. Θεσπίζονται για τους γονείς και φροντιστές δικαιώματα για άδειες και ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας και περιλαμβάνονται προστατευτικές διατάξεις για την κατοχύρωση των εργασιακών τους δικαιωμάτων.

17. 2 Ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας

Κάθε εργαζόμενος γονέας παιδιών ηλικίας έως δώδεκα (12) ετών ή φροντιστής δικαιούται να ζητά ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας για λόγους φροντίδας, όπως ιδίως, τηλεργασία, ευέλικτο ωράριο εργασίας ή μερική απασχόληση.

Για το δικαίωμα χορήγησης ευέλικτης ρύθμισης εργασίας, ο εργαζόμενος γονέας πρέπει να έχει συμπληρώσει έξι (6) μήνες συνεχόμενης ή με διαδοχικές συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου στον ίδιο εργοδότη, εκτός αν ορίζεται ευνοϊκότερα από ειδική διάταξη νόμων, διαταγμάτων, κανονισμών, συλλογικών συμβάσεων εργασίας, διαιτητικών αποφάσεων ή συμφωνιών εργοδοτών και εργαζομένων.

Ο εργοδότης εξετάζει και διεκπεραιώνει εντός ενός (1) ημερολογιακού μήνα κάθε αίτηση για ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες της επιχείρησης και του εργαζομένου. Ο εργοδότης τεκμηριώνει κάθε απόρριψη σχετικής αίτησης ή κάθε αναβολή χορήγησης ευέλικτων ρυθμίσεων εργασίας. Όταν οι ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας έχουν περιορισμένη διάρκεια, ο εργαζόμενος επιστρέφει στην αρχική μορφή απασχόλησης, όταν λήξει η συμφωνηθείσα περίοδος. Ο εργαζόμενος έχει το δικαίωμα να επιστρέψει στην αρχική μορφή απασχόλησης πριν από τη λήξη της συμφωνημένης περιόδου, κατόπιν αίτησής του και εφόσον αυτό δικαιολογείται από συγκεκριμένη μεταβολή των περιστάσεων. Κάθε τέτοια αίτηση πρόωρης επιστροφής εξετάζεται και διεκπεραιώνεται από τον εργοδότη κατά τα ανωτέρω (εγκ.47972/2021).

17.3 Δικαιώματα

Οι εργαζόμενοι, που κάνουν χρήση οποιασδήποτε άδειας γονέων ή φροντιστών ή και ευέλικτης ρύθμισης του ν. 4808/2021, διατηρούν τα κεκτημένα ή υπό κτήση δικαιώματά τους μέχρι το τέλος της άδειας ή απουσίας από την εργασία ή της ευέλικτης ρύθμισης.

Κατά τη λήξη κάθε άδειας ή ευέλικτης ρύθμισης, οι εργαζόμενοι δικαιούνται να επιστρέψουν στην ίδια ή σε ισοδύναμη ή ανάλογη θέση εργασίας, με τους ίδιους όρους και συνθήκες εργασίας και να επωφεληθούν από οποιαδήποτε βελτίωση των συνθηκών εργασίας, από την οποία θα είχαν επωφεληθεί, εάν δεν είχαν λάβει την άδεια.

Τέλος, δε θίγονται τυχόν ευνοϊκότερες ρυθμίσεις για τους εργαζομένους, που ισχύουν από τη νομοθεσία ή από συλλογικές συμβάσεις εργασίας, διαιτητικές αποφάσεις, κανονισμούς εργασίας και ατομικές συμβάσεις εργασίας ή συμφωνίες εργοδοτών και εργαζομένων.

17.4 Απαγόρευση διακρίσεων

Απαγορεύεται κάθε δυσμενής ή λιγότερο ευνοϊκή μεταχείριση εργαζομένων, επειδή ζήτησαν ή έλαβαν άδεια ή ευέλικτη ρύθμιση ή επειδή άσκησαν τα δικαιώματα που προβλέπονται για τους γονείς και φροντιστές.

Απαγορεύεται κάθε δυσμενής ή λιγότερο ευνοϊκή μεταχείριση εργαζομένων και των εκπροσώπων τους, από τον εργοδότη, καθώς και κάθε δυσμενής σε βάρος τους συνέπεια, επειδή υπέβαλαν καταγγελία εντός της επιχείρησης ή κίνησαν νομική διαδικασία, με σκοπό να επιβληθεί η συμμόρφωση με τα δικαιώματα που προβλέπονται για τους γονείς και φροντιστές.

17.5 Προστασία από την απόλυση και βάρος απόδειξης

Απαγορεύεται και είναι άκυρη η καταγγελία της σύμβασης εργασίας εργαζόμενου, επειδή ζήτησε ή έλαβε άδεια ή ευέλικτη ρύθμιση ή επειδή άσκησε δικαίωμα που προβλέπεται για τους γονείς και φροντιστές.

Σε περίπτωση απόλυσης εργαζομένου, επειδή ζήτησε ή έλαβε άδεια ή ευέλικτη ρύθμιση για γονείς ή φροντιστές, ο εργοδότης υποχρεούται να γνωστοποιεί τους λόγους της απόλυσης εγγράφως. Παραβίαση της υποχρέωσης αυτής του εργοδότη συνιστά μαχητό τεκμήριο, ότι η καταγγελία της σύμβασης εργασίας έλαβε χώρα κατά παράβαση των ανωτέρω.

Αν εργαζόμενος, που θεωρεί ότι απολύθηκε κατά παράβαση των ανωτέρω, τεκμηριώνει ενώπιον δικαστηρίου ή άλλης αρμόδιας αρχής πραγματικά περιστατικά ικανά να στηρίξουν την πεποίθηση, ότι απολύθηκε γιατί ζήτησε ή έλαβε άδεια ή διευκόλυνση για γονείς ή φροντιστές, εναπόκειται στον εργοδότη να αποδείξει, ότι η απόλυση έγινε για άλλους λόγους. Η εν λόγω ρύθμιση δεν ισχύει στην ποινική δίκη.

Η παρ. 1 του άρθρου 15 του ν. 1483/1984, συμπληρώνεται με την απαγόρευση και ακυρότητα της καταγγελίας της σύμβασης ή σχέσης εργασίας εργαζόμενου πατέρα από τον εργοδότη του για χρονικό διάστημα έξι (6) μηνών μετά τον τοκετό, εκτός εάν υπάρχει σπουδαίος λόγος για την καταγγελία, ως ήδη ισχύει για την έγκυο/μητέρα εργαζόμενη. Η προστασία από την καταγγελία της σύμβασης ή σχέσης εργασίας ισχύει τόσο έναντι του εργοδότη στον οποίο ο/η εργαζόμενος/η γονέας προσλαμβάνεται, χωρίς να έχει προηγουμένως απασχοληθεί αλλού, πριν συμπληρώσει το χρονικό διάστημα προστασίας, όσο και έναντι του νέου εργοδότη, στον οποίο ο/η εργαζόμενος/η γονέας προσλαμβάνεται, και μέχρι τη συμπλήρωση του χρονικού διαστήματος που προβλέπεται. Ως σπουδαίος λόγος δεν μπορεί να θεωρηθεί ενδεχόμενη μείωση της απόδοσης στην εργασία της εγκύου, που οφείλεται στην εγκυμοσύνη ή στις οικογενειακές υποχρεώσεις του εργαζόμενου γονέα.

17.6 Έννομη προστασία

Κάθε εργαζόμενος που θεωρεί, ότι ζημιώθηκε από τη μη τήρηση των ρυθμίσεων του Μέρους ΙΙΙ του Ν. 4808/2021, ακόμη και αν έχει λήξει η σχέση, στο πλαίσιο της οποίας φέρεται ότι σημειώθηκε η διάκριση, έχει δικαίωμα δικαστικής προστασίας, καθώς και δικαίωμα προσφυγής ενώπιον των αρμόδιων διοικητικών αρχών, συμπεριλαμβανομένων των διαδικασιών διαμεσολάβησης από την Επιθεώρηση Εργασίας. και το Συνήγορο του Πολίτη. Η άσκηση των δικαιωμάτων αυτών δεν επηρεάζει τις προβλεπόμενες προθεσμίες δικαστικής και διοικητικής προσφυγής.

Νομικά πρόσωπα και ενώσεις προσώπων που δικαιολογούν σχετικό έννομο συμφέρον μπορούν, κατόπιν έγγραφης συναίνεσης του θιγόμενου, να ασκούν στο όνομά του προσφυγή ενώπιον των αρμόδιων διοικητικών ή δικαστικών αρχών. Μπορούν επίσης να παρεμβαίνουν προς υπεράσπισή του ενώπιον των διοικητικών ή δικαστικών αρχών (άρθρο 31 του ν. 4808/2021).

18. Μειωμένο ωράριο γονέων παιδιών με αναπηρία

Οι γονείς (φυσικοί, θετοί, ανάδοχοι, τεκμαιρόμενες μητέρες του άρθρου 1464 του Αστικού Κώδικα, που αποκτούν τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας), που εργάζονται σε επιχείρηση ή εκμετάλλευση που απασχολεί τουλάχιστον πενήντα (50) άτομα και έχουν παιδιά με πνευματική, ψυχική ή σωματική αναπηρία, η οποία πιστοποιείται με ιατρική γνωμάτευση του ασφαλιστικού φορέα στον οποίο υπάγονται τα πρόσωπα αυτά, έχουν το αυτοτελές δικαίωμα για κάθε παιδί, να ζητήσουν τη μείωση του ωραρίου εργασίας τους κατά μία (1) ώρα την ημέρα, με ανάλογη περικοπή των αποδοχών τους (Άρθρο 41 του ν. 4808/2021).

19. Διευκολύνσεις για γονείς εργαζόμενους λόγω νόσησης των τέκνων τους από τον κορωνοϊό COVID-19

Οι γονείς εργαζόμενοι, σε περίπτωση νόσησης από κορωνοϊό COVID-19 των τέκνων τους, βρεφών, προνηπίων και νηπίων, μαθητών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, που φοιτούν μέχρι και την Γ ́ τάξη του Γυμνασίου, καθώς και τέκνων που φοιτούν σε ειδικά σχολεία ή σχολικές μονάδες ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης, ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας αυτών, καθώς και ατόμων με αναπηρία, τα οποία, ανεξαρτήτως της ηλικίας τους, είναι ωφελούμενοι σε δομές παροχής υπηρεσιών ανοικτής φροντίδας για άτομα με αναπηρία, δικαιούνται να παρέχουν την εργασία τους εξ αποστάσεως, για χρονικό διάστημα έως πέντε (5) εργάσιμων ημερών.

Εφόσον η παροχή εξ αποστάσεως εργασίας δεν είναι εφικτή, δικαιούνται, για το ίδιο χρονικό διάστημα, να κάνουν χρήση ειδικής άδειας λόγω νόσησης των τέκνων τους από κορωνοϊό COVID-19 που χορηγείται, για τις τέσσερις (4) πρώτες ημέρες απουσίας, ενώ την πέμπτη (5η) ημέρα απουσίας δύνανται να κάνουν χρήση οποιασδήποτε άλλης άδειας.

Για την παροχή εξ αποστάσεως εργασίας ή τη χορήγηση της ειδικής άδειας, αρκεί η απόδειξη θετικού διαγνωστικού ελέγχου, σύμφωνα με τα εκάστοτε ισχύοντα υγειονομικά πρωτόκολλα.

Η άδεια αυτή χορηγείται επιπρόσθετα προς άλλες άδειες που αφορούν στην ασθένεια ή στη νοσηλεία τέκνων, αλλά δεν επιτρέπεται να χορηγείται όταν, κατά το ίδιο χρονικό διάστημα, έχει χορηγηθεί στον ίδιο γονέα οποιαδήποτε άλλη άδεια.

Κατά τη διάρκεια της ανωτέρω άδειας οι εργαζόμενοι γονείς λαμβάνουν, για τις τρεις (3) πρώτες ημέρες το πενήντα τοις εκατό (50%) των αποδοχών τους, το οποίο καταβάλλεται από τον εργοδότη, και για την τέταρτη (4η) ημέρα λαμβάνουν το εκατό τοις εκατό (100%) των αποδοχών τους από τον τακτικό προϋπολογισμό.

Διευκρινίζεται ότι η άδεια χορηγείται μόνο στον έναν εκ των δύο γονέων που είναι δικαιούχοι της άδειας αυτής. Αν ο ένας εκ των δύο γονέων δεν εργάζεται, ο έτερος γονέας δεν δικαιούται να κάνει χρήση της άδειας, εκτός εάν ο γονέας που δεν εργάζεται νοσηλεύεται για οποιονδήποτε λόγο ή νοσεί από COVID-19 ή είναι άτομο με αναπηρία με ποσοστό εξήντα επτά τοις εκατό (67%) και άνω, σύμφωνα με απόφαση αρμόδιας υγειονομικής επιτροπής σε ισχύ, ή λαμβάνει αναπηρικό επίδομα από τον Οργανισμό Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ) ή σύνταξη αναπηρίας. Εφόσον ένας εκ των δύο γονέων είναι εκπαιδευτικός, η άδεια χορηγείται υποχρεωτικά στον άλλο γονέα, ανεξαρτήτως εάν απασχολείται στον δημόσιο ή τον ιδιωτικό τομέα, με εξαίρεση την περίπτωση που ο άλλος γονέας απασχολείται σε φορείς παροχής υπηρεσιών υγείας (Άρθρο 16 του ν. 4722/2020, Κ.Υ.Α. 9407/3.2.2022, παράταση ισχύος έως 30.5.2022 σύμφωνα με την Κ.Υ.Α. 36274/15.4.2022).

20. Άδεια εξετάσεων και άδεια ανήλικων σπουδαστών

Εκτός από την κανονική τους άδεια, οι εργαζόμενοι που είναι μαθητές ή σπουδαστές ή φοιτητές εκπαιδευτικών μονάδων οποιουδήποτε τύπου και οποιασδήποτε βαθμίδας του Δημοσίου ή εποπτευομένων από το Δημόσιο με οποιοδήποτε τρόπο, δικαιούνται να λάβουν από τον εργοδότη τους και πρόσθετη άδεια άνευ αποδοχών διάρκειας 30 ημερών, για τη συμμετοχή τους στις εξετάσεις (άρθρο 2 του ν. 1346/1983, όπως τροποποιήθηκε με την από 2/4/1996 ΕΓΣΣΕ-κυρώθηκε με το άρθρο 22 του ν. 2556/1997-και εν συνεχεία με την ΕΓΣΣΕ 18/5/1998). Η ανωτέρω άδεια χορηγείται και στους εργαζόμενους και τις εργαζόμενες που έχουν υπερβεί το 28ο έτος της ηλικίας, αλλά μόνο για την προβλεπόμενη διάρκεια σπουδών, που κάθε φορά παρακολουθεί ο εργαζόμενος, προσαυξημένη κατά δυο έτη, ανεξάρτητα αν οι σπουδές διανύθηκαν συνεχώς ή διακεκομμένα.

Με την ΕΓΣΣΕ 2004, άρθρο 10, προβλέπεται ότι όσοι συμμετέχουν σε πρόγραμμα για μεταπτυχιακό δίπλωμα ετήσιας τουλάχιστον φοίτησης ή διδακτορικό δίπλωμα ΑΕΙ και ΤΕΙ της ημεδαπής ή της αλλοδαπής, δικαιούνται άδεια 10 εργασίμων ημερών. Η άδεια αυτή είναι άνευ αποδοχών από τον εργοδότη, χορηγείται σε συνεχείς ημέρες ή τμηματικά και ανεξάρτητα από την ηλικία του/της δικαιούχου και ισχύει μέχρι 2 έτη.

Οι ανήλικοι εργαζόμενοι που είναι παράλληλα μαθητές ή σπουδαστές σε αναγνωρισμένες σχολές, δικαιούνται για τη συμμετοχή τους σε εξετάσεις άδεια χωρίς αποδοχές δύο (2) εργάσιμων ημερών συνεχόμενη ή τμηματικά για κάθε ημέρα εξετάσεων, με την υποχρέωση να αποδεικνύουν τη συμμετοχή τους με σχετική βεβαίωση. Οι αποδοχές αυτής της άδειας καταβάλλονται από τον Ο.Α.Ε.Δ. και δεν μπορεί να είναι μικρότερη των 14 ημερών.
Διευκρινίζεται ότι το ανωτέρω σύνολο των 14 ημερών το δικαιούνται πάντοτε οι ανήλικοι σπουδαστές, ακόμα και όταν το σύνολο των μαθημάτων τους πολλαπλασιαζόμενο επί 2 δεν καλύπτει τις 14 εργάσιμες ημέρες (π.χ. 2 ημ. x 5 μαθήματα = 10 εργάσιμες ημέρες). Εάν, όμως, τα μαθήματα είναι περισσότερα των 7, τότε η άδεια αυξάνεται αναλόγως, π.χ. εάν τα μαθήματα είναι 8, η άδεια είναι 16 ημέρες (2 x 8) κ.ο.κ. (Εγκ. 1264/1991 Υπουργ. Εργασίας).

21. Άδεια λόγω θανάτου συγγενούς

Στους εργαζόμενους με εξαρτημένη σχέση εργασίας χορηγείται άδεια δύο (2) ημερών με αποδοχές σε περίπτωση θανάτου συζύγου, τέκνων, γονέων και αδελφών (ΕΓΣΣΕ 2002-2003, άρθρο 9 ). Η συγκεκριμένη άδεια χορηγείται όχι μόνο στους εξ’ αίματος, αλλά και στους εξ’ αγχιστείας συγγενείς στην ίδια γραμμή και στον ίδιο βαθμό (ΕΓΣΣΕ 2010-2012, άρθρο 8).

22. Άδεια για μεταγγίσεις αίματος και των παραγώγων του ή αιμοκάθαρση

Εργαζόμενοι με εξαρτημένη σχέση εργασίας, που έχουν υπηρεσία μέχρι τέσσερα (4) έτη στον ίδιο εργοδότη, οι οποίοι πάσχουν από νόσημα που απαιτεί μεταγγίσεις αίματος και παραγώγων του ή αιμοκάθαρση και το οποίο έχει γνωστοποιηθεί στον εργοδότη, δικαιούνται έως 22 εργάσιμες ημέρες τον χρόνο επιπλέον άδεια με αποδοχές (ΕΓΣΣΕ 2002 -2003, άρθρο 8).

23. Ειδική άδεια λόγω αιμοληψίας ή λήψης αιμοπεταλίων

Σύμφωνα με το άρθρο 68 του ν. 4554/2018, ο εργαζόμενος ο οποίος ανταποκρίνεται σε πρόσκληση από υπηρεσία αιμοληψίας για κάλυψη έκτακτης ανάγκης ή μετέχει σε οργανωμένη ομαδική αιμοληψία, καθώς και ο εργαζόμενος που προσέρχεται σε οποιοδήποτε κέντρο αιμοληψίας με δική του πρωτοβουλία για να προσφέρει αίμα, δικαιούται ειδικής άδειας απουσίας με πλήρεις αποδοχές, μόνο για την ημέρα της αιμοληψίας. Ο εργαζόμενος σε κάθε περίπτωση οφείλει να προσκομίσει στον εργοδότη σχετική βεβαίωση του νοσηλευτικού ιδρύματος, στο οποίο πραγματοποιήθηκε η αιμοληψία. Η ίδια ως άνω άδεια χορηγείται και στην περίπτωση λήψης αιμοπεταλίων.

Απαραίτητη προϋπόθεση για τη χορήγηση της ειδικής άδειας στον εργαζόμενο, η οποία προκύπτει από τη συμμετοχή του σε οποιαδήποτε εκ των άνω περιπτώσεων αιμοληψίας, είναι η έγκαιρη ενημέρωση του εργοδότη τουλάχιστον πέντε (5) εργάσιμες ημέρες προ της τέλεσης της αιμοληψίας, εκτός των περιπτώσεων κάλυψης έκτακτης ανάγκης. Εξαιρετικά και μόνο σε περιπτώσεις ταυτόχρονων αιτημάτων εργαζομένων για χρήση της ειδικής άδειας, ο εργοδότης δύναται σε συνεννόηση με τον εργαζόμενο και ανάλογα με το πρόγραμμα εργασίας του και τις ανάγκες της επιχείρησης, να προχωρήσει στη χορήγηση της εν λόγω άδειας το αργότερο μέσα σε διάστημα δέκα (10) ημερών από την ημέρα τέλεσης της αιμοληψίας. Ο εργαζόμενος δύναται να κάνει χρήση του δικαιώματος της ειδικής άδειας αιμοληψίας κατά το μέγιστο δύο (2) φορές ετησίως.

24. Άδεια λόγω AIDS

Εργαζόμενοι με εξαρτημένη σχέση που έχουν υπηρεσία μέχρι τεσσάρων (4) ετών στον ίδιο εργοδότη, οι οποίοι-ες είναι φορείς ή πάσχουν από AIDS, και έχουν κριθεί ικανοί προς εργασία, δικαιούνται από τη γνωστοποίηση στον εργοδότη, έως ένα (1) μήνα κάθε ημερολογιακό έτος επιπλέον άδεια με αποδοχές (ΕΓΣΣΕ 2004 άρθρο 11).

25. Άδεια άνευ αποδοχών

Εργαζόμενος πλήρους ή μερικής απασχόλησης δύναται, κατόπιν ατομικής έγγραφης συμφωνίας με τον εργοδότη, να λάβει άδεια άνευ αποδοχών για χρονικό διάστημα που δεν υπερβαίνει το ένα (1) έτος, η οποία δύναται να παραταθεί με νεότερη συμφωνία των μερών. Κατά τη διάρκεια της άδειας η σύμβαση εργασίας τίθεται σε αναστολή και δεν οφείλονται ασφαλιστικές εισφορές. Η έγγραφη συμφωνία αναρτάται στο Πληροφοριακό Σύστημα (Π/Σ) «ΕΡΓΑΝΗ» και αντίγραφό της γνωστοποιείται στον e-ΕΦΚΑ.

Μετά τη λήξη της άδειας άνευ αποδοχών αναβιώνουν τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των μερών εκ της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας (άρθρο 62 του ν. 4808/2021).

Ειδικότερα και σε ότι αφορά την χορήγηση κανονικής αδείας στους εργαζόμενους που έχουν λάβει άδεια άνευ αποδοχών σύμφωνα με τα ανωτέρω, επισημαίνεται ότι για τη λήψη και τον υπολογισμό των ημερών κανονικής αδείας των εργαζομένων θα ληφθεί υπόψη και το χρονικό διάστημα κατά το οποίο ο εργαζόμενος τελούσε σε άδεια άνευ αποδοχών (παρ. 6 του άρθρου 2 του ν. 539/1945) (Εγκ. 64597/2021).

26. Άδεια αναπήρων (άδεια απουσίας Α.Μ.Ε.Α.)

Τα άτομα με ποσοστό αναπηρίας 50% τουλάχιστον που υπάγονται στις διατάξεις του άρθρου 1 παρ. 1 περ. β’ εδ. α’ του ν. 2643/1998, δικαιούνται κατά το άρθρο 8 παρ. 4 του ν. 2643/1998 έξι (6) εργάσιμες ημέρες επί πλέον της κανονικής τους αδείας κατ’ έτος.
Ευνοϊκότεροι όροι, που τυχόν προβλέπονται για τη χρονική διάρκεια της ετήσιας άδειας με αποδοχές από άλλες διατάξεις, συλλογικές συμβάσεις εργασίας, διαιτητικές αποφάσεις, κανονισμούς ή οργανισμούς, δεν θίγονται.

27. Άδεια συνδικαλιστών

27.1.Γενικά

Το άρθρο 17 του ν. 1264/1982, όπως έχει τροποποιηθεί με το άρθρο 90 του ν. 4808/2021, προβλέπει την υποχρέωση του εργοδότη να διευκολύνει τα μέλη των Διοικητικών Συμβουλίων, των Ελεγκτικών Επιτροπών και τους αντιπροσώπους των πρωτοβάθμιων στις δευτεροβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις, κατά την άσκηση των καθηκόντων τους.

Την ίδια υποχρέωση έχει και για τα Διοικητικά Συμβούλια, τις Ελεγκτικές Επιτροπές και τους αντιπροσώπους των δευτεροβάθμιων στις τριτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις, όπως και για τα Διοικητικά Συμβούλια και τις Ελεγκτικές Επιτροπές των τριτοβάθμιων οργανώσεων.

Ο χρόνος απουσίας των εργαζομένων θεωρείται ως χρόνος πραγματικής εργασίας για όλα τα δικαιώματα που απορρέουν από την εργασιακή και ασφαλιστική σχέση. Σε περίπτωση που οι συνδικαλιστικές άδειες είναι άνευ αποδοχών, οι ασφαλιστικές εισφορές των συνδικαλιστικών στελεχών για το χρόνο της συνδικαλιστικής τους άδειας, καταβάλλονται από την οργάνωσή τους.

Οι άδειες απουσίας για την άσκηση συνδικαλιστικής δράσης, ορίζονται ως εξής:

❖Τριτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις (Συνομοσπονδίες)

-τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της πιο αντιπροσωπευτικής τριτοβάθμιας συνδικαλιστικής οργάνωσης, δικαιούνται άδεια με αποδοχές για όσο χρόνο διαρκεί η θητεία τους
-τα μέλη της εκτελεστικής επιτροπής, ή αλλιώς του προεδρείου των μη αντιπροσωπευτικότερων τριτοβάθμιων συνδικαλιστικών οργανώσεων, δικαιούνται άδεια τριάντα (30) ημερών ετησίως χωρίς αποδοχές
-τα μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής και της Γραμματείας της Συνομοσπονδίας Ευρωπαϊκών Συνδικάτων δικαιούνται άδεια χωρίς αποδοχές για όσο χρόνο διαρκεί η θητεία τους.

❖ Δευτεροβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις (Ομοσπονδίες – Εργατικά Κέντρα)

– ο Πρόεδρος και ο Γενικός Γραμματέας Εργατικού Κέντρου/Ομοσπονδίας, εφόσον οι υπαγόμενες σε αυτά πρωτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις, έχουν πάνω από 10.000 ψηφίσαντα μέλη, δικαιούνται άδεια με αποδοχές για όσο χρόνο διαρκεί η θητεία τους
– ο Πρόεδρος Εργατικού Κέντρου/Ομοσπονδίας, εφόσον οι υπαγόμενες σε αυτά πρωτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις έχουν από 1.501 ως 10.000 ψηφίσαντα μέλη, δικαιούται άδεια με αποδοχές για όσο χρόνο διαρκεί η θητεία του
– ο Πρόεδρος Εργατικού Κέντρου/Ομοσπονδίας, εφόσον οι υπαγόμενες σε αυτά πρωτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις έχουν έως 1.500 μέλη, δικαιούται άδεια δεκαπέντε (15) ημερών μηνιαίως με αποδοχές
– ο Αντιπρόεδρος, ο Γενικός Γραμματέας και ο Ταμίας των Διοικητικών Συμβουλίων των πιο αντιπροσωπευτικών δευτεροβάθμιων συνδικαλιστικών οργανώσεων, δικαιούνται άδεια δεκαπέντε (15) ημερών μηνιαίως χωρίς αποδοχές
τα υπόλοιπα μέλη των Διοικητικών Συμβουλίων των πιο αντιπροσωπευτικών δευτεροβάθμιων συνδικαλιστικών οργανώσεων, δικαιούνται άδεια εννέα (9) ημερών μηνιαίως χωρίς αποδοχές
– ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου, προκειμένου για την αμέσως επόμενη, της πιο αντιπροσωπευτικής, δευτεροβάθμια συνδικαλιστική οργάνωση, εφόσον αυτή έχει πάνω από 10.000 ψηφίσαντα μέλη, δικαιούται άδεια τριάντα (30) ημερών ετησίως χωρίς αποδοχές
– ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου, προκειμένου για την αμέσως επόμενη, της πιο αντιπροσωπευτικής, δευτεροβάθμια συνδικαλιστική οργάνωση, εφόσον αυτή έχει 1.501 ως 10.000 ψηφίσαντα μέλη, δικαιούται άδεια τριάντα (30) ημερών ετησίως χωρίς αποδοχές
– ο Πρόεδρος, ο Αντιπρόεδρος, ο Γενικός Γραμματέας και ο Ταμίας, προκειμένου για τη δεύτερη αντιπροσωπευτικότερη δευτεροβάθμια συνδικαλιστική οργάνωση, δικαιούνται άδεια πέντε (5) ημερών μηνιαίως χωρίς αποδοχές
τα υπόλοιπα μέλη των Διοικητικών Συμβουλίων της δεύτερης αντιπροσωπευτικότερης δευτεροβάθμιας οργάνωσης, δικαιούνται άδεια τρεις (3) ημερών μηνιαίως χωρίς αποδοχές

❖ Πρωτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις (Σωματεία)

– ο Πρόεδρος, ο Αντιπρόεδρος και ο Γενικός Γραμματέας των πρωτοβάθμιων συνδικαλιστικών οργανώσεων, αν τα μέλη της οργάνωσης είναι 500 και άνω, δικαιούνται άδεια πέντε (5) ημερών μηνιαίως χωρίς αποδοχές
– ο Πρόεδρος, ο Αντιπρόεδρος και ο Γενικός Γραμματέας των πρωτοβάθμιων συνδικαλιστικών οργανώσεων, αν τα μέλη της οργάνωσης είναι λιγότερα από 500, δικαιούνται άδεια τριών (3) ημερών μηνιαίως χωρίς αποδοχές
– ο Πρόεδρος, ο Αντιπρόεδρος και ο Γενικός Γραμματέας, της δεύτερης αντιπροσωπευτικότερης επιχειρησιακής συνδικαλιστικής οργάνωσης, της οποίας τα μέλη είναι 500 και άνω, δικαιούνται ως άδεια το 1/3 των ημερών που δικαιούνται τα συνδικαλιστικά στελέχη της πιο αντιπροσωπευτικής συνδικαλιστικής οργάνωσης, χωρίς αποδοχές
– ο Πρόεδρος, ο Αντιπρόεδρος και ο Γενικός Γραμματέας, της δεύτερης αντιπροσωπευτικότερης, επιχειρησιακής συνδικαλιστικής οργάνωσης, της οποίας τα μέλη είναι λιγότερα από 500, δικαιούνται ως άδεια το 1/3 των ημερών που δικαιούνται τα συνδικαλιστικά στελέχη της πιο αντιπροσωπευτικής συνδικαλιστικής οργάνωσης, χωρίς αποδοχές.

Επιπροσθέτως οι αντιπρόσωποι στις δευτεροβάθμιες και τριτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις και στα Ευρωπαϊκά Συμβούλια Εργαζομένων δικαιούνται συνδικαλιστική άδεια χωρίς αποδοχές για όλη τη διάρκεια των συνεδρίων που συμμετέχουν.

Η συνδικαλιστική άδεια είναι ανεξάρτητη από την ετήσια άδεια ανάπαυσης ή από άλλες ειδικές άδειες που προβλέπονται από νόμο, ΣΣΕ, κλπ. και δεν συμψηφίζεται με αυτές.

Για την εύρυθμη λειτουργία της επιχείρησης, το συνδικαλιστικό στέλεχος που επιθυμεί να κάνει χρήση συνδικαλιστικής άδειας, οφείλει να ενημερώσει τον εργοδότη εγγράφως με οποιονδήποτε τρόπο, ακόμη και μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, το αργότερο κατά την εβδομάδα που προηγείται της έναρξης της συνδικαλιστικής άδειας. Ωστόσο σε επείγουσες περιπτώσεις, που είναι αντικειμενικά αδύνατη η έγκαιρη ενημέρωση, η συνδικαλιστική άδεια μπορεί να εκκινήσει αμέσως μετά την πρότερη ενημέρωση του εργοδότη.

Η ενημέρωση του εργοδότη περιορίζεται στην ανακοίνωση του χρόνου έναρξης και λήξης της συνδικαλιστικής άδειας και απαγορεύεται να περιλαμβάνει τον συγκεκριμένο λόγο για τον οποίο αυτή λαμβάνεται. Σε καμία περίπτωση ο εργοδότης δεν εγκρίνει τη συνδικαλιστική άδεια, η οποία απλώς του ανακοινώνεται.

27. 2 Άδεια Επιμόρφωσης Συνδικαλιστικών Στελεχών

Επιχειρήσεις, εκμεταλλεύσεις και εργασίες που απασχολούν πενήντα (50) ή περισσότερους εργαζόμενους, υποχρεούνται να χορηγούν πρόσθετη άδεια με αποδοχές σε συνδικαλιστικά στελέχη, με σκοπό την συμμετοχή τους σε προγράμματα εκπαίδευσης και επιμόρφωσης. Η άδεια αυτή έχει διάρκεια έως δεκατέσσερις (14) ημέρες και χορηγείται κάθε ημερολογιακό έτος σε αναλογία 1% του απασχολουμένου προσωπικού (άρθρο 5 της από 26-01-1988 ΕΓΣΣΕ που κυρώθηκε με το ν. 1766/1988, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 12 της από 09-06-1993 ΕΓΣΣΕ).

Προϋπόθεση χορήγησης της άδειας είναι η προηγούμενη ανακοίνωση εκ μέρους της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Ελλάδας (ΓΣΕΕ) του αναλυτικού προγράμματος εκπαίδευσης, που θα καλύπτει όλο το χρόνο διάρκειας της άδειας.

Οι εργαζόμενοι που θα λάβουν την άδεια, επιλέγονται από τη ΓΣΕΕ και δεν μπορεί να είναι λιγότεροι από τρεις (3), ούτε περισσότεροι από δεκαπέντε (15).

28. Εκλογική άδεια

Από την εκλογική νομοθεσία προβλέπεται, σε περίπτωση διεξαγωγής εκλογών, η δυνατότητα χορήγησης ειδικής άδειας απουσίας με αποδοχές, για την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος των εργαζομένων τόσο του ιδιωτικού, όσο και του δημοσίου τομέα.

Η άδεια αυτή δεν συμψηφίζεται με την κανονική ή άλλης μορφής άδεια. Σε περίπτωση που συμπέσουν οι εκλογές στο διάστημα της αδείας, διακόπτεται η άδεια, χορηγούνται οι ημέρες ειδικής αδείας εκλογών και η κανονική άδεια συνεχίζεται μετά από την ειδική άδεια εκλογών.

Βάσει των υπουργικών αποφάσεων που έχουν εκδοθεί κατά τις τελευταίες εκλογικές διαδικασίες, ο αριθμός των ημερών άδειας εξαρτάται από την απόσταση και έχει συνήθως ως εξής:
για εργαζόμενους με πενθήμερο:

από 200 – 400 χλμ., μια εργάσιμη ημέρα
από 401 και πάνω, δύο εργάσιμες ημέρες
για τα νησιά μέχρι 3 ημέρες

για εργαζόμενους με εξαήμερο:

από 100 – 200 χλμ., μια εργάσιμη ημέρα
από 201 – 400 χλμ., δύο εργάσιμες ημέρες
από 401 και πάνω, τρεις εργάσιμες ημέρες
για τα νησιά μέχρι 3 ημέρες

29. Άδεια κατά τη στράτευση

Οι στρατευόμενοι μισθωτοί δεν δικαιούνται άδεια κατά το διάστημα της στράτευσής τους. Δικαιούνται όμως να λάβουν άδεια κατά το ημερολογιακό έτος στο οποίο εμπίπτει η στράτευσή τους, εφόσον ζήτησαν άδεια και γνωστοποίησαν εγκαίρως στον εργοδότη τη μέλλουσα στράτευσή τους και υπάρχει βέβαια χρόνος για λήψη της άδειά τους.

Επίσης δικαιούνται άδεια και κατά το ημερολογιακό έτος της επανόδου τους από το στρατό, αφού τα διαστήματα κατά τα οποία ο μισθωτός απέχει από την εργασία του λόγω στρατεύσεως δε θεωρούνται ως χρόνος μη απασχολήσεως, ούτε συμψηφίζονται με τις ημέρες της αδείας του. Για τον υπολογισμό των ημερών αδείας λαμβάνεται υπόψη, εκτός από το χρόνο που είχαν στον εργοδότη πριν από τη στράτευση και όλος ο χρόνος της στρατεύσεώς τους.

Αν οι στρατευμένοι που είχαν τουλάχιστον 6 μήνες υπηρεσίας στον εργοδότη, δεν έλαβαν την άδεια τους είτε επειδή δεν γνωστοποίησαν εγκαίρως στον εργοδότη ότι πρόκειται να στρατευτούν είτε επειδή δεν την ζήτησαν, δεν δικαιούνται αποζημίωση αδείας αφού δεν λύνεται η σύμβαση εργασίας τους. Οι μισθωτοί αυτοί θα λάβουν, μόλις επιστρέψουν από το στρατό, είτε την άδειά τους, αν αναλάβουν εργασία στον ίδιο εργοδότη, είτε αποζημίωση αδείας στην αντίθετη περίπτωση.

Τόσο η άδεια όσο και η αποζημίωση αδείας υπολογίζονται βάση του συνολικού χρόνου της υπηρεσίας του μισθωτού στον εργοδότη και της στράτευσης του.

Οι στρατευόμενοι που δεν είχαν συμπληρώσει 6 τουλάχιστον μήνες υπηρεσίας στον εργοδότη τους, δικαιούται τις αποδοχές και το επίδομα αδείας μέχρι του χρονικού σημείου της στράτευσης, αφού με τη στράτευση η σύμβαση εργασίας του λύεται.

Με το άρθρο 1 του ν. 3514/1928 απαγορεύεται ότι είναι άκυρη η απόλυση που γίνεται κατά τη διάρκεια της στράτευσης των μισθωτών. Συγκεκριμένα, η στράτευση δεν αποτελεί λόγο λύσης σύμβασης εργασίας. Υπάρχουν προστατευτικές διατάξεις γι’ αυτούς που στρατεύονται ή αποστρατεύονται και δεν επιτρέπεται να απολυθούν, ακόμα και για ένα χρόνο μετά την αποστράτευσή τους. Η κύρωση για το μη σεβασμό των διατάξεων, είναι η ειδική πρόσθετη αποζημίωση, ίση με μισθούς 6 μηνών επιπλέον της αποζημίωσης για την απόλυση.

Η άδεια των στρατευομένων διέπεται από τις εξής διατάξεις:

α) Το χρονικό διάστημα της στρατιωτικής θητείας (ή της εναλλακτικής πολιτικής κοινωνικής υπηρεσίας ή της εφεδρικής στρατιωτικής υποχρέωσης) για τον εργαζόμενο υπολογίζεται σε ό,τι αφορά την ετήσια κανονική άδεια ως χρόνος απασχόλησης και δεν συμψηφίζεται με τις ημέρες ετήσιας κανονική άδειας (Παρ. 2 άρθρου 6 ν. 539/1945).

β) Ο χρόνος της στράτευσης «θεωρείται ως χρόνος πραγματικώς διανυθείσης υπηρεσίας, προς προσαύξησιν του μισθού των … και δια την απολαβήν παντός ετέρου πλεονεκτήματος προβλεπομένου υπό των κειμένων διατάξεων και εξαρτωμένου εκ του χρόνου πραγματικής παρά τω εργοδότη υπηρεσίας» (παραβ. Ν.Δ. 2054/1952 άρθρο 8).

Η παραπάνω διάταξη ερμηνεύτηκε με την παρ. 7 του άρθρου 34 του ν. 2961/1954, η οποία έχει ως εξής:

«Η αληθής έννοια … είναι ότι η εν τω στρατώ … υπηρεσία των εργαζομένων εν γένει λογίζεται ως χρόνος πραγματικής εργασίας παρά τω παρ’ ω υπηρέτουν προς της στρατεύσεώς των εργοδότη, ως προς τα έναντι του τελευταίου τούτου δικαιώματα του εργαζόμενου».

γ) Οι ειδικές διατάξεις του κωδικοποιημένου ν. 3514/1928 (όπως ισχύουν σήμερα) δεν θίγονται σύμφωνα με το Ν. 1763/1988 άρθρο 32 παρ. 2 περί στρατολογίας.

Έτσι πρέπει να διακρίνουμε τις εξής περιπτώσεις:

1) Πριν από τη στράτευση

Ο εργαζόμενος, που απασχολείται στην επιχείρηση για χρονικό διάστημα μικρότερο από 6 μήνες, δικαιούται αυτούσια κανονική άδεια κατ’ αναλογία με τον πραγματικό χρόνο απασχόλησής του, σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 1 ν. 539/1945, όπως ισχύει μετά την τροποποίησή του από το άρθρο 1 του ν. 3302/2004, καθώς και των αντίστοιχων αποδοχών και επιδόματος άδειας (Βλ. σχετ. Έγγραφο Υπουργείου Εργασίας 261/5.3.1985- ΔΕΝ 1986 σελ. σελ 372).

Όσον αφορά τη σχετική εξέλιξη πριν τη στράτευση το Εγγ. Υπ. Εργασίας 261/5-3-85 αναφέρει: «Ο εργοδότης πρέπει να καταγγείλει τη σύμβαση εργασίας προκειμένου να λυθεί, τηρώντας τον έγγραφο τύπο και καταβάλλοντας τη νόμιμη αποζημίωση. Σε περίπτωση μη καταγγελίας της σχέσης εργασίας, πρέπει να διαπιστωθεί ποια ήταν η βούληση των συμβαλλόμενων μερών για τη συνέχιση ή όχι της σύμβασης εργασίας όταν επιστρέψει ο εργαζόμενος μετά την εκτέλεση της στρατιωτικής του θητείας. Σε περίπτωση που η σύμβαση εργασίας καταγγελθεί μόλις επιστρέψει ο εργαζόμενος, τότε για την εξεύρεση του ποσού της αποζημίωσης θα πρέπει να συνυπολογισθεί και ο χρόνος στράτευσης».

Στα πλαίσια αυτά οι στρατευόμενοι οι οποίοι δεν είχαν συμπληρώσει 6 τουλάχιστον μήνες υπηρεσίας στον εργοδότη τους και δεν έχουν λάβει αυτούσια την αναλογία της ετήσιας κανονικής άδειάς τους, δικαιούνται αποζημίωσης άδειας, αφού με την στράτευσή τους, και κατά το χρονικό σημείο αυτής, η σύμβαση εργασίας τους λύεται. Εάν ο εργοδότης, παρ’ ότι δεν έχει υποχρέωση, να τους επαναπροσλάβει μετά τη λήξη της στράτευσης, αν τους επαναπροσλάβει υποχρεούται να χορηγήσει και σ’ αυτούς κανονική άδεια κατά το ημερολογιακό έτος της επιστροφής, με βάση όλο το διάστημα της υπηρεσίας τους στον εργοδότη και της στρατιωτικής υπηρεσίας.

Οι εργαζόμενοι, οι οποίοι απασχολούνται περισσότερο από 6 μήνες στην επιχείρηση και εφόσον ανακοινώσουν έγκαιρα στον εργοδότη τους ότι στρατεύονται, δικαιούνται επίσης να λάβουν αυτούσια την κανονική τους άδεια κατ’ αναλογία με τον πραγματικό χρόνο απασχόλησής τους, σύμφωνα με την παρ 1 του άρθρου 2 του ν. 539/1945, όπως ισχύει μετά την τροποποίησή του από το άρθρο 1 Ν. 3302/2004, καθώς και τις αντίστοιχες αποδοχές άδειας και επίδομα άδειας.

Επισημαίνεται ότι, σύμφωνα με αυτά, αν ο εργαζόμενος δεν ανακοινώσει έγκαιρα στον εργοδότη ότι στρατεύεται, δεν δικαιούται ούτε αποζημίωση για τη μη ληφθείσα άδεια, ούτε αποδοχές, ούτε επίδομα άδειας (άρθρο 1 του ν. 3514/1928). Η ρύθμιση αυτή στηρίζεται στη σκέψη ότι ο εργαζόμενος με το να ενημερώσει τελευταία στιγμή τον εργοδότη του για τη στράτευσή του προσπαθούσε να ωφεληθεί με το να μη λάβει την ετήσια κανονική του άδεια αλλά να υποχρεώσει τον εργοδότη του να του καταβάλλει την προβλεπόμενη αποζημίωση για τη μη ληφθείσα άδεια καθώς και το σχετικό επίδομα άδειας.

2) Μετά τη στράτευση

Επειδή η (ατομική) σύμβαση του εργαζομένου, που είχε συμπληρώσει 6 μήνες εργασίας στον τελευταίο εργοδότη, δεν λύεται αλλά απλά αναστέλλεται κατά τη διάρκεια της στράτευσης, ο εργαζόμενος προστατεύεται ως προς την επαναπρόσληψή του. Συνεπώς αποστρατευόμενος δικαιούται με την επαναπρόσληψή του ετήσια κανονική άδεια με αποδοχές και επίδομα άδειας, επειδή ο χρόνος στράτευσης θεωρείται ως χρόνος απασχόλησης (πλασματικά) προκειμένου να του χορηγηθεί η ετήσια κανονική άδεια (παραβ. ΣτΕ 1017/92, Διοικ. Εφετ. Αθ. 288/90 και 1344/95).

Στα πλαίσια αυτά ακόμη και αν ο αποστρατευόμενος δεν επιθυμεί την επαναπρόσληψή του, δικαιούται την ετήσια κανονική άδειά του και το επίδομα αυτής σύμφωνα με τα ανωτέρω εφόσον ο χρόνος της στράτευσης θεωρείται (πλασματικά) αλλά κυρίαρχα ως χρόνος απασχόλησης και δεν συμψηφίζεται με τις ημέρες της άδειάς του (άρθρο 2 παρ. 6 του ν. 539/1945, άρθρο 8 του ν. 2054/1952 άρθρο 34 του ν. 2961/1954 και ν. 3514/1928).

Έτσι τόσο η άδεια όσο και η αποζημίωση άδειας θα υπολογιστούν με βάση τον συνολικό χρόνο τόσο της απασχόλησης όσο και της στρατιωτικής θητείας του εργαζομένου.

3) Αποστράτευση εργαζομένου και άδεια

Η στράτευση του εργαζόμενου (σε στρατιωτική υπηρεσία οιασδήποτε μορφής) δεν λύει τη σύμβαση εργασίας, εφόσον ο εργαζόμενος πριν τη στράτευσή του υπηρετούσε στον εργοδότη επί έξι (6) συνεχείς μήνες (άρθρο 1 του ν. 3514/1928) και δικαιούται μέσα σ’ ένα μήνα από την αποστράτευσή του να δηλώσει ότι προτίθεται εντός δέκα πέντε (15) ημερών να επανέλθει στην εργασία του.

Επισημαίνεται ότι έστω και αν δεν κάνει την παραπάνω δήλωση ο αποστρατευόμενος εργαζόμενος, ο εργοδότης οφείλει να τον επαναπροσλάβει και να θεωρήσει το χρόνο στράτευσης ως χρόνο πλασματικής υπηρεσίας. Έτσι ο εργαζόμενος αυτός διατηρεί και το εργασιακό πλεονέκτημα να μην αποκρούονται οι υπηρεσίες του μη επιτρεπόμενης της απόλυσής του για ένα χρονικό διάστημα τουλάχιστον ένα χρόνο παρά μόνο για δικαιολογημένη αιτία.

Στα πλαίσια αυτά είναι στη διακριτική ευχέρεια του εργαζόμενου να επιλέξει όπως:

1) Να θεωρήσει τη μη επαναπρόσληψή του ως άκυρη απόλυση, λόγω μη τήρησης των διατάξεων του Ν. 3198/1955, οπότε ο εργοδότης καθίσταται υπερήμερος από την ημέρα εμφάνισης και μη επαναπρόσληψής του.

2) Να θεωρήσει την απόλυση αποδεκτή και να ζητήσει:

α) την αποζημίωση την οποία δικαιούται σύμφωνα με το ν. 2112/1920 ή το Β.Δ. 16/18.7.1920 και

β) την εξάμηνη αποζημίωση του ν. 3514/1928 άρθρου 4. (Παραβ. ΑΠ 1022/1992, ΔΕΝ 48 σελ. 1227, ΑΠ 1338/1989, Μον. Πρωτ. Θεσ/κης 6835/98, Εφετ. Θεσ/κης 421/95).

4) Θέματα που προκύπτουν συνήθως και είναι σχετικά με την άδεια και τη στράτευση του εργαζόμενου

α) Ο εργαζόμενος, ο οποίος δεν έλαβε την άδεια του ημερολογιακού έτους πριν από την ημερομηνία κλήσης υπό τα όπλα για οποιονδήποτε λόγο, δεν δικαιούται αποζημίωση άδειας γιατί η υπό τα όπλα κλήση δεν αποτελεί λόγο διάλυσης της σύμβασης εργασίας, αλλά δικαιούται να λάβει τις αποδοχές και το επίδομα άδειας που του αναλογούν κατά το ημερολογιακό έτος μέσα στο οποίο έγινε η στράτευσή του. Ο εργαζόμενος αυτός μετά την αποστράτευσή του δικαιούται να λάβει και την άδεια του ημερολογιακού έτους της αποστράτευσής του, εφόσον όμως αναλάβει εργασία στον ίδιο εργοδότη ή αποζημίωση άδειας και επιδόματος άδειας, εφόσον δεν προσέλθει να αναλάβει υπηρεσία μέσα στις σχετικές οριζόμενες από το νόμο προθεσμίες. Επισημαίνεται ότι στις περιπτώσεις αυτές για τον υπολογισμό των ημερών άδειας ή της αποζημίωσης συνυπολογίζονται μέσα στο χρόνο υπηρεσίας και ο σχετικός χρόνος υπηρεσίας του εργαζόμενου στο στράτευμα.

β) Οι προστατευτικές διατάξεις του ν. 3514/1928 έχουν εφαρμογή ανεξάρτητα από το χρόνο υπηρεσίας στο στράτευμα και ανεξάρτητα από το αν εκπληρώθηκε ολόκληρη η στρατιωτική θητεία ή μέρος αυτής, γιατί έτυχε αναβολής για λόγους υγείας ή έλαβε νόμιμη απαλλαγή (ΑΠ 1034/82- ΔΕΝ 1982 σελ 1139). Επισημαίνεται ότι οι διατάξεις αυτές εφαρμόζονται στην περίπτωση κλήσης προς εφεδρική στρατιωτική υποχρέωση καθώς και όταν ο εργαζόμενος υπαχθεί στους υπόχρεους εναλλακτικής πολιτικής κοινωνικής υπηρεσίας και εκπληρώσει τέτοια θητεία με την ιδιότητα αυτή.

γ) Αν ο εργαζόμενος προ της στράτευσής του είχε συμπληρώσει 6 μήνες υπηρεσίας στον ίδιο εργοδότη (άρθρο 1 παρ. 1 του Νόμου 3514/28) και μετά την αποστράτευσή του αναλαμβάνει εκ νέου εργασία μέσα στις προθεσμίες που ορίζει το άρθρο 1 παρ. 2 του Ν. 3514/28, τότε ο χρόνος της στρατιωτικής υπηρεσίας του λαμβάνεται υπόψη για να λάβει επιπλέον ημέρες άδειας.

δ) Η εξάμηνη συνεχής απασχόληση στον ίδιο εργοδότη μετριέται από την ημερομηνία πρόσληψης και μέχρι την ημερομηνία που εκδόθηκε η σχετική διαταγή περί στρατεύσεως, δηλ. το Σημείωμα Κατάταξης.

ε) Επισημαίνεται ότι σύμφωνα με το Ν. 2054/52 άρθρο 8 ο χρόνος υπηρεσίας στο στρατό ξηράς, αέρος και θάλασσας καθώς και ο χρόνος εκπλήρωσης εναλλακτικής πολιτικής κοινωνικής υπηρεσίας των εργαζομένων υπολογίζεται ως χρόνος πραγματικής εργασίας και ισχύει όμως για τα δικαιώματα αυτών μόνο ως προς τον εργοδότη στον οποίο απασχολούνταν πριν την κατάταξή τους στο στράτευμα (παραβ. Ν.Δ. 2961/1954 άρθρο 34 παρ. 7 και βλ. ΑΠ 1035/1982-ΔΕΝ 1982 σελ 1139).

στ) Αν λυθεί η σχέση εργασίας του εργαζόμενου με καταγγελία της ατομικής σύμβασης εργασίας ή με οποιοδήποτε άλλο τρόπο πριν αυτός λάβει την κανονική του άδεια που του οφειλόταν, δικαιούται όλες τις αποδοχές και του επιδόματος άδειας που τυχόν θα έπαιρνε αν του χορηγείτο η άδεια. (Παραβ. Εφετ. Θεσ/κης 421/95).

ζ) Στην περίπτωση επαναπρόσληψης του αποστρατευθέντα εργαζόμενου, παρότι δεν είχε υποχρέωση ο εργοδότης, τότε ο εργαζόμενος αυτός δικαιούται να λάβει την ετήσια κανονική άδεια του ημερολογιακού έτους της αποστράτευσής του, συνυπολογίζοντας τόσο το χρόνο υπηρεσίας προ της στράτευσης όσο και το χρόνο της στρατιωτικής θητείας του.

η) Σε περίπτωση μεταβολής στο πρόσωπο του εργοδότη, ο υπόχρεος για την εφαρμογή των σχετικών διατάξεων περί αποστρατεύσεως εργαζόμενου θεωρείται και είναι ο νέος εργοδότης (παραβ. Μον. Πρωτ. Χαλκίδας 1146/70).

θ) Οι προστατευτικές διατάξεις δεν ισχύουν:

i) Για τους εργαζόμενους που στρατεύονται σε ξένες αλλοδαπές ένοπλες δυνάμεις (Βλ. ΑΠ 1022/1992).

ii) Στις περιπτώσεις λήξης της σύμβασης ορισμένου χρόνου ή έργου, λόγω αποπεράτωσης του έργου, πριν της αποστρατεύσεως του εργαζόμενου (Εφετείο Αθηνών 1020/83).

iii) Στις περιπτώσεις που η επιχείρηση που εργαζόταν ο αποστρατευθείς εργαζόμενος έχει διαλυθεί ή πτωχεύσει (παραβ. Έγγραφο Υπουργείου Εργασίας 39261/09-05-66, Έγγραφο Υπουργείου Εργασίας 95511/15.10.65).

30. Άδεια πενθούντων γονέων

Οι εργαζόμενοι γονείς, κατά την έννοια του άρθρου 218 του Κώδικα Ατομικού Εργατικού Δικαίου (π.δ. 80/2022, Α’ 222) δικαιούνται άδεια είκοσι (20) ημερών με αποδοχές σε περίπτωση θανάτου του τέκνου τους.
Προσοχή η διάταξη βρίσκεται στη βουλή και αναμένεται να ψηφιστεί άμεσα.

Βοηθητικός πίνακας νέων αδειών
Πηγή ΣΕΠΕ.

– ΑΔΕΙΕΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΜΕΤΑ ΤΟΝ Ν. 4808/2021 (σχετ. εγκύκλιος αριθ. 47972/07-07-2021 Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων)

– ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΔΕΙΕΣ Ν. 4886/2022

– ΛΟΙΠΕΣ ΘΕΣΜΟΘΕΤΗΜΕΝΕΣ ΑΔΕΙΕΣ

ΑΔΕΙΕΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΤΗΝ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΜΕΤΑΞΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΙΔΙΩΤΙΚΗΣ ΖΩΗΣ (Ν. 4808/2021)

	ΕΙΔΟΣ ΑΔΕΙΑΣ	ΗΜΕΡΕΣ ΑΠΟΥΣΙΑΣ	ΑΠΟΔΟΧΕΣ	ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1.	Άδεια πατρότητας (άρθρο 27 του ν. 4808/2021)	14 εργάσιμες ημέρες	Με αποδοχές	– Χορηγείται χωρίς καμία απολύτως προϋπόθεση και ανεξάρτητα από την οικογενειακή κατάσταση. – Η άδεια αυτή χορηγείται συνολικά ή τμηματικά σύμφωνα με την αίτηση του εργαζόμενου ως εξής: είτε α) ο εργαζόμενος λαμβάνει 2 ημέρες άδειας πριν την αναμενόμενη ημερομηνία τοκετού και τις υπόλοιπες 12 ημέρες, συνολικά ή τμηματικά, εντός 30 ημερών από την ημερομηνία γέννησης είτε β) χορηγείται το σύνολο των ημερών αδείας μετά την ημερομηνία γέννησης. – Η άδεια δεν προσαυξάνεται λόγω γέννησης διδύμων, τριδύμων ή περισσότερων πολύδυμων τέκνων. – Σε περίπτωση νοσηλείας του νεογνού μετά τον τοκετό η άδεια χορηγείται τμηματικά ή συνολικά άμεσα μετά την ολοκλήρωση της νοσηλείας του τέκνου – Σε περίπτωση υιοθεσίας ή αναδοχής τέκνου, ηλικίας έως 8 ετών, χορηγείται από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια.
2.	Γονική άδεια [του καταργηθέντος ν. 4075/2012] (άρθρο 28 του ν. 4808/2021)	4 μήνες	Άνευ αποδοχών από τον εργοδότη. Για τους 2 πρώτους μήνες ο ΟΑΕΔ υποχρεούταινα καταβάλλει επίδομα γονικής άδειας σε κάθε γονέα, μηνιαίως, ποσού ίσου με τον ελάχιστο νομοθετημένο μισθό, καθώς και αναλογία δώρων εορτών και επιδόματος αδείας με βάση το προαναφερόμενο ποσό	– Κάθε εργαζόμενος γονέας ή πρόσωπο που ασκεί τη γονική μέριμνα έχει ατομικό και αμεταβίβαστο δικαίωμα γονικής άδειας για την ανατροφή τέκνου. – Χορηγείται συνεχόμενα ή τμηματικά, μέχρι το παιδί να συμπληρώσει την ηλικία των 8 ετών ή σε περίπτωση υιοθεσίας ή αναδοχής τέκνου έως 8 ετών, η γονική άδεια χορηγείται από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια. – Ο εργαζόμενος πρέπει να έχει συμπληρώσει 1 έτος συνεχούς ή διαδοχικής εργασίας στον ίδιο εργοδότη, εκτός αν ορίζεται ευνοϊκότερα από ειδική διάταξη ή ευνοϊκότερη συμφωνία των μερών.
3.	Άδεια φροντιστή (άρθρο 29 του ν. 4808/2021)	Έως 5 εργάσιμες ημέρες κάθε ημερολογιακό έτος	Άνευ αποδοχών	– Ο εργαζόμενος θα πρέπει να έχει συμπληρώσει 6 μήνες συνεχόμενης ή με διαδοχικές συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου. – Χορηγείται για παροχή βοήθειας σε συγγενείς ή σύνοικους που αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα υγείας, το οποίο βεβαιώνεται με ιατρική γνωμάτευση.
4.	Άδεια για λόγους ανωτέρας βίας (άρθρο 30 του ν. 4808/2021)	Έως 2 φορές ετησίως και έως 1 εργάσιμη ημέρα κάθε φορά	Με αποδοχές	– Γονέας ή φροντιστής δικαιούται να απουσιάσει από την εργασία του για επείγοντα οικογενειακά ζητήματα σε περίπτωση ασθένειας ή ατυχήματος, που καθιστά απαραίτητη την άμεση παρουσία του εργαζόμενου. – Η ασθένεια ή το ατύχημα του παιδιού ή του προσώπου, που ορίζεται στο άρθρο 26, βεβαιώνεται με ιατρική γνωμάτευση νοσοκομείου ή θεράποντος ιατρού.
5.	Ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας για λόγους φροντίδας (άρθρο 31 του ν. 4808/2021)			– Δικαίωμα επιλογής τηλεργασίας, ευέλικτου ωραρίου, ή μερικής απασχόλησης για γονείς και φροντιστές τέκνων έως 12 ετών. – Ο εργαζόμενος θα πρέπει να έχει συμπληρώσει 6 μήνες συνεχόμενης ή με διαδοχικές συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου στον ίδιο εργοδότη.

ΑΔΕΙΕΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ (Ν. 4808/2021)

	ΕΙΔΟΣ ΑΔΕΙΑΣ	ΗΜΕΡΕΣ ΑΠΟΥΣΙΑΣ	ΑΠΟΔΟΧΕΣ	ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1.	Επέκταση της άδειας μητρότητας στην υιοθεσία [προϋφιστάμενη ρύθμιση πρόβλεπε δικαιώματα για τις παρένθετες μητέρες] (άρθρο 34 του ν. 4808/2021)	9 εβδομάδες	Πλήρης κάλυψη από τον ασφαλιστικό φορέα και καταβολή συμπληρωματικού ποσού από τον ΟΑΕΔ έως τη συμπλήρωση του συνόλου των αποδοχών της εργαζόμενης	– Η τεκμαιρόμενη μητέρα, που αποκτά τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας, καθώς και η εργαζόμενη που υιοθετεί τέκνο από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια και έως την ηλικία των 8 ετών, δικαιούνται το μεταγενέθλιο τμήμα της άδειας μητρότητας, καθώς και τις πάσης φύσεως αποδοχές και επιδόματα που συνδέονται με αυτήν, εφόσον πληρούν τις προϋποθέσεις που ορίζονται στις επιμέρους καταστατικές διατάξεις του φορέα ασφάλισής τους.
2.	Άδεια για υποβολή σε μεθόδους ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής (άρθρο 35 του ν. 4808/2021)	7 εργάσιμες ημέρες	Με αποδοχές	– Χορηγείται με βεβαίωση του θεράποντος ιατρού ή του διευθυντή μονάδας ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.
3.	Ειδική παροχή προστασίας μητρότητας [επέκταση της προστασίας της μητρότητας του άρθρου 142 του ν. 3655/2008] (άρθρο 36 του ν. 4808/2021)	6 μήνες	Με επιδότηση από τον ΟΑΕΔ	– Χορηγείται στην τεκμαιρόμενη μητέρα, που αποκτά τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας, καθώς και στην εργαζόμενη που υιοθετεί τέκνο από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια και έως την ηλικία των 8 ετών. – Η ειδική παροχή προστασίας μητρότητας χορηγείται και στο προσωπικό του Δημοσίου με σύμβαση ΙΔΟΧ και καταβάλλεται από τον φορέα στον οποίο ανήκει οργανικά η υπάλληλος ή από τον φορέα στον οποίο υπηρετεί και επιβαρύνεται με τη μισθοδοσία της, με ποσό ίσο με τον κατώτατο μισθό.
4.	Άδεια φροντίδας τέκνου [επαναδιατυπώνονται -κωδικοποιούμενες – οι διατάξεις των σχετικών άρθρων της ΕΓΣΣΕ 1993, της ΕΓΣΣΕ 2002-2003, της ΕΓΣΣΕ 2004-2005 και της ΕΓΣΣΕ 2014] (άρθρο 37 του ν. 4808/2021)	Μειωμένο ωράριο εργασίας για χρονικό διάστημα 30 μηνών κατά 1 ώρα ημερησίως και εναλλακτική χορήγηση	Με αποδοχές	– Οι εργαζόμενοι γονείς, ανεξάρτητα από το είδος δραστηριότητας του άλλου γονέα, ακόμη και αν ο άλλος γονέας δεν εργάζεται, δικαιούνται, εναλλακτικώς μεταξύ τους, την άδεια φροντίδας τέκνου. – Καθορίζεται η αφετηρία του δικαιώματος της άδειας φροντίδας παιδιού από τη λήξη της άδειας μητρότητας ή της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας του άρθρου 36 ή της γονικής άδειας του άρθρου 28 του Ν. 4808/2021. – Το δικαίωμα στην άδεια αυτή επεκτείνεται και στον γονέα που υιοθετεί ή γίνεται ανάδοχος τέκνου από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια και εφόσον το τέκνο δεν έχει συμπληρώσει την ηλικία των 8 ετών. – Σε περίπτωση διαζυγίου, διάστασης ή γέννησης τέκνου χωρίς γάμο των γονέων του, την άδεια φροντίδας τέκνου λαμβάνει ο εργαζόμενος γονέας, που έχει την επιμέλεια του παιδιού, εκτός αν οι γονείς συμφωνήσουν διαφορετικά. – Χορηγείται και σε περίπτωση μερικής απασχόλησης, κατ’ αναλογία του ημερήσιου χρόνου εργασίας. – Χορηγείται εναλλακτικώς και με άλλους τρόπους, έπειτα από συμφωνία των μερών (π.χ. ισόχρονη συνεχόμενη άδεια).
5.	Άδεια παρακολούθησης σχολικής επίδοσης τέκνου (άρθρο 38 του ν. 4808/2021)	Ορισμένες ώρες ή ολόκληρη την ημέρα, μέχρι τη συμπλήρωση 4 εργάσιμων ημερών, κάθε ημερολογιακό έτος	Με αποδοχές	– Χορηγείται σε εργαζόμενους γονείς, πλήρους ή μερικής απασχόλησης για κάθε παιδί, ηλικίας μέχρι 18 ετών συμπληρωμένων, που παρακολουθεί μαθήματα στοιχειώδους ή μέσης εκπαίδευσης, καθώς και σε γονείς τέκνου με ειδικές ανάγκες που φοιτούν σε Ειδικά Σχολεία και σε Ειδικές Δομές για Άτομα με Ειδικές Ανάγκες, ανεξαρτήτως της ηλικίας του τέκνου. – Η άδεια χορηγείται έπειτα από κοινές, ως προς το περιεχόμενο, υπεύθυνες δηλώσεις των γονέων προς τον εργοδότη ή τους εργοδότες τους, για το ποιος γονέας εκ των δύο θα κάνει χρήση της άδειας ή, αν συμφωνούν να τη μοιραστούν, για τη γνωστοποίηση των συγκεκριμένων χρονικών διαστημάτων που θα κάνει χρήση τμήματος της άδειας ο καθένας τους.
6.	Άδεια γάμου [κωδικοποιούνται οι διατάξεις των σχετικών άρθρων της ΕΓΣΣΕ 1993 και της ΕΓΣΣΕ 2000-01] (άρθρο 39 του ν. 4808/2021)	6 ή 5 εργάσιμες ημέρες για σύστημα εξαήμερης ή πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας αντίστοιχα	Με αποδοχές	– Ισχύει και στην περίπτωση σύναψης συμφώνου συμβίωσης. – Η άδεια αυτή δεν υπολογίζεται στην κανονική ετήσια άδεια του εργαζόμενου.
7.	Άδεια προγεννητικών εξετάσεων (άρθρο 40 του ν. 4808/2021)	Ταυτίζεται με τον χρόνο των προγεννητικών εξετάσεων	Με αποδοχές	– Χορηγείται κατόπιν ενημέρωσης του εργοδότη, με κάθε πρόσφορο μέσο, από την έγκυο εργαζόμενη και εφόσον οι εξετάσεις πρέπει να γίνουν κατά τη διάρκεια του χρόνου εργασίας
8.	Μειωμένο ωράριο γονέων παιδιών με αναπηρία(άρθρο 41)	1 ώρα την ημέρα	Με ανάλογη περικοπή των αποδοχών	– Το δικαίωμα του γονέα ισχύει αυτοτελώς για κάθε παιδί με πνευματική, ψυχική ή σωματική αναπηρία, η οποία πιστοποιείται με ιατρική γνωμάτευση του ασφαλιστικού φορέα στον οποίο υπάγοντα τα πρόσωπα αυτά. – Χορηγείται εφόσον ο γονέας εργάζεται σε επιχείρηση που απασχολεί τουλάχιστον 50 άτομα.
9.	Άδεια λόγω ασθένειας παιδιού ή άλλου εξαρτώμενου μέλους [κωδικοποιούνται οι διατάξεις των σχετικών άρθρων της ΕΓΣΣΕ 2000-2001 και της ΕΓΣΣΕ 2008-2009] (άρθρο 42 του ν. 4808/2021)	6 ή 8 ή 14 εργάσιμες ημέρες για κάθε ημερολογιακό έτος, εφόσον ο εργαζόμενος γονέας προστατεύει ένα, δύο ή περισσότερα από δύο μέλη αντίστοιχα	Άνευ αποδοχών	– Κάθε εργαζόμενος γονέας (φυσικός, θετός, ανάδοχος, τεκμαιρόμενος) έχει ατομικό και αμεταβίβαστο δικαίωμα να λάβει την άδεια, ανεξάρτητα από δικαιώματα που παρέχονται από άλλες διατάξεις. – Χορηγείται εφάπαξ ή τμηματικά.
10.	Άδεια λόγω σοβαρών νοσημάτων των παιδιών [κωδικοποιούνται οι διατάξεις του σχετικού άρθρου του ν. 4488/2017] (άρθρο 43, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 24 του ν. 4892/2022)	10 εργάσιμες ημέρες κάθε ημερολογιακό έτος	Με αποδοχές	– Χορηγείται για την αντιμετώπιση των αναγκών α) παιδιών έως 18 ετών συμπληρωμένων, με νόσημα που απαιτεί μεταγγίσεις αίματος και παραγώγων του ή αιμοκάθαρση, με νεοπλασματική ασθένεια ή που χρήζει μεταμόσχευσης ή με σπάνιο νόσημα ή πάθηση, σύμφωνα με τον κατάλογο της παρ. 2 του άρθρου 12 του Ν. 4213/2013, και εφόσον στην τελευταία περίπτωση συντρέχει ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω ή β) παιδιών, ανεξαρτήτως της ηλικίας τους, με βαριά νοητική αναπηρία ή σύνδρομο DOWN ή αυτισμό. – Η άδεια αποτελεί δικαίωμα του κάθε γονέα, χορηγείται χωρίς άλλη προϋπόθεση, πέραν των σχετικών διευκολύνσεων που παρέχονται από άλλες διατάξεις στους εργαζόμενους γονείς για οικογενειακούς λόγους (άδεια για λόγους ανωτέρας βίας) και αφού εξαντληθούν συναφή δικαιώματα με αποδοχές, πλην της ετήσιας κανονικής άδειας.
11.	Άδεια λόγω νοσηλείας των παιδιών (άρθρο 44 του ν. 4808/2021)	Για όσο διάστημα διαρκεί η νοσηλεία και σε κάθε περίπτωση όχι πέραν των 30 εργάσιμων ημερών κάθε ημερολογιακό έτος	Άνευ αποδοχών	– Καταργείται το προγενέστερο όριο ηλικίας του παιδιού και επεκτείνεται το δικαίωμα του γονέα στην ανεξαρτήτως της ηλικίας του παιδιού, λόγω ασθένειας ή ατυχήματος. – Η άδεια αποτελεί δικαίωμα του κάθε γονέα (φυσικό, θετό, ανάδοχο, τεκμαιρόμενο), χορηγείται χωρίς άλλη προϋπόθεση, πέραν των σχετικών διευκολύνσεων που παρέχονται από άλλες διατάξεις στους εργαζόμενους γονείς για οικογενειακούς λόγους (άδεια για λόγους ανωτέρας βίας) και αφού εξαντληθούν συναφή δικαιώματα με αποδοχές, πλην της ετήσιας κανονικής άδειας.
12.	Άδεια για μονογονεϊκές οικογένειες (άρθρο 45 του ν. 4808/2021)	6 εργάσιμες ημέρες για κάθε ημερολογιακό έτος. Γονέας με 3 ή περισσότερα παιδιά, δικαιούται άδειας 8 εργάσιμων ημερών ετησίως	Με αποδοχές	– Η άδεια αποτελεί δικαίωμα του εργαζόμενου γονέα (φυσικού, θετού, ανάδοχου, τεκμαιρόμενου) που έχει χηρέψει και του άγαμου γονέα που έχει την αποκλειστική επιμέλεια παιδιού. – Χορηγείται εφάπαξ ή τμηματικά ανεξαρτήτως της ηλικίας του παιδιού

ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΔΕΙΕΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΤΗ ΝΟΣΗΣΗ ΛΟΓΩ ΚΟΡΩΝΟΪΟΥ COVID-19 (Ν. 4886/2022)

	ΕΙΔΟΣ ΑΔΕΙΑΣ	ΗΜΕΡΕΣ ΑΠΟΥΣΙΑΣ	ΑΠΟΔΟΧΕΣ	ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1	Διευκολύνσεις για γονείς εργαζόμενους λόγω νόσησης των παιδιών τους από τον κορωνοϊό COVID-19 (άρθρο 61 του ν. 4886/2021)	Έως 5 εργάσιμες ημέρες	Οι γονείς εργαζόμενοι λαμβάνουν για τις τρεις (3) πρώτες ημέρες το 50% των αποδοχών τους, το οποίο καταβάλλεται από τον εργοδότη,και για την τέταρτη (4η) ημέρα λαμβάνουν το 100% των αποδοχών τους από τον κρατικό προϋπολογισμό, με πρόβλεψη για τους εργοδότες να τους επιστρέφεται το ποσό που έχουν καταβάλει προηγουμένως για τη συγκριμένη ημέρα στους εργαζόμενους. Η πέμπτη (5η) ημέρα εφόσον είναι κανονική άδεια αποζημιώνεται πλήρως από τον εργοδότη.	– Δικαιούχοι των διευκολύνσεων είναι γονείς εργαζόμενοι λόγω νόσησης από κορωνοϊό των παιδιών τους, βρεφών, προνηπίων και νηπίων, μαθητών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που φοιτούν μέχρι και την Γ’ τάξη του Γ υμνασίου, καθώς και τέκνων που φοιτούν σε ειδικά σχολεία ή σχολικές μονάδες ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης, ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας αυτών, καθώς και ΑμεΑ που ανεξαρτήτως της ηλικίας τους, είναι ωφελούμενοι σε δομές παροχής υπηρεσιών ανοιχτής φροντίδας για άτομα με αναπηρία. – Οι γονείς εργαζόμενοι που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της ΚΥΑ δικαιούνται να παρέχουν την εργασία τους εξ αποστάσεως. – Εφόσον η παροχή εξ αποστάσεως εργασίας δεν είναι εφικτή, είτε λόγω των ιδιαίτερων αναγκών φροντίδας που μπορεί να συνεπάγεται η νόσηση ενός παιδιού, κατά την κρίση του γονέα, οι γονείς εργαζόμενοι δικαιούνται να κάνουν χρήση ειδικής άδειας λόγω νόσησης των τέκνων από κορωνοϊό που χορηγείται για τις τέσσερις (4) πρώτες ημέρες απουσίας. Την πέμπτη (5η) ημέρα απουσίας μπορούν να κάνουν χρήση οποιασδήποτε άλλης άδειας. Γ ια την παροχή της εξ αποστάσεως εργασίας ή τη χορήγηση της ειδικής άδειας αρκεί η απόδειξη θετικού διαγνωστικού ελέγχου, σύμφωνα με τα εκάστοτε ισχύοντα υγειονομικά πρωτόκολλα του ΕΟΔΥ. – Η άδεια χορηγείται επιπρόσθετα προς άλλες άδειες που αφορούν στην ασθένεια ή στη νοσηλεία τέκνων, αλλά δεν επιτρέπεται να χορηγείται όταν κατά το ίδιο χρονικό διάστημα έχει χορηγηθεί στον ίδιο γονέα οποιαδήποτε άλλη άδεια. – Η άδεια χορηγείται μόνο στον έναν εκ των δύο γονέων που είναι δικαιούχοι αυτής. Αν ο ένας εκ των δύο γονέων δεν εργάζεται, ο άλλος δεν δικαιούται να κάνει χρήση της άδειας, πλην ορισμένων ειδικών περιπτώσεων που απαριθμούνται στην απόφαση. – Σε περίπτωση νόσησης άλλου παιδιού η άδεια μπορεί αναλόγως να παρατείνεται ή να χορηγείται εκ νέου, εφόσον τα διαστήματα δεν είναι συνεχόμενα.
2.	Ειδική άδεια ασθένειας εργαζόμενων λόγω νόσησης από τον κορωνοϊό COVID-19 (άρθρο 62 του ν. 4886/2021)	Έως 5 εργάσιμες ημέρες	Σε περίπτωση χρήσης της ειδικής άδειας, εφαρμόζονται οι παγίως ισχύουσες διατάξεις ως προς τον τρόπο πληρωμής από τον εργοδότη και επιδότησής της από τον ασφαλιστικό φορέα του εργαζόμενου, χωρίς να ισχύουν οι χρονικές και λοιπές προϋποθέσεις του φορέα στον οποίο υπάγεται ο εργαζόμενος για παροχές ασθενείας.	– Οι εργαζόμενοι δικαιούνται, σε περίπτωση νόσησης από κορωνοϊό να παρέχουν την εργασία τους εξ αποστάσεως όταν αυτό είναι εφικτό. Για την παροχή της εξ αποστάσεως εργασίας αρκεί η απόδειξη θετικού διαγνωστικού ελέγχου, σύμφωνα με τα εκάστοτε ισχύοντα πρωτόκολλα. – Εφόσον η τηλεργασία δεν είναι εφικτή είτε λόγω της φύσης της εργασίας είτε λόγω της κατάστασης της υγείας των εργαζομένων, οι εργαζόμενοι δικαιούνται να κάνουν χρήση ειδικής άδειας ασθένειας λόγω νόσησης από κορονοϊό. Για τη χορήγηση της ειδικής αυτής άδειας, όπως και του επιδόματος ασθενείας, αρκεί η απόδειξη του θετικού διαγνωστικού ελέγχου και δεν απαιτείται ιατρική γνωμάτευση. – Η ειδική άδεια ασθενείας χορηγείται επιπρόσθετα προς άλλες άδειες που αφορούν σε ασθένεια εργαζομένου και δεν επιτρέπεται να χορηγείται όταν, κατά το ίδιο χρονικό διάστημα, έχει χορηγηθεί στον ίδιο εργαζόμενο οποιαδήποτε άλλη άδεια. Μπορεί να παραταθεί ως κοινή άδεια ασθενείας μόνο κατόπιν ιατρικής γνωμάτευσης, σύμφωνα με τα ισχύοντα υγειονομικά πρωτόκολλα. – Οι ημέρες της ειδικής άδειας ασθενείας δεν συνυπολογίζονται στο ετήσιο ανώτατο όριο των ημερών επιδότησης της ασθένειας από τους ασφαλιστικούς οργανισμούς, ούτε στο ανώτατο όριο ημερών γνωμάτευσης των υγειονομικών οργάνων.

ΛΟΙΠΕΣ ΘΕΣΜΟΘΕΤΗΜΕΝΕΣ ΑΔΕΙΕΣ

	ΕΙΔΟΣ ΑΔΕΙΑΣ	ΗΜΕΡΕΣ ΑΠΟΥΣΙΑΣ	ΑΠΟΔΟΧΕΣ	ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1.	Άδεια Μητρότητας (Άδεια Τοκετού και Λοχείας) (άρθρο 7 της Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. 1993 και άρθρο 7 της Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. 2000-2001, το οποίο κυρώθηκε με το άρθρο 11 του ν. 2874/2000)	17 εβδομάδες	Πλήρης κάλυψη από τον ασφαλιστικό φορέα και καταβολή συμπληρωματικού ποσού από τον ΟΑΕΔ έως τη συμπλήρωση του συνόλου των αποδοχών της εργαζόμενης	– Οι 8 εβδομάδες χορηγούνται υποχρεωτικά πριν από την πιθανή ημερομηνία τοκετού (λόγω κυοφορίας) και οι υπόλοιπες 9 εβδομάδες μετά τον τοκετό (λόγω λοχείας). – Σε περίπτωση που ο τοκετός πραγματοποιηθεί σε χρόνο προγενέστερο από αυτόν που είχε αρχικά πιθανολογηθεί, το υπόλοιπο της αδείας χορηγείται υποχρεωτικά μετά τον τοκετό, ώστε να εξασφαλίζεται χρόνος συνολικής άδειας 17 εβδομάδων. – Σε περίπτωση πραγματοποιήσεως του τοκετού σε χρόνο μεταγενέστερο από αυτόν που είχε αρχικά πιθανολογηθεί τότε παρατείνεται η άδεια λόγω κυοφορίας -μέχρι τον τοκετό- χωρίς αντίστοιχη μείωση του χρόνου αδείας λόγω λοχείας. – Η τεκμαιρόμενη μητέρα του άρθρου 1464 του Αστικού Κώδικα, που αποκτά τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας, καθώς και η εργαζόμενη που υιοθετεί τέκνο από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια και έως την ηλικία των 8 ετών, δικαιούνται το μεταγενέθλιο τμήμα της άδειας μητρότητας (9 εβδομάδες), καθώς και τις πάσης φύσεως αποδοχές και επιδόματα που συνδέονται με αυτήν, εφόσον πληρούν τις προϋποθέσεις που ορίζονται στις επιμέρους καταστατικές διατάξεις του φορέα ασφάλισής τους (άρθρο 34 του ν. 4808/2021).
2.	Άδεια εξετάσεων μαθητών, σπουδαστών, φοιτητών (άρθρο 2 του ν. 1346/1983, όπως τροποποιήθηκε με την από 2/4/1996 ΕΓΣΣΕ-κυρώθηκε με το άρθρο 22 Ν. 2556/1997-και εν συνεχεία με την ΕΓΣΣΕ 18/5/1998, ΚΥΑ 31930/14.7.83 ΚΥΑ 34651/29.11.96 ΚΥΑ 33894/7.12.98)	30 εργάσιμες ημέρες κάθε ημερολογιακό έτος	Άνευ αποδοχών από τον εργοδότη. Αμειβόμενη από τον ΟΑΕΔ.	– Εκτός από την κανονική τους άδεια, οι εργαζόμενοι που είναι μαθητές ή σπουδαστές ή φοιτητές εκπαιδευτικών μονάδων οποιουδήποτε τύπου και οποιασδήποτε βαθμίδας του Δημοσίου ή εποπτευομένων από το Δημόσιο με οποιοδήποτε τρόπο, δικαιούνται να λάβουν από τον εργοδότη τους και πρόσθετη άδεια, για τη συμμετοχή τους στις εξετάσεις. – Η ανωτέρω άδεια χορηγείται και στους εργαζόμενους και τις εργαζόμενες που έχουν υπερβεί το 28ο έτος της ηλικίας, αλλά μόνο για την προβλεπόμενη διάρκεια σπουδών, που κάθε φορά παρακολουθεί ο εργαζόμενος, προσαυξημένη κατά δυο έτη, ανεξάρτητα αν οι σπουδές διανύθηκαν συνεχώς ή διακεκομμένα.
3.	Άδεια εξετάσεων μεταπτυχιακών φοιτητών (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. 2004, άρθρο 10)	10 εργάσιμες ημέρες κάθε ημερολογιακό έτος	Άνευ αποδοχών από τον εργοδότη. Αμειβόμενη από τον ΟΑΕΔ.	– Την άδεια αυτή δικαιούνται όσοι συμμετέχουν σε πρόγραμμα για μεταπτυχιακό δίπλωμα ετήσιας τουλάχιστον φοίτησης ή διδακτορικό δίπλωμα ΑΕΙ και ΤΕΙ της ημεδαπής ή της αλλοδαπής. – Χορηγείται σε συνεχείς ημέρες ή τμηματικά και ανεξάρτητα από την ηλικία του/της δικαιούχου και ισχύει μέχρι 2 έτη.
4.	Άδεια λόγω θανάτου συγγενούς (ΕΓΣΣΕ 2002-2003, άρθρο 9 και ΕΓΣΣΕ 2010-2012, άρθρο 8)	2 εργάσιμες ημέρες	Με αποδοχές	– Χορηγείται στους εργαζόμενους με εξαρτημένη σχέση εργασίας σε περίπτωση θανάτου συζύγου, τέκνων, γονέων και αδελφών. – Η συγκεκριμένη άδεια χορηγείται όχι μόνο στους εξ’ αίματος, αλλά και στους εξ’ αγχιστείας συγγενείς στην ίδια γραμμή και στον ίδιο βαθμό.
5.	Άδεια για μεταγγίσεις αίματος (ΕΓΣΣΕ 2002-2003, άρθρο 8)	Έως 22 εργάσιμες ημέρες κάθε ημερολογιακό έτος	Με αποδοχές	– Χορηγείται σε εργαζόμενους με εξαρτημένη σχέση εργασίας, που έχουν υπηρεσία μέχρι 4 έτη στον ίδιο εργοδότη, οι οποίοι πάσχουν από νόσημα που απαιτεί μεταγγίσεις αίματος και παραγώγων του ή αιμοκάθαρση και το οποίο έχει γνωστοποιηθεί στον εργοδότη.
6.	Ειδική άδεια λόγω αιμοληψίας ή λήψης αιμοπεταλίων (άρθρο 68 του ν. 4554/2018)	1 ημέρα (και μόνο για την ημέρα της αιμοληψίας) και έως 2 φορές ετησίως	Με αποδοχές	– Χορηγείται στον εργαζόμενο ο οποίος ανταποκρίνεται σε πρόσκληση από υπηρεσία αιμοληψίας για κάλυψη έκτακτης ανάγκης ή μετέχει σε οργανωμένη ομαδική αιμοληψία, καθώς και στον εργαζόμενο που προσέρχεται σε οποιοδήποτε κέντρο αιμοληψίας με δική του πρωτοβουλία για να προσφέρει αίμα. Ο εργαζόμενος σε κάθε περίπτωση οφείλει να προσκομίσει στον εργοδότη σχετική βεβαίωση του νοσηλευτικού ιδρύματος, στο οποίο πραγματοποιήθηκε η αιμοληψία. Η ίδια ως άνω άδεια χορηγείται και στην περίπτωση λήψης αιμοπεταλίων. – Απαραίτητη προϋπόθεση για τη χορήγηση της ειδικής άδειας στον εργαζόμενο, η οποία προκύπτει από τη συμμετοχή του σε οποιαδήποτε εκ των άνω περιπτώσεων αιμοληψίας, είναι η έγκαιρη ενημέρωση του εργοδότη τουλάχιστον 5 εργάσιμες ημέρες προ της τέλεσης της αιμοληψίας, εκτός των περιπτώσεων κάλυψης έκτακτης ανάγκης. Εξαιρετικά και μόνο σε περιπτώσεις ταυτόχρονων αιτημάτων εργαζομένων για χρήση της ειδικής άδειας, ο εργοδότης δύναται σε συνεννόηση με τον εργαζόμενο και ανάλογα με το πρόγραμμα εργασίας του και τις ανάγκες της επιχείρησης, να προχωρήσει στη χορήγηση της εν λόγω άδειας το αργότερο μέσα σε διάστημα 10 ημερών από την ημέρα τέλεσης της αιμοληψίας.
7.	Άδεια λόγω AIDS (ΕΓΣΣΕ 2004 άρθρο 11)	Έως 1 μήνα κάθε ημερολογιακό έτος	Με αποδοχές	Εργαζόμενοι με εξαρτημένη σχέση που έχουν υπηρεσία μέχρι 4 ετών στον ίδιο εργοδότη, οι οποίοι-ες είναι φορείς ή πάσχουν από AIDS, και έχουν κριθεί ικανοί προς εργασία, δικαιούνται επιπλέον την άδεια αυτή από τη γνωστοποίηση στον εργοδότη.
8.	Άδεια άνευ αποδοχών (άρθρο 62 του ν. 4808/2021 και παρ. 6 του άρθρου 2 του ν. 539/1945)	Για χρονικό διάστημα που δεν υπερβαίνει το 1 έτος, η οποία δύναται να παραταθεί με νεότερη συμφωνία των μερών	Άνευ αποδοχών	– Εργαζόμενος πλήρους ή μερικής απασχόλησης δύναται, κατόπιν ατομικής έγγραφης συμφωνίας με τον εργοδότη, να λάβει άδεια άνευ αποδοχών. Κατά τη διάρκεια της άδειας η σύμβαση εργασίας τίθεται σε αναστολή και δεν οφείλονται ασφαλιστικές εισφορές. Η έγγραφη συμφωνία αναρτάται στο Πληροφοριακό Σύστημα (Π/Σ) «ΕΡΓΑΝΗ» και αντίγραφό της γνωστοποιείται στον e-Ε.Φ.Κ.Α. – Μετά τη λήξη της άδειας άνευ αποδοχών αναβιώνουν τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των μερών εκ της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας. Ειδικότερα και σε ότι αφορά τη χορήγηση κανονικής αδείας στους εργαζόμενους που έχουν λάβει άδεια άνευ αποδοχών σύμφωνα με τα ανωτέρω, επισημαίνεται ότι για τη λήψη και τον υπολογισμό των ημερών κανονικής αδείας των εργαζομένων θα ληφθεί υπόψη και το χρονικό διάστημα κατά το οποίο ο εργαζόμενος τελούσε σε άδεια άνευ αποδοχών.
9.	Άδεια αναπήρων (άρθρο 8 παρ. 4 του ν. 2643/1998)	6 εργάσιμες ημέρες κάθε ημερολογιακό έτος	Με αποδοχές	– Χορηγείται σε άτομα με ποσοστό αναπηρίας 50% τουλάχιστον που υπάγονται στις διατάξεις του άρθρου 1 παρ. 1 περ. β’ εδ. α’ του Ν. 2643/98.
10.	Συνδικαλιστική άδεια (άρθρο 17 του Ν. 1264/1982, όπως έχει τροποποιηθεί με το άρθρο 90 του Ν. 4808/2021)	Τριτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις (Συνομοσπονδίες) – Τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της πιο αντιπροσωπευτικής τριτοβάθμιας συνδικαλιστικής οργάνωσης, δικαιούνται άδεια για όσο χρόνο διαρκεί η θητεία τους.	Με αποδοχές	– Ο εργοδότης υποχρεούται να διευκολύνει τα μέλη των Διοικητικών Συμβουλίων, των Ελεγκτικών Επιτροπών και τους αντιπροσώπους των πρωτοβάθμιων στις δευτεροβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις, κατά την άσκηση των καθηκόντων τους. – Την ίδια υποχρέωση έχει και για τα Διοικητικά Συμβούλια, τις Ελεγκτικές Επιτροπές και τους αντιπροσώπους των δευτεροβάθμιων στις τριτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις, όπως και για τα Διοικητικά Συμβούλια και τις Ελεγκτικές Επιτροπές των τριτοβάθμιων οργανώσεων. – Ο χρόνος απουσίας των εργαζομένων θεωρείται ως χρόνος πραγματικής εργασίας για όλα τα δικαιώματα που απορρέουν από την εργασιακή και ασφαλιστική σχέση. Σε περίπτωση που οι συνδικαλιστικές άδειες είναι άνευ αποδοχών, οι ασφαλιστικές εισφορές των συνδικαλιστικών στελεχών για το χρόνο της συνδικαλιστικής τους άδειας, καταβάλλονται από την οργάνωσή τους. – Η συνδικαλιστική άδεια είναι ανεξάρτητη από την ετήσια άδεια ανάπαυσης ή από άλλες ειδικές άδειες που προβλέπονται από νόμο, ΣΣΕ, κλπ. και δεν συμψηφίζεται με αυτές. – Για την εύρυθμη λειτουργία της επιχείρησης, το συνδικαλιστικό στέλεχος που επιθυμεί να κάνει χρήση συνδικαλιστικής άδειας, οφείλει να ενημερώσει τον εργοδότη εγγράφως με οποιονδήποτε τρόπο, ακόμη και μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, το αργότερο κατά την εβδομάδα που προηγείται της έναρξης της συνδικαλιστικής άδειας. Ωστόσο σε επείγουσες περιπτώσεις, που είναι αντικειμενικά αδύνατη η έγκαιρη ενημέρωση, η συνδικαλιστική άδεια μπορεί να εκκινήσει αμέσως μετά την πρότερη ενημέρωση του εργοδότη. – Η ενημέρωση του εργοδότη περιορίζεται στην ανακοίνωση του χρόνου έναρξης και λήξης της συνδικαλιστικής άδειας και απαγορεύεται να περιλαμβάνει τον συγκεκριμένο λόγο για τον οποίο αυτή λαμβάνεται. Σε καμία περίπτωση ο εργοδότης δεν εγκρίνει τη συνδικαλιστική άδεια, η οποία απλώς του ανακοινώνεται.
– Τα μέλη της εκτελεστικής επιτροπής, ή αλλιώς του προεδρείου των μη αντιπροσωπευτικότερων τριτοβάθμιων συνδικαλιστικών οργανώσεων, δικαιούνται άδεια 30 ημερών ετησίως.	Άνευ αποδοχών
– Τα μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής και της Γραμματείας της Συνομοσπονδίας Ευρωπαϊκών Συνδικάτων δικαιούνται άδεια για όσο χρόνο διαρκεί η θητεία τους.	Άνευ αποδοχών
Δευτεροβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις (Ομοσπονδίες – Εργατικά Κέντρα) – Ο Πρόεδρος και ο Γενικός Γραμματέας Εργατικού Κέντρου/Ομοσπονδίας, εφόσον οι υπαγόμενες σε αυτά πρωτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις, έχουν πάνω από 10.000 ψηφίσαντα μέλη, δικαιούνται άδεια για όσο χρόνο διαρκεί η θητεία τους.	Με αποδοχές
– Ο Πρόεδρος Εργατικού Κέντρου/Ομοσπονδίας, εφόσον οι υπαγόμενες σε αυτά πρωτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις έχουν από 1.501 ως 10.000 ψηφίσαντα μέλη, δικαιούται άδεια για όσο χρόνο διαρκεί η θητεία του.	Με αποδοχές
– Ο Πρόεδρος Εργατικού Κέντρου/Ομοσπονδίας, εφόσον οι υπαγόμενες σε αυτά πρωτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις έχουν έως 1.500 μέλη, δικαιούται άδεια 15 ημερών μηνιαίως.	Με αποδοχές
– Ο Αντιπρόεδρος, ο Γενικός Γραμματέας και ο Ταμίας των Διοικητικών Συμβουλίων των πιο αντιπροσωπευτικών δευτεροβάθμιων συνδικαλιστικών οργανώσεων, δικαιούνται άδεια 15 ημερών μηνιαίως.	Άνευ αποδοχών
– Τα υπόλοιπα μέλη των Διοικητικών Συμβουλίων των πιο αντιπροσωπευτικών δευτεροβάθμιων συνδικαλιστικών οργανώσεων, δικαιούνται άδεια 9 ημερών μηνιαίως.	Άνευ αποδοχών
– Ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου, προκειμένου για την αμέσως επόμενη, της πιο αντιπροσωπευτικής, δευτεροβάθμια συνδικαλιστική οργάνωση, εφόσον αυτή έχει πάνω από 10.000 ψηφίσαντα μέλη, δικαιούται άδεια 30 ημερών ετησίως.	Άνευ αποδοχών
– Ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου, προκειμένου για την αμέσως επόμενη, της πιο αντιπροσωπευτικής, δευτεροβάθμια συνδικαλιστική οργάνωση, εφόσον αυτή έχει 1.501 ως 10.000 ψηφίσαντα μέλη, δικαιούται άδεια 30 ημερών ετησίως.	Άνευ αποδοχών
– Ο Πρόεδρος, ο Αντιπρόεδρος, ο Γ ενικός Γ ραμματέας και ο Ταμίας, προκειμένου για τη δεύτερη αντιπροσωπευτικότερη δευτεροβάθμια συνδικαλιστική οργάνωση, δικαιούνται άδεια 5 ημερών μηνιαίως.	Άνευ αποδοχών
– Τα υπόλοιπα μέλη των Διοικητικών Συμβουλίων της δεύτερης αντιπροσωπευτικότερης δευτεροβάθμιας οργάνωσης, δικαιούνται άδεια 3 ημερών μηνιαίως.	Άνευ αποδοχών
Πρωτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις (Σωματεία) – Ο Πρόεδρος, ο Αντιπρόεδρος και ο Γενικός Γραμματέας των πρωτοβάθμιων συνδικαλιστικών οργανώσεων, αν τα μέλη της οργάνωσης είναι 500 και άνω, δικαιούνται άδεια 5 ημερών μηνιαίως.	Άνευ αποδοχών
– Ο Πρόεδρος, ο Αντιπρόεδρος και ο Γενικός Γραμματέας των πρωτοβάθμιων συνδικαλιστικών οργανώσεων, αν τα μέλη της οργάνωσης είναι λιγότερα από 500, δικαιούνται άδεια 3 ημερών μηνιαίως.	Άνευ αποδοχών
– Ο Πρόεδρος, ο Αντιπρόεδρος και ο Γενικός Γραμματέας, της δεύτερης αντιπροσωπευτικότερης επιχειρησιακής συνδικαλιστικής οργάνωσης, της οποίας τα μέλη είναι 500 και άνω, δικαιούνται ως άδεια το 1/3 των ημερών που δικαιούνται τα συνδικαλιστικά στελέχη της πιο αντιπροσωπευτικής συνδικαλιστικής οργάνωσης.	Άνευ αποδοχών
– Ο Πρόεδρος, ο Αντιπρόεδρος και ο Γενικός Γραμματέας, της δεύτερης αντιπροσωπευτικότερης, επιχειρησιακής συνδικαλιστικής οργάνωσης, της οποίας τα μέλη είναι λιγότερα από 500, δικαιούνται ως άδεια το 1/3 των ημερών που δικαιούνται τα συνδικαλιστικά στελέχη της πιο αντιπροσωπευτικής συνδικαλιστικής οργάνωσης.	Άνευ αποδοχών
– Επιπροσθέτως, οι αντιπρόσωποι στις δευτεροβάθμιες και τριτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις και στα Ευρωπαϊκά Συμβούλια Εργαζομένων δικαιούνται συνδικαλιστική άδεια για όλη τη διάρκεια των συνεδρίων που συμμετέχουν.	Άνευ αποδοχών
11.	Άδεια επιμόρφωσης συνδικαλιστικών στελεχών (Βάσει του άρθρου 5 της από 26.1.88 ΕΓΣΣΕ που κυρώθηκε με το Ν. 1766/88, όπως αυτή τροποποιήθηκε με το άρθρο 12 της από 9.06.1993 ΕΓΣΣΕ)	Έως 14 ημέρες κάθε ημερολογιακό έτος	Με αποδοχές	– Επιχειρήσεις, εκμεταλλεύσεις και εργασίες που απασχολούν 50 ή περισσότερους εργαζόμενους, υποχρεούνται να χορηγούν την πρόσθετη αυτή άδεια σε αναλογία 1% του απασχολουμένου κατά τον χρόνο χορηγήσεως της άδειας προσωπικού, με σκοπό τη συμμετοχή σε προγράμματα εκπαιδεύσεως και επιμορφώσεως συνδικαλιστικών στελεχών. – Οι εργαζόμενοι που θα πάρουν την άδεια επιλέγονται από τη Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδος και δεν μπορεί να είναι λιγότεροι από 3, ούτε περισσότεροι από 15. – Η ανωτέρω άδεια χορηγείται υπό την προϋπόθεση ότι η ΓΣΕΕ θα έχει προηγουμένως ανακοινώσει αναλυτικό πρόγραμμα εκπαιδεύσεως, που θα καλύπτει όλο το χρόνο διάρκειας της άδειας. – Η ως άνω εκπαιδευτική άδεια επεκτείνεται και στα μέλη των Επιτροπών Υγιεινής και Ασφάλειας.

ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ – Ψηφιακή Οργάνωση Χρόνου Εργασίας

Δήλωση Οργάνωσης Χρόνου Εργασίας

Η «Οργάνωση Χρόνου Εργασίας» αφορά στις ακόλουθες δηλώσεις από εργοδότες-επιχειρήσεις που απασχολούν εργαζομένους μισθωτής εξαρτημένης εργασίας:

i) Στοιχείων για εργαζομένους με Σταθερό Εβδομαδιαίο Ωράριο Απασχόλησης,
ii) Στοιχείων για εργαζομένους με Μεταβαλλόμενο/ Τροποποιούμενο ανά ημέρα Ωράριο Απασχόλησης,
iii) Στοιχείων Αδειών εργαζομένων (δηλώνονται απογραφικά εντός του πρώτου δεκαημέρου του μήνα που ακολουθείτο μήνα χορήγησής τους).

Τα στοιχεία των περιπτώσεων (i) και (ii) υποβάλλονται σε κάθε περίπτωση πριν την ανάληψη υπηρεσίας από τους εργαζόμενους που αφορούν, ενώ η χορήγηση αδείας μπορεί να δηλωθεί απολογιστικά μέχρι και την 10η ημέρα του επομένου μήνα.

Τύποι «Ωροαδειών»: άδεια φροντίδας παιδιού, γονική άδεια, απουσία από την εργασία για λόγους ανωτέρας βίας, ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας, άδεια εξετάσεων προγεννητικού ελέγχου, άδεια παρακολούθησης σχολικής επίδοσης τέκνου, άλλη συμφωνημένη μορφή «ωροάδειας». Δεν προβλέπεται χορήγηση κανονικής αδείας με τη μορφή της «ωροάδειας».

Για τις δηλώσεις άδειας με συγκεκριμένη ημερομηνία:

(i) Σε περίπτωση ωροάδειας, η δήλωση λειτουργεί συμπληρωματικά με τον προγραμματισμό ωραρίου της ημέρας που αφορά η ωροάδεια.
(ii) Σε περίπτωση ολοήμερης άδειας, η δήλωση υπερισχύει έναντι του προγραμματισμένου ωραρίου της ημέρας που αφορά η άδεια

Για τη διαδικασία υποβολής Δήλωσης Αδειών παρέχεται και δυνατότητα ορθής επανάληψης. Με την υποβολή της δήλωσης με ορθή επανάληψη, ανακαλείται η αρχική δήλωση και ισχύει μόνο το περιεχόμενο της νέας δήλωσης. Επίσης, δίνεται η δυνατότητα ανάκλησης δήλωσης.

Δεδομένου ότι το σύστημα ψηφιακής οργάνωσης του χρόνου εργασίας παρακολουθεί την εργασία και τη δικαιολογημένη μη εργασία (άδεια, ανάπαυση), τυχόν αδικαιολόγητη απουσία εργαζομένου δεν υπάρχει υποχρέωση να δηλώνεται εντός του πρώτου δεκαημέρου του επομένου μηνός. Συνιστάται εν προκειμένω ιδιαίτερη προσοχή στις επιχειρήσεις-εργοδότες που έως τώρα «κατέγραφαν» την αδικαιολόγητη απουσία σαν (άδεια) άνευ αποδοχών.

Κωδικοί και περιγραφή αδειών που δηλώνονται στο σύστημα ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ

	Κωδικος	Περιγραφή	Κατηγορία	Υποκατηγορία
1	ΑΔΚΑΝ	Κανονική άδεια	Αδειών	Άδεια
2	ΑΔΑΙΜ	Αιμοδοτική άδεια	Αδειών	Άδεια
3	ΑΔΕΞ	Άδεια εξετάσεων	Αδειών	Άδεια
4	ΑΔΑΑ	Άδεια άνευ αποδοχών	Αδειών	Άδεια
5	ΑΔΜΗ	Άδεια μητρότητας	Αδειών	Άδεια
6	ΑΔΠΠΜ	Ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας	Αδειών	Άδεια
7	ΑΔΠΑ	Άδεια πατρότητας	Αδειών	Άδεια
8	ΑΔΦΠ	Άδεια φροντίδας παιδιού	Αδειών	Άδεια
9	ΑΔΓΟΝ	Γονική άδεια	Αδειών	Άδεια
10	ΑΔΦΡΟ	Άδεια φροντιστή	Αδειών	Άδεια
11	ΑΔΑΠΑΒ	Απουσία από την εργασία για λόγους ανωτέρας βίας	Αδειών	Άδεια
12	ΑΔΙΥΑ	Άδεια για υποβολή σε μεθόδους ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής	Αδειών	Άδεια
13	ΑΔΠΕ	Άδεια εξετάσεων προγεννητικού ελέγχου	Αδειών	Άδεια
14	ΑΔΓΑΜ	Άδεια γάμου	Αδειών	Άδεια
15	ΑΔΣΝΠ	Άδεια λόγω σοβαρών νοσημάτων των παιδιών	Αδειών	Άδεια
16	ΑΔΝΠ	Άδεια λόγω νοσηλείας των παιδιών	Αδειών	Άδεια
17	ΑΔΜΟ	Άδεια μονογονεϊκών οικογενειών	Αδειών	Άδεια
18	ΑΔΠΣΕΤ	Άδεια παρακολούθησης σχολικής επίδοσης τέκνου	Αδειών	Άδεια
19	ΑΔΑΠΕΜ	Άδεια λόγω ασθένειας παιδιού ή άλλου εξαρτώμενου μέλους	Αδειών	Άδεια
20	ΑΔΑΠΣΚ	Απουσία από την εργασία λόγω επικείμενου σοβαρού κινδύνου βίας ή παρενόχλησης	Αδειών	Άδεια
21	ΑΔΑΣ	Άδεια ασθένειας (ανυπαίτιο κώλυμα παροχής εργασίας)	Αδειών	Άδεια
22	ΑΔΑΜΕΑ	Άδεια απουσίας Α.Μ.Ε.Α.	Αδειών	Άδεια
23	ΑΔΘΣΥΓ	Άδεια λόγω θανάτου συγγενούς	Αδειών	Άδεια
24	ΑΔΑΝΣΠ	Άδεια ανήλικων σπουδαστών	Αδειών	Άδεια
25	ΑΔΜΑΑ	Άδεια για μεταγγίσεις αίματος και των παραγώγων του ή αιμοκάθαρση	Αδειών	Άδεια
26	ΑΔΕΚΦ	Εκπαιδευτική άδεια για φοιτητές στο Κ.ΑΝ.Ε.Π. – Γ.Σ.Ε.Ε.	Αδειών	Άδεια
27	ΑΔΣΕΑΑ	Άδεια λόγω AIDS	Αδειών	Άδεια
28	ΑΔΕΡΕ	Ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας	Αδειών	Άδεια
29	ΩΑΦΠ	Άδεια φροντίδας παιδιού (ΩΡΕΣ)	Αδειών	Ωροάδεια
30	ΩΑΓΟΝ	Γονική άδεια (ΩΡΕΣ)	Αδειών	Ωροάδεια
31	ΩΑΑΠΑΒ	Απουσία από την εργασία για λόγους ανωτέρας βίας (ΩΡΕΣ)	Αδειών	Ωροάδεια
32	ΩΑΕΡΕ	Ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας (ΩΡΕΣ)	Αδειών	Ωροάδεια
33	ΩΑΠΕ	Άδεια εξετάσεων προγεννητικού ελέγχου (ΩΡΕΣ)	Αδειών	Ωροάδεια
34	ΩΑΠΣΕΤ	Άδεια παρακολούθησης σχολικής επίδοσης τέκνου (ΩΡΕΣ)	Αδειών	Ωροάδεια
35	ΑΔΑΛ	Άδεια Άλλη	Αδειών	Άδεια
36	ΩΑΑΛ	Άδεια Άλλη (ΩΡΕΣ)	Αδειών	Ωροάδεια

Taxheaven.gr

Άρθρα - Μελέτες

Πλήρης οδηγός αδειών

Άρθρα

Πλήρης οδηγός αδειών

Περιεχόμενα

1. Κανονική άδεια

2. Άδεια μητρότητας (άδεια τοκετού και λοχείας)

3. Άδεια πατρότητας

4. Άδεια φροντίδας τέκνου

5. Ειδική παροχή προστασίας μητρότητας

6. Γονική άδεια

7. Άδεια λόγω ασθένειας παιδιού ή άλλου εξαρτώμενου μέλους

8. Άδειες λόγω σοβαρών νοσημάτων ή λόγω νοσηλείας των παιδιών

9. Άδεια λόγω νοσηλείας των παιδιών

10. Άδεια γάμου

11. Άδεια προγεννητικών εξετάσεων

12. Άδεια για υποβολή σε μεθόδους ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής

13. Άδεια για μονογονεϊκές οικογένειες

14. Άδεια παρακολούθησης σχολικής επίδοσης τέκνου

15. Άδεια φροντιστή

16. Απουσία από την εργασία για λόγους ανωτέρας βίας

17. Ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας

18. Μειωμένο ωράριο γονέων παιδιών με αναπηρία

19. Διευκολύνσεις για γονείς εργαζόμενους λόγω νόσησης των τέκνων τους από τον κορωνοϊό COVID-19

20. Άδεια εξετάσεων και άδεια ανήλικων σπουδαστών

21. Άδεια λόγω θανάτου συγγενούς

22. Άδεια για μεταγγίσεις αίματος και των παραγώγων του ή αιμοκάθαρση

23. Ειδική άδεια λόγω αιμοληψίας ή λήψης αιμοπεταλίων

24. Άδεια λόγω AIDS

25. Άδεια άνευ αποδοχών

26. Άδεια αναπήρων (άδεια απουσίας Α.Μ.Ε.Α.)

27. Άδεια συνδικαλιστών

28. Εκλογική άδεια

29. Άδεια κατά τη στράτευση

30. Άδεια πενθούντων γονέων

ΑΔΕΙΕΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ (Ν. 4808/2021)

ΛΟΙΠΕΣ ΘΕΣΜΟΘΕΤΗΜΕΝΕΣ ΑΔΕΙΕΣ

Σχετικά Άρθρα

Σελίδες

Υπηρεσίες