Νομοθεσία

Είδη μεταβίβασης

Η διαδικασία της μεταβίβασης μπορεί να είναι πολύπλοκη (μπορεί να διαρκέσει από πέντε ως δέκα χρόνια) και να περιλαμβάνει την καταβολή σημαντικού φόρου. Ο έγκαιρος και ακριβής σχεδιασμός βοηθά να μειωθούν αυτά τα πρόβλήματα.

Ως είδη μεταβίβασης ορίζονται τα ακόλουθα:

• Μεταβίβαση που δεν έχει προγραμματισθεί : αιφνίδια αιτία, (θάνατος, ανικανότητα) ή απρόβλεπτη οικονομική καταστροφή
• Προγραμματισμένη ολική μεταβίβαση : συνταξιοδότηση του μεταβιβάζοντος, παραχώρηση για αποκατάσταση τέκνων, αλλαγή επαγγέλματος
• Προγραμματισμένη μερική μεταβίβαση : με ή χωρίς παραχώρηση της διοίκησης της επιχείρησης

Ελεύθερη μεταβίβαση

Προβλέπεται για ατομική επιχείρηση (φυσικό πρόσωπο): μπορεί να πραγματοποιηθεί εντός της οικογένειας με διαδοχή, δωρεά, κληρονομιά, παραχώρηση συνολικού μεριδίου, με πράξη εν ζωή (σύμβαση πώλησης) ή σε περίπτωση θανάτου του ιδιοκτήτη, με αποδοχή κληρονομιάς.

Πληρωτέα μεταβίβαση

Πραγματοποιείται με πώληση από τον ιδιοκτήτη προς τη διεύθυνση ή τους εργαζόμενους που δεν ανήκουν στην οικογένεια, καθώς επίσης και μέσω πωλήσεων σε τρίτα πρόσωπα ή σε υφιστάμενες επιχειρήσεις.

Μεταβίβαση επιχειρήσεων: οδηγός βήμα προς βήμα

Η διαδικασία μεταβίβασης διαφέρει ανάλογα με το είδος της εταιρείας:

• ατομική επιχείρηση (φυσικό πρόσωπο): με πράξη εν ζωή (σύμβαση πώλησης) ή σε περίπτωση θανάτου του ιδιοκτήτη, η επιχείρηση περνάει στους κληρονόμους του
• ομόρρυθμη : η εταιρική μερίδα μπορεί να μεταβιβαστεί με πράξη μεταβίβασης εν ζωή αν υπάρχει σχετική διάταξη στο καταστατικό ή συμφωνούν όλοι οι εταίροι
• ετερόρρυθμη εταιρεία : η μεταβίβαση της εταιρικής συμμετοχής είναι δυνατή μόνο αν συμφωνούν όλοι οι εταίροι
• κεφαλαιουχική εταιρεία : η μεταβίβαση των εταιρικών μεριδίων μιας ΕταιρείαςΠεριορισμένης Ευθύνης είναι δυνατή, εφόσον δεν ορίζει διαφορετικά το καταστατικό, αλλά είναι πιο πολύπλοκη απ’ ό,τι η μεταβίβαση μετοχών μιας Ανώνυμης Εταιρίας.

Η μεταβίβαση των Ανωνύμων Εταιριών γίνεται με μεταβίβαση των μετοχών? το καταστατικό μπορεί να θέτει περιορισμούς μόνο για τις ονομαστικές μετοχές.

Κίνητρα

Όσον αφορά τα κίνητρα μεταβίβασης επιχειρήσεων, εφαρμόζεται η ακόλουθη σχετική νομοθεσία:

• Προεδρικό Διάταγμα για την προστασία εργαζομένων σε περίπτωση συγχώνευσης επιχειρήσεων
• Προεδρικό Διάταγμα για την προστασία εργαζομένων σε περίπτωση μεταβίβασης επιχειρήσεων
• Νόμος για το θεσμικό πλαίσιο αδειοδότησης των ελληνικών επιχειρήσεων

Επίσης αντιμετωπίζεται νομοθετικά το θέμα της μεταβίβασης της άδειας λειτουργίας σε νέο φορέα της επιχείρησης, σε περίπτωση που αυτή έχει λήξει, με την προϋπόθεση να μην έχει διακοπεί, από οικονομική τουλάχιστον άποψη, η λειτουργία της μηχανολογικής εγκατάστασης η οποία μπορεί να αλλάξει κυριότητα, χωρίς να δημιουργείται πρόσθετη επιβάρυνση στο περιβάλλον.

Φόροι

Οι φόροι για τις μεταβιβάσεις επιχειρήσεων ποικίλλουν. Η πραγματική αξία επιχείρησης που μεταβιβάζεται σε μη συγγενικά πρόσωπα φορολογείται με συντελεστή 20%, ενώ η μεταβίβαση σε συγγενείς α΄ ή β΄ βαθμού φορολογείται με συντελεστή 1,2 ή 2,4% αντίστοιχα.

H κατώτατη πραγματική αξία υπολογίζεται βάσει της Υπουργικής Εγκυκλίου ΠΟΛ 1053/2003.

Η υπεραξία που προκύπτει από τη μεταβίβαση επιχείρησης από γονέα σε τέκνο ή μεταξύ συζύγων, λόγω συνταξιοδότησης, απαλλάσσεται από το φόρο εισοδήματος.

Αν η επιχείρηση είναι εισηγμένη στο Χρηματιστήριο, η μεταβίβαση σε συγγενικά πρόσωπα φορολογείται με συντελεστή 2,4%, ενώ η μεταβίβαση σε περίπτωση δωρεάς ή γονικής παροχής από γονείς σε τέκνα ή μεταξύ συζύγων φορολογείται με ποσοστό 0,6%? το ποσοστό αυτό αυξάνεται σε 1,2% σε περίπτωση άλλου συγγενούς.

Διοικητικές διαδικασίες

Διαδικασίες για τη μεταβίβαση επιχειρήσεων

Η διαδικασία μεταβίβασης μετοχών Α.Ε. (πώληση- δωρεά – γονική παροχή) απαιτεί τα παρακάτω:

• Συμβολαιογραφικό ή ιδιωτικό έγγραφο
• Θεώρηση από το Προϊστάμενο της αρμόδιας Δ.Ο.Υ. – Καταβολή οικείου φόρου
• Εγγραφή στο Βιβλίο Μετόχων και Μετοχών
• Επισημείωση τίτλου μετοχών ή έκδοση νέου τίτλου μετοχών

Η διαδικασία μεταβίβασης εν ζωή εταιρικών μεριδίων Ε.Π.Ε. (πώληση – δωρεά – γονική παροχή) απαιτεί τα παρακάτω:

• Συμβολαιογραφικό ή ιδιωτικό έγγραφο
• Θεώρηση στην αρμόδια Δ.Ο.Υ.- Καταβολή οικείου φόρου
• Τροποποίηση καταστατικού (σε περίπτωση ιδιωτικού συμφωνητικού)
• Καταχώριση εντός μηνός στη Γραμματεία του Πρωτοδικείου
• Δημοσίευση περίληψης στο ΦΕΚ
• Εγγραφή

Η διαδικασία μεταβίβασης εν ζωή εταιρικών μεριδίων Ο.Ε./Ε.Ε. (πώληση – δωρεά – γονική παροχή) απαιτεί τα παρακάτω:

• Ύπαρξη σχετικής καταστατικής πρόβλεψης στο βιβλίο εταίρων ή συμφωνία όλων των εταίρων
• Σύνταξη ιδιωτικού συμφωνητικού
• Θεώρηση από αρμόδια Δ.Ο.Υ.- Καταβολή οικείου φόρου
• Καταχώριση στο Πρωτοδικείο.

Σχετικά έντυπα διατίθενται στον παρακάτω ιστότοπο:

• Χορήγηση εντύπων του Υπoυργείου Οικονομικών

Νομοθετικά κείμενα

• Προεδρικό Διάταγμα 572/88 «Προστασία Εργαζομένων σε περίπτωση συγχώνευσης Επιχειρήσεων» (ΦΕΚ A’ 269/16-12-1988)
• Προεδρικό Διάταγμα 178/2002 «Μέτρα σχετικά με την προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων σε περίπτωση μεταβίβασης επιχειρήσεων, εγκαταστάσεων ή επιχειρήσεων, σε συμμόρφωση προς την οδηγία 98/50/ΕΚ του Συμβουλίου» (ΦΕΚ A’ 162/12-7-2002)
• Νόμος 3325/2005 «Ίδρυση και λειτουργία βιομηχανικών-βιοτεχνικών εγκαταστάσεων στο πλαίσιο της αειφόρου ανάπτυξης» (ΦΕΚ A’ 68/11-3-2005)