Οι εξαγωγικές επιδόσεις της χώρας έχουν προσελκύσει τα τελευταία χρόνια ιδιαίτερο ενδιαφέρον, τόσο σε επίπεδο οικονομικής ανάλυσης, όσο και σε επίπεδο οικονομικού σχεδιασμού και πολιτικής. Κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, αλλά και στη μετέπειτα περίοδο της πανδημίας, οι εξαγωγές αγαθών της Ελλάδας παρουσίασαν ανοδική πορεία, παρά τις αντίξοες συνθήκες, δίνοντας σημαντική διέξοδο στον παραγωγικό τομέα και στηρίζοντας συνολικά την ελληνική οικονομία. Η παρούσα μελέτη επικεντρώνεται σε μια διάσταση των εξαγωγικών επιδόσεων, η οποία μέχρι στιγμής δεν έχει μελετηθεί επαρκώς για την περίπτωση της Ελλάδας. Η διάσταση αυτή σχετίζεται με τον βαθμό στον οποίο οι εξαγωγές αγαθών τείνουν με την πάροδο του χρόνου να εμφανίζουν μεγαλύτερο βαθμό διαφοροποίησης, δηλαδή διεύρυνσης στην γκάμα των εξαγόμενων προϊόντων/εξαγωγικών προορισμών, ή αντίθετα μεγαλύτερο βαθμό εξειδίκευσης σε συγκεκριμένες αγορές και προϊόντα, όπως λ.χ. αγαθά στα οποία η χώρα διατηρεί συγκριτικά πλεονεκτήματα έναντι των ανταγωνιστών της.
Η μελέτη διερευνά τις επιδόσεις της χώρας στον τομέα των εξαγωγών αγαθών κατά την τελευταία εικοσαετία, υπό το πρίσμα του ρόλου που μπορεί να έχει διαδραματίσει στις επιδόσεις αυτές η εξέλιξη της διαφοροποίησης/εξειδίκευσης του εξαγωγικού χαρτοφυλακίου της. Στην ανάλυση χρησιμοποιούνται λεπτομερή δεδομένα των εξαγωγών αγαθών της Ελλάδας και βασικά μακροοικονομικά μεγέθη και άλλα στοιχεία που αφορούν την Ελλάδα και τους εμπορικούς της εταίρους, ενώ υπολογίζονται κατάλληλοι δείκτες του βαθμού διαφοροποίησης/συγκέντρωσης των εξαγωγών και δείκτες αποκαλυπτόμενου συγκριτικού πλεονεκτήματος. Επιπλέον, γίνεται εμπειρική διερεύνηση της σχέσης μεταξύ της διαφοροποίησης/ εξειδίκευσης και των εξαγωγικών ροών για την περίπτωση της Ελλάδας.
Η ανάλυση των στοιχείων δείχνει ενίσχυση της συγκέντρωσης των εξαγωγών ως προς τα προϊόντα, μία διαχρονική τάση για εμπλουτισμό του εξαγωγικού μείγματος με νέα προϊόντα, αλλά και έναν αρκετά υψηλό βαθμό γεωγραφικής διαφοροποίησης. Τα αποτελέσματα της εμπειρικής ανάλυσης αναδεικνύουν τη σημασία της εντατικοποίησης των υφιστάμενων εμπορικών σχέσεων, μέσα από την ανάπτυξη των εξαγωγών σε προϊόντα τα οποία η Ελλάδα ήδη εξάγει στην εκάστοτε χώρα. Το συμπέρασμα αυτό δεν υποβαθμίζει τη σημασία της γεωγραφικής διαφοροποίησης, η οποία είναι συμβατή με την ενίσχυση του βαθμού συγκέντρωσης των προϊόντων εντός των αγορών προορισμού.
