Για το ποσό των μερισμάτων, που δεν έχει καταβληθεί στους μετόχους προκειμένου να διατεθεί για μελλοντική αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου, η οποία θα προσδιοριστεί με νεότερη απόφαση Γενικής Συνέλευσης, δεν υπάρχει υποχρέωση υποβολής δήλωσης φόρου συγκέντρωσης κεφαλαίων
ΕΡΩΤΗΜΑ
Η τακτική Γενική Συνέλευση των μετόχων Α.Ε. που συνήλθε εντός του έτους 2022 και ενέκρινε τις οικονομικές καταστάσεις της χρήσης 2021 αποφάσισε την διανομή μερίσματος στους μετόχους ποσού 842.105,26€.
Αναλυτικότερα, αποφασίστηκε η διανομή μερισμάτων στους μετόχους συνολικού ποσού 842.105,26€, από το οποίο, μετά από την αφαίρεση ποσού 42.105,26€, που είναι ο αναλογών φόρος μερισμάτων 5%, το 60% (ήτοι, το ποσό των 480.000,00€) θα καταβληθεί στους μετόχους και το υπόλοιπο 40% (ήτοι, το ποσό των 320.000,00€) θα κρατηθεί για αύξηση μετοχικού κεφαλαίου.
Η εν λόγω, δηλαδή, τακτική Γενική Συνέλευση δεν αποφάσισε την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας κατά το ποσό των 320.000,00€, ούτε και προσδιόρισε πότε θα ληφθεί μεταγενέστερη απόφαση της Γενικής Συνέλευσης για την αύξηση αυτή.
Ερωτάται εάν για το ποσό των μερισμάτων, τα οποία δεν έχουν αναληφθεί από τους μετόχους με σκοπό την μελλοντική αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου, οφείλεται Φόρος Συγκέντρωσης Κεφαλαίων.
ΓΝΩΜΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ
Η Γνώμη της Φορολογικής Επιτροπής σχετικά με το παραπάνω ερώτημα σας είναι η εξής:
- Στις διατάξεις του Ν. 1676/1986 «Καθορισμός των συντελεστών του φόρου προστιθέμενης αξίας και ρύθμιση άλλων θεμάτων. [Φόρος Συγκέντρωσης Κεφαλαίων]», ορίζονται τα εξής:
«(…)
Άρθρο 17. Επιβολή φόρου
Επιβάλλεται, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος νόμου, φόρος με την ονομασία «φόρος στη συγκέντρωση κεφαλαίων», από:
α) εμπορικές εταιρείες και κοινοπραξίες επιτηδευματιών,
β) συνεταιριστικές οργανώσεις κάθε βαθμού, οποιαδήποτε άλλη εταιρεία, νομικό πρόσωπο, ένωση προσώπων ή κοινωνία, εφ’ όσον ο σκοπός που επιδιώκουν τα πρόσωπα αυτά είναι κερδοσκοπικός,
γ) υποκατάστημα ξένης εταιρείας.
Άρθρο 18 Φορολογούμενες πράξεις
- Αποτελούν συγκέντρωση κεφαλαίων και υπάγονται στο φόρο οι κατωτέρω πράξεις:
α) η σύσταση των προσώπων, που προβλέπονται από το άρθρο 17 και η αύξηση του κεφαλαίου τους, που γίνεται με την εισφορά περιουσιακών στοιχείων οποιουδήποτε είδους,
β) η μετατροπή προσώπου, που δεν εμπίπτει στις διατάξεις του άρθρου 17, σε πρόσωπο του άρθρου αυτού, καθώς και η συγχώνευση προσώπου που δεν εμπίπτει στις διατάξεις του άρθρου 17 με πρόσωπο του άρθρου αυτού,
γ) η αύξηση του ενεργητικού των προσώπων του άρθρου 17, που γίνεται με την εισφορά περιουσιακών στοιχείων οποιουδήποτε είδους, όχι για συμμετοχή στο εταιρικό κεφάλαιο ή την εταιρική περιουσία, αλλά για χορήγηση δικαιωμάτων ίδιας φύσης με εκείνα που έχουν οι εταίροι, όπως το δικαίωμα ψήφου ή το δικαίωμα συμμετοχής στα κέρδη ή στο προϊόν της εκκαθάρισης,
δ) η αύξηση του ενεργητικού των προσώπων του άρθρου 17, που γίνεται με την παροχή υπηρεσιών από μέλος αυτών, οι οποίες δεν αυξάνουν το κεφάλαιο, αλλά διαφοροποιούν τα δικαιώματα ή αυξάνουν την αξία των μεριδίων,
ε) το δάνειο, που συνάπτει πρόσωπο του άρθρου 17, εφ’ όσον ο δανειστής έχει δικαίωμα σε ποσοστό στα εταιρικά κέρδη,
στ) το δάνειο, που συνάπτει πρόσωπο του άρθρου 17 με εταίρο τη σύζυγο ή τέκνο εταίρου, καθώς και το δάνειο, που συνάπτει με τρίτο πρόσωπο, εάν για το δάνειο τούτο έχει εγγυηθεί κάποιος εταίρος, με την προϋπόθεση ότι τα δάνεια αυτά έχουν το ίδιο αποτέλεσμα που έχει και η αύξηση του εταιρικού κεφαλαίου,
ζ) η διάθεση παγίων κεφαλαίων ή κεφαλαίων κίνησης σε υποκατάστημα στην Ελλάδα από ξένη εταιρεία, στην οποία τούτο ανήκει.
(…)
Άρθρο 22 Απαλλαγές και εξαιρέσεις από το φόρο
(…)
«2. Εξαιρούνται από το φόρο:
α) οι πράξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 18 που αφορούν πρόσωπα του άρθρου 17, τα οποία:
αα) παρέχουν υπηρεσίες κοινής ωφέλειας, ιδίως δημόσιων μεταφορών, ύδατος, αερίου ή ηλεκτρικού ρεύματος και τηλεπικοινωνιών, με την προϋπόθεση ότι τουλάχιστον το μισό του κεφαλαίου τους ανήκει στο κράτος ή οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης ή
ββ) επιδιώκουν, σύμφωνα με το καταστατικό και στην πραγματικότητα, αποκλειστικά και άμεσα, σκοπούς μορφωτικούς, φιλανθρωπικούς, αλληλοβοήθειας και εκπαιδευτικούς,
β) η αύξηση του κεφαλαίου των προσώπων του άρθρου 17, που γίνεται με κεφαλαιοποίηση κερδών, αποθεματικών ή προβλέψεων,
γ) η αύξηση του κεφαλαίου των προσώπων του άρθρου 17, που γίνεται με μετρητά, όταν το προϊόν της αύξησης πρόκειται να διατεθεί αποκλειστικά για δαπάνες Επιστημονικής και Τεχνολογικής Έρευνας, όπως αυτές ορίζονται στην παρ. 1 του άρθρου 22Α του ν. 4172/2013, όπως ισχύει.».
- Στην ΠΟΛ.1056/1989 με θέμα «Αύξηση κεφαλαίου με κεφαλαιοποίηση κερδών» αναφέρονται τα εξής:
«….1. Σύμφωνα με τη διάταξη της περίπτωσης β’ της παραγράφου 2 του άρθρου 22 του ν. 1676/1986 (ΦΕΚ 204 Α), εξαιρείται από το φόρο συγκέντρωσης κεφαλαίων η αύξηση του κεφαλαίου των προσώπων του άρθρου 17 του νόμου αυτού, που γίνεται με κεφαλαιοποίηση κερδών, αποθεματικών ή προβλέψεων.
- Κατά την εφαρμογή της ανωτέρω απαλλακτικής διάταξης δημιουργήθηκε αμφισβήτηση εάν στη διάταξη αυτή εμπίπτει ή όχι:
α) η αύξηση του κεφαλαίου ομόρρυθμης ή ετερόρρυθμης εταιρείας ή εταιρείας περιορισμένης ευθύνης, που γίνεται με κεφαλαιοποίηση των μη αναληφθέντων από τους εταίρους κερδών, τα οποία έχουν αχθεί σε πίστωση των προσωπικών λογαριασμών των εταίρων,
β) η αύξηση κεφαλαίου ανώνυμης εταιρείας, που γίνεται με κεφαλαιοποίηση των μερισμάτων, το οποία δεν έχουν αναληφθεί από τους μετόχους, αλλά έχουν αχθεί σε πίστωση των προσωπικών λογαριασμών των μετόχων.
- Σχετικά με το ανωτέρω θέμα, η Συνέλευση των Προϊσταμένων των Νομικών Διευθύνσεων, με τη γνωμοδότηση της 768/1988, που έγινε αποδεκτή από τον Υπουργό των Οικονομικών, γνωμοδότησε, ότι η αύξηση κεφαλαίου των εταιρειών (Ο.Ε., Ε.Ε., Ε.Π.Ε., Α.Ε.) στις προαναφερόμενες περιπτώσεις εμπίπτει στην έννοια της παραπάνω απαλλακτικής διάταξης του άρθρου 22 παρ. 2β του ν. 1676/1986 και επομένως για την κεφαλαιοποίηση αυτή δεν οφείλεται φόρος συγκέντρωσης κεφαλαίων. Και τούτο γιατί, σκοπός της απαλλακτικής αυτής διάταξης είναι τα χρηματικά ποσά, που προκύπτουν από τη δραστηριότητα των εταιρειών, να μην περιέλθουν τελικά σε ρευστό χρήμα στις ιδιωτικές οικονομίες των εταίρων ή των μετόχων, στους οποίους αυτά είναι διανεμητέα και ανήκουν κατά νόμο, αλλά να παραμείνουν υπό μορφή αύξησης κεφαλαίου στις εταιρείες αυτές, για να ενισχύσουν την περαιτέρω δράση τους. Δηλαδή, για την εφαρμογή της ανωτέρω απαλλακτικής διάταξης σημασία έχει το γεγονός, ότι τα ποσά των κερδών δεν έχουν αναληφθεί προηγουμένως από τους εταίρους ή μετόχους, αλλά κατά το χρόνο, που άγονται σε αύξηση του κεφαλαίου της εταιρείας, αυτά βρίσκονται ακόμη στα χέρια αυτής.».
- Από τα δεδομένα του ερωτήματος και από τις παραπάνω διατάξεις προκύπτει ότι, αφού δεν λήφθηκε απόφαση από την παραπάνω τακτική Γενική Συνέλευση για αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου με κεφαλαιοποίηση των κρατηθέντων μερισμάτων, το ποσό των 320.000,00€ αντιμετωπίζεται ως ποσό προοριζόμενο για μελλοντική αύξηση του κεφαλαίου της εταιρείας που θα πρέπει να καταχωριστεί σε κατάλληλο λογαριασμό ανά δικαιούχο μέτοχο και για το ποσό αυτό δεν υπάρχει υποχρέωση υποβολής δήλωσης για την απόδοση φόρου συγκέντρωσης κεφαλαίων ή τη νόμιμη απαλλαγής του.
- Σε κάθε περίπτωση, όταν θα αποφασιστεί, από μεταγενέστερη Γενική Συνέλευση των μετόχων της ως άνω εταιρείας, αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου κατά το ποσό των 320.000,00€, η κεφαλαιοποίηση αυτή απαλλάσσεται από το φόρο συγκέντρωσης κεφαλαίων βάσει των διατάξεων της παρ. 2β, του άρθρου 22 του ν. 1676/1986 (όπως σήμερα ισχύουν) δεδομένου ότι οι διατάξεις αυτές εφαρμόζονται και στην περίπτωση που η αύξηση κεφαλαίου ανώνυμης εταιρείας, γίνεται με κεφαλαιοποίηση των μερισμάτων, τα οποία δεν έχουν αναληφθεί από τους μετόχους, αλλά έχουν αχθεί σε πίστωση των προσωπικών λογαριασμών των μετόχων.
Νομοθεσία-Νομολογία
Άρθρα 17, 18 και 22 Ν.1676/1986
ΠΟΛ.1056/1989
Πηγή: Taxheaven
